Bài giảng Bài 20 tiết 81+ 82 Văn bản: Bức tranh của em gái tôi

Giáo viên: Phan Thị Minh Lệ Lớp: 6A2 +++++++++++++++++++++++++++++++ Em hãy cho biết cảm nhận của tác giả về toàn cảnh Cà Mau được thể hiện qua chi tiết nào? Qua đó, em hình dung cảnh vật ở nơi đây hiện lên ra sao? - Sông ngòi, kênh rạch chi chít như mạng nhện. Trời, nước, chung quanh toàn một màu xanh. Tiếng sóng rì rào bất tận ru ngủ thính giác con người. > Cảnh vật còn nguyên sơ, hùng vĩ và đầy bí ẩn. Em hãy tìm một số câu ca dao, tục ngữ nói về tình cảm anh em trong gia đình? “Anh em như thể tay chân Rách lành đùm bọc, khó khăn đỡ đần” “ Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn” Khôn ngoan đối đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau” Những câu ca dao, tục ngữ đó mang ý nghĩa gì? Tiết 81+82: VĂN BẢN: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tạ Duy Anh) I. Đọc – tiếp xúc văn bản: 1.Tác giả, tác phẩm: a.Tác giả: - Đạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” do báo Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh tổ chức. - Tạ Duy Anh 1959, quê ở Hà Tây 2.Đọc và giải nghĩa từ: 3.Tóm tắt:: 4. Phương thức biểu đạt: b. Tác phẩm: a. Đọc: b. Từ khó: - Là nhà văn hiện đại, tác phẩm của ông mang hơi thở của cuộc sống hiện đại. - Văn bản được rút trong tập Con dế ma. Dựa vào chú thích * sgk em hãy nêu những hiểu biết của mình về tác giả Tạ Duy Anh? Nêu hoàn cảnh sáng tác của văn bản? Đọc với giọng chậm rãi, diễn cảm, phân biệt giữa lời kể, các đoạn đối thoại, diễn biến tâm lý của người anh qua câu chuyện. Em hãy kể tóm tắt câu chuyện ? Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương (còn gọi là Mèo) qua lời kể của người anh. Mèo là cô bé hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái -> khiến người anh thường gắt gỏng với em mình dù Kiều Phương chẳng có tội tình gì. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đoạt giải của bé Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Đứng trước bức tranh , người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã đối xử không đúng với em. Phương thức biểu đạt của văn bản này là gì ? Miêu tả Nhân vật chính trong truyện là ai? Vì sao? Kiều Phương và anh trai. Vì cả hai nhân vật này đều mang chủ đề của truyện: Lòng nhân hậu và thói đố kị. Trong đó nhân vật trung tâm là người anh(Sự thất bại của thói đố kị) Truyện được kể theo lời nhân vật nào? Kể như vậy có tác dụng gì? Kể theo lời nhân vật người anh – ngôi kể thứ nhất -> Có tác dụng bộc lộ được rõ diễn biến tâm trạng của người anh khi phát hiện em có tài vẽ(khi em gái vẽ mình) Tiết 81+82: VĂN BẢN: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tạ Duy Anh) I.Đọc – tiếp xúc văn bản: II.Phân tích: 1.Nhân vật người anh: Khi phát hiện em chế thuốc vẽ từ nhọ nồi, người anh nghĩ gì? a.Khi tài năng của em gái chưa được phát hiện: - Trời ạ, thì ra nó chế thuốc vẽ. Ý nghĩ đó nói lên thái độ gì của người anh đối với em? -> Ngạc nhiên, vui vẻ, xem thường em. b.Khi mọi người phát hiện tài năng của em và em đạt giải: - Cảm thấy mình bất tài - Hay gắt gỏng với em. - Lén xem trộm tranh em vẽ - Lén trút ra một tiếng thở dài. Tại sao người anh lại “lén trút ra một tiếng thở dài” sau khi xem tranh của em gái? - Thấy em có tài thật còn mình thì kém cỏi. - Đẩy em ra. => Người anh ghen ghét, đố kị với em gái. c.Khi đứng trước bức tranh đạt giải của em gái: - Ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ. Mọi người có thái độ như thế nào khi tài vẽ của Kiều Phương được phát hiện? + Chú Tiến Lê: rạng rỡ hẳn lên nói với bố Kiều Phương “Anh có biết con gái anh là một thiên tài hội hoạ không ?” + Bố: Ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá lớn + Mẹ: Không kìm được xúc động  Mọi người đều ngạc nhiên, vui mừng, sung sướng. Còn người anh thì có suy nghĩ và hành động như thế nào? Khi này người anh có tâm trạng như thế nào? Em hãy tìm đoạn văn thể hiện tâm trạng