Bài giảng Bài 3. Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Xà phũng và chất tẩy rửa tổng hợp Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp Xà phòng Chất giặt rửa tổng hợp Một số đặc điểm khác biệt  Xà phòng Khái niệm Qui trình sản xuất Cơ chế giặt tẩy Xà phòng – Khái niệm Xà phòng là hỗn hợp muối Natri hoặc Kali của các axit béo Chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn về các thành phần cấu tạo nên xà phòng : axit béo , dd kiềm và một số chất phụ gia Xà phòng – Khái niệm Axit béo : Đ ó là các axit hữu cơ có nguồn gốc từ dầu thực vật và mỡ đ ộng vật ( có gốc Hydro cacbon dài và thẳng) VD: Axit Panmitic ( C 15 H 31 COOH); Axit Oleic (C 17 H 33 COOH) Xà phòng – Khái niệm Dung dịch kiềm: dd NaOH, KOH Nếu dùng dd NaOH ta thu đư ợc xà phòng cứng Còn dùng dd KOH ta thu đư ợc xà phòng mềm Chất phụ gia : Chất tạo màu , chất tạo mùi thơm , chất tạo bọt và chất đ ộn Xà phòng – Qui trình sản xuất Phương pháp phổ biến nhất để sản xuất xà phòng hiện nay là tiến hành phản ứng xà phòng hoá chất béo ( este của Glixerin và các axit béo ) Khi đun chất béo với dung dịch kiềm ta sẽ thu đư ợc xà phòng th ô. Sản phẩm phụ là nước và Glixerin Xà phòng – Qui trình sản xuất Ngoài ra còn có 2 phương pháp khác ít phổ biến hơn : Thủy phân chất béo ; tinh chế axit béo thu đư ợc rồi trung hoà bằng dd kiềm Oxi hoá các Parafin ( thu đư ợc từ dầu mỏ ) thành các axit béo . Sau đ ó tiến hành kiềm hoá nh ư trên Trong qu á trình xà phòng hoá, các chất phụ gia thích hợp sẽ đư ợc đưa vào Xà phòng – Qui trình sản xuất Xà phòng – Cơ chế tẩy rửa Bất kì phân tử xà phòng nào cũng có cấu tạo gồm 2 phần : Phần ưa nước : chính là nhóm –COO - , dễ dàng bị các phân tử nước ‘ lôi kéo ’ Phần kị nước : là phần gốc Hydrocacbon . Chúng không tan trong nước mà tan trong dầu mỡ Xà phòng – Cơ chế tẩy rửa Chất giặt rửa tổng hợp  Khái niệm & Cơ chế giặt rửa Khái niệm : Chất giặt rửa tổng hợp ( còn gọi là bột giặt ) là các muối Natriankylsunfat RO-SO 3 Na, Natriankylsunfonat R-SO 3 Na, Natriankylbenzensunfonat R-C 6 H 4 -SO 3 Na ( Gốc R có từ 10-18 C) Ngoài ra còn có các chất phụ gia tương tự nh ư ở xà phòng Chất giặt rửa tổng hợp  Khái niệm & Cơ chế giặt rửa Cơ chế giặt rửa : Cấu tạo gồm 2 phần : Phần ưa nước : Nhóm –SO 3 Na Phần kị nước : Gốc Ankyl hoặc Aryl Cơ chế: Tương tự xà phòng Một số đ iểm khác biệt Hiện nay bột giặt đư ợc sử dụng rộng rãi hơn nhiều so với xà phòng do có nhiều ưu đ iểm hơn Một số đ iểm khác biệt Xà phòng Chất tẩy rửa tổng hợp Xà phòng không có khả năng giặt tẩy trong nước cứng do tạo kết tủa với Ca2+, Mg2+ làm vải cứng và ố vàng, tạo cặn ở đáy chậu và thùng giặt Dùng được ngay cả trong nước cứng vì Không tạo kết tủa như xà phòng Có chứa gốc Photphat tạo phức tan với Ca2+ và Mg2+ Không chứa chất tẩy trắng Có chất tẩy trắng làm quần áo trắng sạch hơn Sản xuất thành dang bánh nên khó sử dụng hơn Thường ở dạng bột nên dễ sử dụng