Bài giảng Bài 23 tiết 95: Ẩn dụ

Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ ngữ văn 6A3 Mét sè quy ®Þnh: PhÇn häc sinh ghi vµo vë - TÊt c¶ c¸c ®Ò môc. - Khi xuÊt hiÖn biÓu t­îng ë ®Çu trang KiÓm tra bµi cò(H×nh thøc: VÊn ®¸p vµ tr¾c nghiÖm) ? Nh©n ho¸ lµ g×? PhÐp nh©n ho¸ trong c©u ca dao sau ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch nµo? V× m©y cho nói lªn trêi V× ch­ng giã thæi hoa c­êi víi tr¨ng. Dïng nh÷ng tõ vèn gäi ng­êi ®Ó gäi vËt. Dïng nh÷ng tõ vèn chØ ho¹t ®éng cña ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng cña vËt. Dïng nh÷ng tõ vèn chØ tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ tÝnh chÊt cña vËt. Trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ ®èi víi ng­êi. Ng÷ v¨nBµi 23_ TiÕt 95 Èn dô I. Èn dô lµ g×? * XÐt vÝ dô: Anh ®éi viªn nh×n B¸c Cµng nh×n l¹i cµng th­¬ng Ng­êi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m (Minh HuÖ) ? Trong khæ th¬ trªn, côm tõ Ng­êi Cha dïng ®Ó chØ ai? C¨n cø vµo ®©u? V× sao cã thÓ vÝ nh­ vËy? Côm tõ Ng­êi Cha dïng ®Ó chØ B¸c Hå. C¨n cø vµo ng÷ c¶nh cña khæ th¬ vµ c¶ bµi th¬. V× B¸c vµ Ng­êi Cha cã nh÷ng phÈm chÊt gièng nhau nh­:Sù th­¬ng yªu, ch¨m sãc chu ®¸o víi c¸c con... H·y so s¸nh hai tr­êng hîp d­íi ®©y, tr­êng hîp nµo sö dông phÐp so s¸nh? V× sao? Ng­êi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m. b. Ng­êi lµ Cha, lµ B¸c, lµ Anh Qu¶ tim lín läc tr¨m dßng m¸u nhá. + Tr­êng hîp b => PhÐp so s¸nh v× cã A lµ B ( Sù vËt ®­îc so s¸nh, tõ so s¸nh, sù vËt dïng ®Ó so s¸nh) ? Gi¶i thÝch nghÜa cña tõ “Èn dô” ®­îc ghi trong tõ ®iÓn. C¸ch 1: B¸c Hå m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m C¸ch 2: B¸c Hå nh­ Ng­êi Cha §èt löa cho anh n»m C¸ch 3: Ng­êi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m DiÔn ®¹t b×nh th­êng, miªu t¶ trùc tiÕp, cã t¸c dông nhËn thøc lý tÝnh. Sö dông so s¸nh cã t¸c dông t¹o cho c©u nãi cã tÝnh h×nh t­îng biÓu c¶m. Sö dông Èn dô cã t¸c dông t¹o cho c©u nãi cã tÝnh h×nh t­îng biÓu c¶m, tÝnh hµm sóc cao h¬n ( Võa miªu t¶ h×nh ¶nh B¸c Hå, võa béc lé t×nh c¶m vµ tÊm lßng cña B¸c ®èi víi chiÕn sÜ, tÊm lßng cña anh ®éi viªn ®èi víi B¸c.) Trong 3 c¸ch diÔn ®¹t d­íi ®©y, c¸ch diÔn ®¹t nµo hay h¬n c¶? V× sao? Ghi nhí 1: Èn dô lµ tªn gäi sù vËt, hiÖn t­îng nµy b»ng tªn sù vËt hiÖn t­îng kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. II. C¸c kiÓu Èn dô: ? C¸c tõ “th¾p”, “löa hång” trong c©u th¬ trªn ®­îc dïng ®Ó chØ nh÷ng sù vËt, hiÖn t­îng nµo? V× sao cã thÓ vÝ nh­ vËy? VÝ dô: VÒ th¨m nhµ B¸c lµng SenCã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång. (NguyÔn §øc MËu) -Èn dô c¸ch thøc - Èn dô h×nh thøc. Th¾p => chØ sù në hoa Löa hång => chØ mµu ®á cña hoa r©m bôt V×: Hai sù vËt nµy gièng nhau vÒ c¸ch thøc thùc hiÖn Hai sù vËt nµy cã h×nh thøc gièng nhau. §äc kÜ c©u v¨n sau cña NguyÔn Tu©n Chao «i, tr«ng con s«ng, vui nh­ thÊy n¾ng gißn tan sau k× m­a dÇm, vui nh­ nèi l¹i chiªm bao ®øt qu·ng. ? Trong cuéc sèng, tõ “gißn tan” th­êng dïng chØ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña nh÷ng vËt nµo? Dïng chØ ®Æc ®iÓm cña nh÷ng vËt cøng cô thÓ khi bÞ g·y, vì nh­ b¸nh, gç, kÝnh....chø kh«ng dïng ®Ó chØ hiÖn t­îng tù nhiªn nh­ “n¾ng” ? Theo em côm tõ “n¾ng gißn tan” cã