Bài giảng Bài 3 các phương pháp lai

 GV thöïc hieän : Nguyeãn vaên Haïnh TRÖÔØNG THPT BUØI THÒ XUAÂN ÑAØLAÏT Baøi 3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP LAI Chöông IV: ÖÙNG DUÏNG DTH VAØO CHOÏN GIOÁNG I. Doøng töï thuï phaán – Doøng caän huyeát –Hieän töôïng thoaùi hoùa : 1. Hieän töôïng thoaùi hoùa : * Töï thuï phaán : * Giao phoái caän huyeát: 2. Nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng thoaùi hoùa gioáng : 3.Vai troø cuûa phöông phaùp töï thuï phaán vaø GPCH . II. Hieän töôïng öu theá lai : Khaùi nieäm . Giaûi thích nguyeân nhaân UTL. Phöông phaùp taïo öu theá lai. QUAÙ TRÌNH SINH TRÖÔÛNG CUÛA CAÙC CHOÙ CON CUØNG MEÏ I.Doøng töï thuï phaán – Doøng caän huyeát vaø hieän töôïng thoùai hoùa : Töï thuï phaán : Giao phoái caän huyeát:  Trong thí nghieäm veà 1 gioáng ngoâ : Chieàu cao trung bình 2,93 m, naêng suaát trung bình 47,6 taï/ha Bò baét buoäc töï thuï phaán qua 15 theá heä Chieàu cao caây 2,46m,naêng suaát 24,1taï/ha . Ñeán theá heä töï thuï phaán thöù 30 : Chieàu cao caây 2,34m,naêng suaát 15,2taï /ha . Nhaän xeùt cuûa em veà thí nghieäm ? ÔÛ vaät nuoâi :Khi giao phoái caän huyeát laøm söùc ñeû giaûm,xuaát hieän caùc quaùi thai dò hình. ÔÛ thöïc vaät thoaùi hoaù gioáng coù hieän töôïng gì ? Hieän töôïng thoaùi hoùa gioáng : Ôûcaây troàng: Ñoái vôùi caùc caây giao phaán, khi tieán haønh töï thuï phaán baét buoäc qua nhieàu theá heä thì con chaùu coù söùc soáng keùm daàn : sinh tröôûng vaø phaùt trieån chaäm, choáng chòu keùm, boäc loä tính traïng xaáu,naêng suaát giaûm, nhieàu caây bò cheát. . Taïi sao laïi coù hieän töôïng thoaùi hoùa gioáng ? F2 : Khi töï phoái baét buoäc : P : Aa x Aa Giaotöû P F1: Tỉ lệ  Dị hợp tử 100 Đồng hợp tử 0 Đời đầu Đời sau Aa Aa Aa Aa 2. Nguyeân nhaân söï thoaùi hoùa gioáng : * Tæ leä theå dò hôïp trong quaàn theå giaûm daàn,tæ leä theå ñoàng hôïp taêng . * Tæ leä theå ñoàng hôïp taêng, trong ñoù caùc gen laën coù haïi ñöôïc bieåu hieän ra kieåu hình . Taïi sao tæ leä theå ñoàng hôïp taêng laïi laø nguyeân nhaân daãn ñeán söï thoaùi hoùa gioáng ? Vì sao trong luaät hoân nhaân gia ñình ngöôøi ta khoâng cho nhöõng ngöôøi coù quan heä huyeát thoáng laáy nhau ? * ÔÛ ngöôøi 20-30% soá con cuûa caùc caëp hoân phoái thaân thuoäc bò cheát non hay mang caùc dò taät baåm sinh . * Taïi Brazin ôû moät hoøn ñaûo nhoû coù moät coäng ñoàng 300 ngöôøi . Do caùch li, phaûi keát hoân gaàn neân sinh ra moät lôùp ngöôøi baïch taïng sôï aùnh saùng ra ñöôøng phaûi ñeo kính raâm, ñoäi muõ truøm khaên. Ñaây laø haäu quaû söï bieåu hieän caùc gen laën do giao phoái gaàn .  Coù phaûi giao phoái gaàn hay töï phoái nhaát thieát daãn tôùi söï thoùai hoaù gioáng khoâng?  Trong chaên nuoâi vaø troàng troït ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp giao phoái gaàn vaø töï phoái nhaèm muïc ñích gì ? * Cuûng coá moät tính traïng mong muoán . * Laø böôùc trung gian taïo doøng thuaàn ñeå chuaån bò lai khaùc doøng taïo öu theá lai . * Phaùt hieän caùc gen xaáu ñeå loaïi boû. 3. Vai troø cuûa phöông phaùp töï thuï phaán baét buoäc vaø giao phoái caän huyeát : Hieän töôïng ñoù goïi laø öu theá lai . Öu theá lai coù ñaëc ñieåm nhö theá naøo ? II.Lai khaùc doøng – Öu theá lai : Hieän töôïng öu theá lai : Khi lai hai doøng thuaàn chuûng coù kieåu gen khaùc nhau thì cô theå lai F1 coù söùc soáng hôn haún boá meï : sinh tröôûng nhanh,phaùt trieån maïnh,choáng chòu toát,naêng suaát cao. Öu theá lai bieåu hieän cao nhaát ôû F1 sau ñoù giaûm daàn qua caùc theá heä . Vì sao öu theá lai theå hieän cao nhaát ôû F1, sau ñoù giaûm daàn qua caùc theá heä? Vì cô theå lai F1 laø theå dò hôïp veà caùc caëp gen, trong ñoù caùc gen laën coù haïi khoâng ñöôïc bieåu hieän neân öu theá lai bieåu hieän cao nhaát ôû theá lai F1. Neáu tieáp tuïc lai, ñôøi sau seõ coù hieän töôïng phaân tính, öu theá lai seõ giaûm.  2. Nguyeân nhaân cuûa öu theá lai : a. Giaû thuyeát veà traïng thaùi dò hôïp : Trong cô theå lai phaàn lôùn caùc gen naèm trong caëp gen dò hôïp trong ñoù caùc gen laën khoâng ñöôïc bieåu hieän . AABBCC x aabbcc AaBbCc  Coù neân söû duïng cô theå lai F1 ñeå nhaân gioáng khoâng ? b. Giaû thuyeát veà taùc ñoäng coäng goäp cuûa caùc gen troäi coù lôïi :Moät doøng mang 2 gen troäi lai vôùi moät doøng mang 1 gen troäi seõ cho doøng mang 3 gen troäi coù lôïi . AAbbCC x aaBBcc  AaBbCc c. Giaû thuyeát sieâu troäi : Söï töông taùc giöõa 2 alen khaùc nhau veà chöùc phaän cuûa cuøng 1 loâcut daãn ñeán hieäu quaû boå trôï, môû roäng phaïm vi bieåu hieän kieåu hình .  ÔÛ thuoác laù caëp gen aa quy ñònh khaû naêng chòu laïnh tôùi 10oC AA quy ñònh khaû naêng chòu noùng tôùi 35oC Aa chòu ñöôïc nhieät ñoä 10oC- 35oC  AA  Aa > aa Trung taâm khuyeán noâng Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu lai taïo gioáng ngoâ Vieät Nam 10 theå hieän öu theá lai cao . Phöông phaùp taïo nhöõng ngoâ lai keùp  giöõa caùc doøng .  3. Phöông phaùp taïo öu theá lai : ÔÛ thöïc vaät : Lai khaùc doøng ñôn : Doøng A x doøng B Öu theá lai C Lai khaùc doøng keùp : Doøng A x doøng B Doøng D x doøng G Öu theá lai C Öu theá lai H Öu theá lai K Lai thuaän nghòch : Tìm kieám nhöõng toå hôïp lai coù giaù trò kinh teá cao . ÔÛ ñoäng vaät : Phoå bieán laø lai giöõa 2 noøi trong pheùp lai kinh teá .  Ñeå haïn cheá vieäc truyeàn caùc gen xaáu cho ñôøi sau neân coù nhöõng bieän phaùp gì ? Em coù bieát … Caâu 2 : Taïi sao ôû chim boà caâu giao phoái gaàn maø khoâng daãn ñeán hieän töôïng thoaùi hoùa gioáng ? Caâu 1 : Ñeå duy trì cuûng coá öu theá lai trong chaên nuoâi vaø troàng troït ta neân söû duïng bieän phaùp gì ? Caâu 1: Keát quaû naøo döôùi ñaây khoâng phaûi laø hieän töôïng giao phoái gaàn :a. Hieän töôïng thoaùi hoùa.b. Tæ leä theå ñoàng hôïp taêng , theå dò hôïp giaûm .c. Taïo öu theá lai .d. Taïo ra doøng thuaàn . Caâu 2: Ñeå taïo öu theá lai khaâu quan troïng nhaát laø : a. Taïo ra caùc doøng thuaàn . b. Thöïc hieän ñöôïc lai khaùc doøng . c. Thöïc hieän ñöôïc lai khaùc doøng keùp. d. Thöïc hieän ñöôïc lai khaùc loaøi. Moät quaàn theå coù thaønh phaàn KG : 0,49 AA : 0,42 Aa : 0,09 aa thuï phaán qua 3 theá heä thì tæ leä theå dò hôïp vaø tæ leä theå ñoàng hôïp nhö theá naøo ? ø  Ñoái vôùi vaät nuoâi , caây troàng ñeå duy trì cuûng coá öu theá lai caàn phaûi laøm gì? * Ñoái vôùi caây troàng : coù theå söû duïng sinh saûn sinh döôõng thay cho sinh saûn höõu tính . * Ñoái vôùi vaät nuoâi :Öu theá lai ñöôïc duy trì , cuûng coá baèng lai luaân phieân , con lai ñöôïc taïo ra trong moãi theá heä ñöôïc laàn löôït cho lai vôùi daïng boá meï ban ñaàu . Baøi hoïc ñeán ñaây laø heát . Xin caùm ôn quyù thaày coâ ñaõ theo doõi Caùm ôn taäp theå hoïc sinh Lôùp 12 tröôøng THPT Buøi Thò Xuaân - ÑaøLaït GV : Nguyeãn Vaên Haïnh