Tiết 100: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp)

Gi¸o viªn: Cao Thi Thanh HuyÒn Tæ Khoa häc X· Héi - Tr­êng THCS §ång Xu©n NhiÖt liÖt chµo mõng Kiểm tra bài cũ 1. Trong các câu sau, câu nào không phải là câu bị động? A. Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có. B. Văn chương luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có. C. Ta được văn chương luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có. D. Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có. 2. Trong các câu sau, câu nào là câu bị động? A. Hoài Thanh viết “ Thi nhân Việt Nam” năm 1942. B. “ Thi nhân Việt Nam” được Hoài Thanh viết năm 1942. C. Nhà nước tặng Hoài Thanh giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000. D. Độc giả văn chương rất yêu mến các tác phẩm phê bình văn học của Hoài Thanh. 3.Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngược lại trong mỗi đoạn văn nhằm mục đích gì? A. Để câu văn đó nổi bật hơn. B. Để liên kết đoạn văn trước đó với đoạn văn đang triển khai. C. Để câu văn đó đa nghĩa hơn. D. Để tránh lặp lại kiểu câu và liên kết các câu trong đoạn văn thành một mạch văn thống nhất. C. B. D. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: (sgk/64) a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hoá vàng”. b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “ hoá vàng”. c. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “ hoá vàng”. * Câu a – b: - Giống nhau: + Miêu tả một sự việc. + Đều là câu bị động. - Khác nhau: + Câu a: có dùng từ “được”. + Câu b: không dùng từ “được”. * Câu c: có cùng nội dung miêu tả với câu a và b.  Là câu chủ động tương ứng với 2 câu bị động a và b. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: (sgk/64) * Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Cách 1: Câu chủ động Từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động (1) Từ chỉ hoạt động Từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động (2) (3) Công nhân may áo. Áo đ ược công nhân may xong. Câu bị động Từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động (3) Bị hay được (BĐ) Từ (cụm từ)chỉ chủ thể của hoạt động Từ chỉ hoạt động (1) (2) TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: (sgk/64) - Cách 2: Câu chủ động Từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động Từ (cụm từ) chỉ hoạt động Từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động (3) (2) (1) Công nhân may áo. Câu bị động Từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động Từ (cụm từ)chỉ hoạt động không bắt buộc có từ chỉ chủ thể của hoạt động (3) (2) Áo may (xong). TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: (sgk/64) * Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Cách 1: - Cách 2: * Phân biệt câu bị động với câu bình thường chứa các từ “được”, “ bị”. a. Bạn em được giải nhất trong kỳ thi học sinh giỏi. b. Tay em bị đau.  2 câu tuy cùng dùng từ “ bị”. “được” nhưng không phải là câu bị động. Vì không có câu chủ động tương ứng. 2. KÕt luËn. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: - Cã 2 c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. + ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ ‘‘bÞ, ®­îc’’ vµo sau tõ (côm tõ ) Êy. + ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh 1 bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. - Kh«ng ph¶i c©u nµo cã tõ bÞ - ®­îc ®Òu lµ c©u bÞ ®éng. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: (sgk/64) 2. Kết luận. Ghi nhớ sgk / 64. Bài tập nhanh: a. Hãy chuyển câu sau thành câu bị động. Hoài Thanh viết “Ý nghĩa văn chương” từ những năm đầu thế kỉ XX.  “Ý nghĩa văn chương” được Hoài Thanh viết từ những năm đầu thế kỉ XX. b. Nối một cụm từ ở cột A với một cụm từ ở cột B sao cho thích hợp. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Bài tập: 2. Kết luận. Ghi nhớ sgk / 64. II. Luyện tập. Bài tập 1: Chuyển câu chủ động thành câu bị động theo hai kiểu khác nhau. b. Ng­êi ta lµm tÊt c¶ c¸nh cöa chïa b»ng gç lim. c. Chµng kÞ sÜ buéc con ngùa b¹ch bªn gèc ®µo. d. Ng­êi ta dùng mét l¸ cê ®¹i ë gi÷a s©n. a. Mét nhµ s­ v« danh ®· x©y ng«i chïa Êy tõ thÕ kØ XIII. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) II. Luyện tập. Bài tập 1: Chuyển câu chủ động thành câu bị động theo hai kiểu khác nhau. a. Mét nhµ s­ v« danh ®· x©y ng«i chïa Êy tõ thÕ kØ XIII. - Ng«i chïa Êy ®­îc x©y tõ thÕ kØ XIII. - Ng«i chïa Êy x©y tõ thÕ kØ XIII. b. Ng­êi ta lµm tÊt c¶ c¸nh cöa chïa b»ng gç lim. - TÊt c¶ c¸nh cöa chïa ®­îc lµm b»ng gç lim. - TÊt c¶ c¸nh cöa chïa lµm b»ng gç lim. c. Chµng kÞ sÜ buéc con ngùa b¹ch bªn gèc ®µo. - Con ngùa b¹ch ®­îc buéc bªn gèc ®µo. - Con ngùa b¹ch buéc bªn gèc ®µo. d. Ng­êi ta dùng mét l¸ cê ®¹i ë gi÷a s©n. - Mét l¸ cê ®¹i ®­îc dùng ë gi÷a s©n. - Mét l¸ cê ®¹i dùng ë gi÷a s©n. I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) BT2 : ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh hai c©u bÞ ®éng cã chøa tõ “ bị”, “được”. Cho biÕt s¾c th¸i ý nghÜa gi÷a c©u dïng tõ “ bị” víi c©u dïng tõ “được”? a. ThÇy gi¸o phª b×nh em. - Em ®­îc thÇy gi¸o phª b×nh. - Em bÞ thÇy gi¸o phª b×nh. b. Ng­êi ta ®· ph¸ bá ng«i nhµ Êy ®i.   - Ng«i nhµ Êy ®­îc ng­êi ta ph¸ bá. - Ng«i nhµ Êy bÞ ng­êi ta ph¸ bá. c. Trµo l­u ®« thÞ ho¸ ®· thu hÑp sù kh¸c biÖt gi÷a thµnh thÞ víi n«ng th«n. - Sù kh¸c biÖt gi÷a thµnh thÞ víi n«ng th«n ®· ®­îc trµo l­u ®« thÞ ho¸ ®· thu hÑp.  S¾c th¸i ý nghÜa tÝch cùc. - Sù kh¸c biÖt gi÷a thµnh thÞ víi n«ng th«n bÞ trµo l­u ®« thÞ ho¸ ®· thu hÑp.  S¾c th¸i ý nghÜa tiªu cùc. II. Luyện tập.  S¾c th¸i ý nghÜa tÝch cùc  S¾c th¸i ý nghÜa tiªu cùc.  S¾c th¸i ý nghÜa tiªu cùc.  S¾c th¸i ý nghÜa tÝch cùc. TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo) II. Luyện tập. BT3: V× sao trong ®o¹n v¨n d­íi ®©y dïng nhiÒu c©u bÞ ®éng víi tõ “bi”? Cã thÓ thay thÕ nh÷ng tr­êng hîp dïng tõ “ bÞ” b»ng tõ “ ®­îc” kh«ng? “ ViÖc khai th¸c tµi nguyªn trong lßng ®Êt kh«ng cã kÕ ho¹ch hoÆc chØ v× lîi Ých tr­íc m¾t, kh«ng tu©n thñ quy luËt tù nhiªn ®· g©y ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu. NhiÒu vïng ®Êt mµu mì bÞ ph¸ ho¹i, nhiÒu khu rõng bÞ ®èt ch¸y trôi. N¹n ®èt rõng bõa b·i, nhÊt lµ rõng ®Çu nguån ®· g©y ra lò lôt cho nhiÒu vïng, ®Æc biÖt lµ c¸c vïng ven s«ng vµ vïng ®ång b»ng. … M«i tr­êng sèng cña con ng­êi ®ang bÞ ®e do¹: chÊt th¶i c«ng nghiÖp lµm vÈn ®ôc c¸c dßng s«ng, tai n¹n cña c¸c con tµu chë dÇu lµm « nhiÔm hµng v¹n c©y sè bê biÓn c¸c n­íc…  C©u bÞ ®éng dïng tõ “ bÞ” nãi vÒ sù viÖc diÔn ra víi s¾c th¸i tiªu cùc.  Kh«ng thÓ thay thÕ nh÷ng tr­êng hîp dïng tõ “bÞ” b»ng tõ “®­îc”. xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em häc sinh ®· chó ý l¾ng nghe ! TiÕt 100 ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng ( TiÕp theo)