g× ®Æc biÖt so víi c¸ch nãi th«ng th­êng? §©y lµ mét Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c cña nhµ v¨n NguyÔn Tu©n (Tõ vÞ gi¸c, thÝnh gi¸c sang thÞ gi¸c) ? H·y nªu mét sè kiÓu t­¬ng ®ång gi÷a c¸c sù vËt hiÖn t­îng th­êng ®­îc sö dông ®Ó t¹o phÐp Èn dô. Em h·y ®Æt c©u víi côm tõ “N¾ng gißn tan” Tõ nh÷ng vÝ dô ®· ph©n tÝch trªn, em h·y rót ra c¸c kiÓu Èn dô th­êng gÆp Ghi nhí 2: Cã bèn kiÓu Èn dô th­êng gÆp lµ: Èn dô h×nh thøc Èn dô c¸ch thøc Èn dô phÈm chÊt Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c III. LuyÖn tËpBµi tËp tr¾c nghiÖm Bµi 1: H×nh ¶nh mÆt trêi trong c©u th¬ nµo d­íi ®©y ®­îc dïng theo lèi Èn dô: MÆt trêi mäc ë ®»ng ®«ng ThÊy anh nh­ thÊy mÆt trêi Chãi trang khã ngã, trao lêi khã trao. C. Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lý chãi qua tim. D. B¸c nh­ ¸nh mÆt trêi xua mµn ®ªm gi¸ l¹nh. Bµi 2: C©u th¬ sau thuéc kiÓu Èn dô nµo?Mét tiÕng chim kªu s¸ng c¶ rõng (Kh­¬ng H÷u Dông) Èn dô h×nh thøc Èn dô c¸ch thøc Èn dô phÈm chÊt Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c Bµi tËp: T×m nhanhCho c¸c c©u th¬ d­íi ®©y, h·y t×m nh÷ng c©u th¬ cã nghÖ thuËt Èn dô. 1. Mu«n ngh×n c©y mÝa Móa g­¬m 2. Ca l« ®éi lÖch Måm huýt s¸o vang Nh­ con chim chÝch Nh¶y trªn ®­êng vµng... 3. Ngµy HuÕ ®æ m¸u 4. Ch¸u c­êi hÝp mÝ M¸ ®á bå qu©n 5. Ng­êi Cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m 6. Hµng b­ëi §u ®­a BÕ lò con §Çu trßn Träc lèc 7. Bè em ®i cµy vÒ §éi sÊm §éi chíp §éi c¶ trêi m­a... Bµi tËp 2/ SGK trang 70T×m c¸c Èn dô h×nh t­îng trong nh÷ng vÝ dô d­íi ®©y. Nªu lªn nÐt t­¬ng ®ång gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc so s¸nh ngÇm víi nhau? ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y. (tôc ng÷) b. GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× s¸ng. (tôc ng÷) c. ThuyÒn vÒ cã nhí bÕn ch¨ng? BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn (ca dao) d. Ngµy ngµy MÆt Trêi ®i qua trªn l¨ng ThÊy mét MÆt Trêi trong l¨ng rÊt ®á. (ViÔn Ph­¬ng) MÉu Èn dô h×nh t­îng NÐt t­¬ng ®ång ¨n qu¶ => ChØ viÖc h­ëng thô thµnh qu¶ KÎ trång c©y => ChØ ng­êi ®· t¹o ra thµnh qu¶ ®ã Èn dô h×nh t­îng NÐt t­¬ng ®ång a. ¨n qu¶ ==> ChØ viÖc h­ëng thô thµnh qu¶ KÎ trång c©y ==> ChØ ng­êi ®· t¹o ra thµnh qu¶ ®ã b. Mùc §en ChØ c¸i xÊu §Ìn S¸ng ChØ c¸i tèt, c¸i tiÕn bé c. ThuyÒn ==> ChØ ng­êi ®i xa BÕn ==> ChØ ng­êi ë l¹i d. MÆt trêi ==> ChØ B¸c Hå Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lý chãi qua tim. (Tè H÷u) Ngµy ngµy MÆt Trêi ®i qua trªn l¨ng ThÊy mét MÆt Trêi trong l¨ng rÊt ®á. (ViÔn Ph­¬ng) => MÆt trêi chØ B¸c Hå =>MÆt trêi chØ lý t­ëng c¸ch m¹ng Bµi tËp 4/ SGK trang 70 ChÝnh t¶ (nghe – viÕt): Buæi häc cuèi cïng (tõ Tuy nhiªn, thÇy vÉn ®ñ can ®¶m ®Õn lín lao ®Õn thÕ) Häc sinh h¸t Bµi tËp vÒ nhµ: 1. Häc thuéc ghi nhí. 2. S­u tÇm nh÷ng c©u ca dao, th¬ cã sö dông Èn dô, ghi vµo sæ tay v¨n häc. 3. T×m trong giao tiÕp hµng ngµy Ýt nhÊt 3 vÝ dô cã sö dông Èn dô. 4. ChuÈn bÞ bµi LuyÖn nãi vÒ v¨n miªu t¶.- §äc kÜ c¸c bµi tËp trong bµi LuyÖn nãi.- TËp nãi ë nhµ bµi 1, bµi 2 – trang 71.- LËp dµn ý cho bµi 3 – trang 71. TiÕt häc ®· hÕt Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c quý vÞ ®¹i biÓu, c¸c thµy c« gi¸o ®· vÒ dù héi thi gi¸o viªn giái.