Tiết 66: Ôn tập tác phẩm trữ tình

Bài tập 1 Hãy nêu tên tác giả của những tác phẩm sau: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Phò giá về kinh, Tiếng gà trưa, Cảnh khuya, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê, Bạn đến chơi nhà, Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra, Bài ca nhà tranh bị gió thu phá. 1. Bài tập 1 TÁC PHẨM TÁC GIẢ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Lí Bạch Phò giá về kinh Trần Quang Khải Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh Cảnh khua Hồ Chí Minh Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê Hạ Tri Chương Bạn đến chơi nhà Nguyễn Khuyến Bạn đến chơi nhà Trần Nhân Tông Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra Đỗ Phủ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá Bài tập 2 Hãy sắp xếp lại để tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện. Bài tập 1 Bài ca nhà tranh bị gió thu phá Qua Đèo Ngang Ngẫu nhiên viểt nhân buổi mới về quê Sông núi nước Nam Tiếng gà trưa Bài ca Côn Sơn ( Côn Sơn ca) Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Cảnh khuya Nhân cách thanh cao và sự giao hòa tuyệt đối với thiên nhiên Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan Tình cảm quê hương sâu lắng trong khỏanh khắc đêm vắng Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thầm lặng giữa núi đồi hoang sơ Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địhc Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê Tình cảm gia đình, quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ Bài tập 2 Hãy sắp xếp lại để tên tác phẩm (hoặc đọan trích) khớp với thể thơ Bài tập 1 Bài tập 3 Sau phút chia li (trích dịch Trinh phụ ngâm khúc) Qua Đèo Ngang Bài ca Côn Sơn (Côn Sơn ca) (trích dịch thơ) Tiếng gà trưa Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ) Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà) Lục bát Tuyệt cú đường luật Song thất lục bát Bát cú Đường luật Các thể thơ khác ngoài các loại trên Sau phút chia li (trích dịch Trinh phụ ngâm khúc) Qua Đèo Ngang Bài ca Côn Sơn (Côn Sơn ca) (trích dịch thơ) Tiếng gà trưa Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh(Tĩnh dạ tứ) Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà) Lục bát Tuyệt cú đường luật Song thất lục bát Bát cú Đường luật Các thể thơ khác ngoài các loại trên Bài tập 2 Hãy tìm những ý kiến mà em cho là không chính xác: Bài tập 1 Bài tập 3 Bài tập 4 Bài tập 4 a- Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu cảm. b- Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm. c- Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm. d- Tùy bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm. e- Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc. g- Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện miêu tả và lập luận,… h- Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm. i- Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay một hệ thống nhân vật đa dạng. k- Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập lụân chặt chẽ. S Đ Đ Đ S Đ Đ S S : Hãy tìm những ý kiến mà em cho là không chính xác: Bài tập 2 Điền vào chỗ trống trong những câu sau: Bài tập 1 Bài tập 3 Bài tập 4 Bài tập 5 a- Khác với tác phẩm của các cá nhân, ca dao trữ tình (trước đây) là những bài thơ,câu thơ có tính chất …………. và ……………… b- Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là ………… c- Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình : ……………………………... so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ. lục bát. tập thể truyền miệng. *. Ghi nhớ: SGK/182 - Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi phù hợp với kể chuyện tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang nặng tính chẩt trữ tình như tùy bút - Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác giả bao giờ cũng có tính chất đại diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét : tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu,… - Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cánh trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp .Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li văn bản song không thể chỉ dừng ở bề mặt ngôn từ van bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những cảnh vật,sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,…mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ .