Thao giảng: Phong cách ngôn ngữ báo chí

Kính chào quý thầy quý cô!Chào tất cả các em học sinhthân mến!Tiếng việtTiết: 46Phong cách ngôn ngữ báo chíNguyễn Đức Quỳnh, trường Hoỏ Tiến, Quảng BỡnhI. Ngôn ngữ báo chí1. Khái niệm ngôn ngữ báo chí.Ví dụ: + Vd 1: thông báo tin áp thấp nhiệt đới trên biển Đông.+ Vd 2: thái độ, dư luận của người dân trước cách trả lời chất vấn của Bộ trưởng BGTVT về vấn đề tắc đường ở TP HCM. Xuất hiện trên đài, báo đó là các thông tin thời sự hàng ngày. Nhằm phục vụ đời sống. Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự trong nước và quốc tế, phản ánh chứng kiến của tờ báo và dư luận quần chúng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội. 2. Tìm hiểu một số thể loại báo chí.Bản tinPhóng sựTiểu phẩm2. Tìm hiểu một số thể loại báo chía, Bản tin.Ví dụ: Hà Tĩnh: Dịch tiờu chảy cấp nguy hiểm lan rộngThứ hai, 10/11/2008  Tớnh đến thời điểm này, trờn toàn tỉnh Hà Tĩnh đó cú thờm nhiều bệnh nhõn bị tiờu chảy cấp phải nhập viện. Tại huyện Lộc Hà đó cú thờm 3 xó cú người mắc bệnh, 1 bệnh nhõn ở TP Hà Tĩnh, huyện Thạch Hà 1 người. Tại vựng tõm dịch ở xó Thạch Kim, đến 15h chiều 8/11 đó cú 14 bệnh nhõn đang điều trị. Dịch bệnh cũng đó lan sang nhiều địa phương trờn toàn tỉnh. Ông Đào Văn Thế - Giỏm đốc Trung tõm Y tế dự phũng huyện Lộc Hà cho biết: "Chỳng tụi đó lấy mẫu nước và cỏc thực phẩm ở Thạch Kim để xột nghiệm nhưng khụng phỏt hiện cú phẩy khuẩn tả. Nhiều khả năng là mầm bệnh phỏt sinh do người ở địa phương khỏc đưa vào và lõy lan". Ngày 9/11, ụng Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phũng và mụi trường, Bộ Y tế cho biết, trong vũng hơn 1 tuần qua, tại Hà Tĩnh đó ghi nhận hơn chục bệnh nhõn tiờu chảy cấp. Theo kết quả xột nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cú ớt nhất 4 bệnh nhõn dương tớnh với phẩy khuẩn tả. Theo Cụng An Nhõn Dõn Dịch tiêu chảy cấp đang lan rộng ở Hà Tỉnh, tại một số huyện Lộc Hà, Thạch Hà, trung tâm thành phố, từ ngày 8/11 và 9/11/2008. Ngắn gọn, chính xác, mang tính thời sự, có thời gian, địa điểm cụ thể. - Bản Tin là một thể loại ngôn ngữ báo chí có thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác nhằm cung cấp những tin tức mới cho người đọc.b. Phóng sự.- Ví dụ: “Sạt lở đường Hồ Chí Minh”Tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn ATép, ADớt thuộc địa phận tỉnh Thừa Thiên-Huế lại bị sạt lở nặng do ảnh của những đợt mưa lũ vừa qua. Trên thực tế suốt mấy mùa mưa lũ, năm nào tuyến đường này cũng bị sạt lỡ và ách tắc nghiêm trọng.Hàng loạt cánh rừng cháy ven đường bị sạt lỡ cuốn trôi hàng trăm gốc cây cổ thụĐoạn đường nơi đây có hơn 35.000m3 đất đá bị sạt lỡ nặngĐường biến thành đầm lầyMột cây cổ thụ gãy ngã trên đường Hồ Chí Minh đoạn km 390 thuộc địa phận A Roàng, A Lưới Một đoạn đường biến thành vũng lầy, khiến nhiều công nhân ngao ngán đứng nhìn Công nhân khẩn trương giải toả mặt đường tại km 402 + 237 Do địa hình quá hiểm trở, núi cao vực sâu, hệ thống taluy của đường lại quá mỏng manh nên hễ trời mưa là sạt lỡ. Chỉ trong khoảng chưa đầy 25 km đoạn ADớt, A Tép nhưng đã có đến 31 điểm sạt sở nặng, với khối lượng đất đá lên tới 160.000m3, tổng thiệt hại lên tới hàng chục tỷ đồng. Nghiêm trọng và nặng nề nhất phải kể đến các điểm sạt lở tại km 390+400 và 402+ 237. Sau khi nghe tin tuyến đường bị sạt lỡ nặng, Bộ trưởng bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng đã đi khảo sát thực tế. Theo ông Dũng: nếu có điều kiện về tài chính thì những điểm sạt lỡ nặng này sẽ được xử lí triệt để bằng cách làm cầu vượt, cầu cam hoặc đường hầm. (Tiền phong 21/7/2008)Về Mục đích: cung cấp thông tin, sạt lở do mưa lũ trên tuyến HCM ở Thừa Thiên- Huế(giống bản tin).Về nội dung : Các sự kiện được nói đến dài hơn, mở rộng, miêu tả chi tiết, cụ thể, sinh động hơn. Phóng sự thực chất cũng là bản tin, nhưng được mở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện và miêu tả hình ảnh để cung cấp cho người đọc một cái nhìn đầy đủ sinh động và hấp dẫn.C. Tiểu phẩm- Ví dụ:NhàChằn tinh ở thành phố ta vừa có thêm sự lạ. Lạ gì? Không lẽ lại nắn đường? Nắn đường là chuyện xưa rồi Diễm. Đây là xây nhà. ối! Xây nhà thì cũ mèm. Nhưng sao? Cấp phép ba tầng rưỡi, naymọc thêm năm tầng rưỡi sau 16 lần sai phạm bị xử lí. Ơ hơ! Thế là cứ chém lại mọc thêm. Bác ơi! Chắc là nhàchằn tinh. Này sao họ không thừa thắng xốc tới nhỉ? Xốc tới làm gì? Sai phạm thêm vài lần để nâng thêm vài tầng. Nhưng họ có phép thuật gì nhỉ? Có chứ! Một phép thuật vạn năng. Phép thuật nào? Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền.+ Dung lượng: ngắn gọn.+ Giọng văn: thân mật dân dã, có sắc thái châm biếm, mỉa mai. + Nội dung: phê phán việc xây nhà cao tầng sai giấy phép nhưng không có ai xử lí vì đã nhận tiền đút lót. Tiểu phẩm là một thể loại báo chí gọn nhẹ với giọng văn thân mật dân dã, thường có sắc thái mỉa mai châm biếm nhưng hàm chứa một chứng kiến về thời cuộc.2. Nhận xét chung về thể loại báo chí và ngôn ngữ báo chíNgoài ba thể loại tiêu biểu trên, báo chí còn có một số thể loại sau:- Thư bạn đọc- Phỏng vấn- Quảng Cáo- Trao đổi ý kiến- Bình luận thời sự a/ Về thể loại:- Có nhiều thể loại. - Tồn tại 2 dạng cơ bản: Dạng viếtDạng nói- Ngoài ra còn có dạng báo điện tử Một số Website tiêu biểu - Mổi loại có yêu cầu, quy ước riêng (đặc trưng) về cách sử dụng ngôn ngữ:b/ Ngôn ngữ:  + ngôn ngữ bản tin: chính xác, ngắn gọn. + ngôn ngữ phóng sự: giàu hình ảnh, giàu cảm xúc. + ngôn ngữ tiểu phẩm báo chí: vừa thân mật, dân dã; vừa mỉa mai châm biếm. c/ Chức năng chung: - Cung cấp thông tin.- Phản ánh dư luận, ý kiến quần chúng.- Nêu nêu quan điểm chính kiến của người viết Thúc đẩy phát triển xã hội.- Một số chân dung nhà báo nổi tiếngNguyễn An NinhVũ BằngVũ Trọng PhụngVũ Ngọc phan II. Luyện tập Bài tập 1: Hãy xác định các thể loại báo chí qua các bài báo sau?Thư bạn đọc Phỏng vấnQuảng CáoBản tinBài tập 2 Hãy cho biết bài báo dưới đây thuộc thể loại nào? Căn cứ vào đâu mà sao em biết?Thứ Bảy, 22/03/2008, 09:00 (GMT+7)Nhón nào cũng là nhónTTC - Đường Nguyễn Tất Thành - Đà Nẵng, khi mới làm xong, nổi tiếng là con đường du lịch dài và đẹp nhất ven biển miền Trung. Nay “hắn” cũn giành thờm vụ số “kỷ lục” khỏc nữa: Chợ họp dưới lũng đường cả ngày; nạn chụm chĩa; lề đường bong trúc, cỏ dại rỏc rến phủ đầy; hàng chục hố ga bị mất nắp... Và cú lẽ nổi tiếng “quỏi” nhất trong cỏc vụ trờn là những chiếc thỳng, ghe ỳp ngược trờn lề đường (xem ảnh) được phủ bạt làm thành “bói đỏp” hàng đờm cho cỏc cụ cậu sau khi nhậu nhẹt, quậy phỏ tưng bừng ở cỏc quỏn cúc dọc vỉa hố... Bà con nhức mắt, “khản họng” kờu rờu đó lõu mà chẳng thấy chớnh quyền địa phương ra tay tộm dẹp. Khụng lẽ địa phương đạt chuẩn “ghi-nột ngược” lại lấy làm... sung sướng? KHỐN KHỔ (Đà Nẵng)! Tiểu phẩm Vượt gần cả trăm km đường rừng, qua cua chữ A, ngầm Talờ, lờn đến cửa khẩu Cà Roũng- Noọng Ma và phớa bờn kia là đỉnh Phu la nhớch để tận thấy gần 500 ngụi nhà vững chói, khang trang, mỏi tụn đỏ thẫm, hoà quyện với bỏt ngỏt rừng xanh ngăn ngắt.ễng Nguyễn Cẩm Sơn đó chớ lý khi núi rằng, kết quả trong mơ ấy một lần nữa chứng minh sức mạnh của cộng đồng cú thể làm dược nhữn đỉnh Phu la nhớch g điều tưởng như khụng thể trong thời gian khụng dài.Từ bản 39 của người Arem đến bản 51, 61, Cà roũng của người Ma - coong, hay bản Cu Tồn, Cờ Đỏ, Aki của người Khựa, người Mường, dưới những mỏi nhà mới tinh cũn thơm mựi gỗ là tiếng hỏt, tiếng cười nối dài dội vào vỏch nỳi. (Tiền phong 22/1/2007)- Nội dung: nơi đầu tiên xoá xong nhà tạm cho đồng bào các dân tộc miền núi.- ở đỉnh Phu la nhích, Quảng Bình, tháng 1/2007.- Từ ngữ: dùng nhiều tính từ miêu tả: bài viết sinh động ấn tượng hấp dẫn hơn.