đó? Anh có cử chỉ gì khi Kiều Phương đạt giải chia vui ? Tại sao người anh lại có thái độ không thân thiện đó? “Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư?” Tại sao người anh lại có tâm trạng “ ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ”? Ngỡ ngàng, hãnh diện vì: em vẽ mình hoàn hảo đến thế. Xấu hổ vì: đối xử không tốt với em. Từ nhân vật người anh chúng ta rút ra bài học gì? - Không nên ghen tị, đố kị- là thói xấu của con người, làm cho con người nhỏ bé đi-> chúng ta nên tránh xa lòng ghen tị, đố kị. CÙNG THẢO LUẬN Tiết 81+82: VĂN BẢN: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tạ Duy Anh) I. Đọc – tiếp xúc văn bản: II.Phân tích: 1.Nhân vật người anh: a.Khi tài năng của em gái chưa được phát hiện: b.Khi mọi người phát hiện tài năng của em và em đạt giải: c.Khi đứng trước bức tranh đạt giải của em gái: - Ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ. Cuối truyện người anh nói với mẹ: “Không phải con đâu, đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy” Em có nhận xét gì về câu nói đó? -> Người anh đã nhận ra thói xấu của mình, nhận ra tình cảm trong sáng, nhân hậu của em gái, biết xấu hổ Hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả ở đây? Theo em, nhân vật người anh đáng yêu hay đáng ghét ? Người anh đáng trách nhưng cũng đáng cảm thông vì những tính xấu chỉ là nhất thời Người anh có thể trở thành người tốt  Miêu tả tinh tế diễn biến tâm lí nhân vật Tiết 81+82: VĂN BẢN: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tạ Duy Anh) I. Đọc – tiếp xúc văn bản: II.Phân tích: 1.Nhân vật người anh: 2.Nhân vật người em(Kiều Phương): Nhân vật người em được miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh nào về ngoại hình, cử chỉ (hành động), tài năng, thái độ? => Là cô bé hồn nhiên, trong sáng, đáng yêu, có tài năng hội họa. - Ngoại hình: Mặt luôn bị bôi bẩn, lọ lem - Cử chỉ, hành động: + Lục lọi đồ vật + Tự chế màu vẽ,... - Tài năng: Vẽ rất đẹp - Thái độ: Hồn nhiên, gần gũi, yêu quý anh,... Qua đó, cho thấy Kiều Phương là cô bé có tính cách như thế nào? Theo em tài năng hay tấm lòng của Kiều phương đã cảm hóa được người anh? - Cả hai nhưng tấm lòng vẫn quan trọng nhất. Tại sao tác giả cho Kiều Phương vẽ anh trai mình hoàn hảo đến thế? Bức tranh là tình cảm tốt đẹp mà em dành cho anh trai -> luôn muốn anh trai thật tốt đẹp. => Lòng nhân hậu của Kiều Phương đã đánh thức người anh, chiến thắng lòng đố kị, ghen ghét. Tiết 81+82: VĂN BẢN: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI (Tạ Duy Anh) I. Đọc – tiếp xúc văn bản: II.Phân tích: 1.Nhân vật người anh: 2.Nhân vật người em: III.Tổng kết: Qua văn bản em rút ra được nội dung gì? Truyện đề cao lòng nhân hậu của người em, phê phán tính ích kỉ nhỏ nhen của người anh. - Truyện còn đề cao tài năng , sức mạnh của nghệ thuật: Có thể đánh thức tâm hồn con người, hướng con người đến giá trị chân – thiện – mĩ. 1.Nội dung: 2.Nghệ thuật: Nêu một vài nét đặc sắc về nghệ thuật - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất. - Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật hợp lí. Ghi nhớ SGK/35 Viết một đoạn văn thuật lại tâm trạng của bé Kiều Phương khi đạt giải nhất trại thi vẽ quốc tế? HƯỚNG DẪN LÀM BÀI: Ngôi kể: Ngôi thứ nhất ( Kiều Phương) Tâm trạng: Vui mừng, tự hào vì bức tranh vẽ anh trai mình đạt giải…bé muốn chia sẽ niềm vui này với tất cả người thân trong gia đình. A. Hồn nhiên, ngoan ngoãn. D. Tất cả ý trên đều đúng. B. Tấm lòng trong sáng và nhân hậu. C. Có năng khiếu hội họa. Củng cố 1. Nhân vật Kiều Phương là nhân vật như thế nào? 2. Câu văn sau đây: “Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến” sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? A. Hoán dụ C. Nhân hóa B. So sánh D. Ẩn dụ Củng cố DẶN DÒ - Về nhà học bài nắm được nội dung và nghệ thuật. Soạn bài “Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả”. Làm tiếp phần luyện tập.