Dạy và sửdụng trong các trường, khoa đào tạo giáo viên, nhất là các trường, khoa đào tạo
giáo viên trung học.
Các từkhóa đểtra cứu: lý luận dạy học; quá trình dạy học; quy luật và nguyên tắc dạy
học; mục tiêu dạy học; nội dung, chương trình dạy học; phương pháp, phương tiện và hình
thức tổchức dạy học; thiết kếmục tiêu dạy học; thiết kếchương trình dạy học; các phương
pháp dạy học truyền thống và hiện đại; lên lớp và các hình thức dạy học khác.
Yêu cầu kiến thức trước khi học môn này: học môn này sau khi học Giáo dục học đại
cương, Tâm lý học đại cương và Tâm lý học sưphạm.
Giáo trình đã được hợp đồng biên soạn và nghiệm thu tại trường Đại học Cần Thơ
năm 2006, chưa gửi in ởnhà xuất bản nào.
.
176 trang |
Chia sẻ: quynhsim | Lượt xem: 458 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Lý luận dạy học năm 2009, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
TS. Bùi Thị Mùi
LÝ LUẬN DẠY HỌC
NĂM 2009
2
THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ
PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG CỦA GIÁO TRÌNH
1. THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ
Họ và tên: Bùi Thị Mùi
Sinh năm: 08/08/1957
Cơ quan công tác:
Bộ môn Tâm lý-Giáo Dục,Khoa Sư phạm,
Trường Đại học Cần Thơ.
Địa chỉ Email: btmui@ctu.edu.vn
2. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG GIÁO TRÌNH
Giáo trình có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho những người làm công tác giảng
dạy và sử dụng trong các trường, khoa đào tạo giáo viên, nhất là các trường, khoa đào tạo
giáo viên trung học.
Các từ khóa để tra cứu: lý luận dạy học; quá trình dạy học; quy luật và nguyên tắc dạy
học; mục tiêu dạy học; nội dung, chương trình dạy học; phương pháp, phương tiện và hình
thức tổ chức dạy học; thiết kế mục tiêu dạy học; thiết kế chương trình dạy học; các phương
pháp dạy học truyền thống và hiện đại; lên lớp và các hình thức dạy học khác.
Yêu cầu kiến thức trước khi học môn này: học môn này sau khi học Giáo dục học đại
cương, Tâm lý học đại cương và Tâm lý học sư phạm.
Giáo trình đã được hợp đồng biên soạn và nghiệm thu tại trường Đại học Cần Thơ
năm 2006, chưa gửi in ở nhà xuất bản nào.
.
3
MỤC LỤC
BÌA ............................................................................................................................................1
THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ......................................................................................................2
MỤC LỤC.................................................................................................................................3
GIỚI THIỆU MÔN HỌC..........................................................................................................7
I. MỤC TIÊU MÔN HỌC ....................................................................................................7
1. Về kiến thức.............................................................................................................. 7
2. Về kỹ năng ................................................................................................................ 7
3. Về thái độ.................................................................................................................. 8
II. NỘI DUNG MÔN HỌC...................................................................................................8
III. KẾ HOẠCH VÀ PHƯƠNG PHÁP ................................................................................ 8
IV. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ................................................................................9
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................9
Chương 1:NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA LÝ LUẬN DẠY HỌC..................................10
I. GIỚI THIỆU ....................................................................................................................10
II. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT ..................................................................................................10
1. Về kiến thức............................................................................................................ 10
2. Về kỹ năng .............................................................................................................. 10
3. Thái độ .................................................................................................................... 11
III. NỘI DUNG ...................................................................................................................11
1. LÝ LUẬN DẠY HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC ....................................................... 11
1.1.1. Lý luận dạy học là gì?........................................................................................ 11
1.1.2. Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học..................... 12
1.1.3. Mối quan hệ giữa lý luận dạy học với các khoa học khác và với các chuyên ngành
khác của giáo dục học ................................................................................................. 14
1.2. QUÁ TRÌNH DẠY HỌC ..................................................................................... 16
1.2.1. Đặc điểm của quá trình dạy học hiện nay........................................................... 17
1.2.2. Khái niệm và cấu trúc của quá trình dạy học...................................................... 19
1.2.3. Bản chất của quá trình dạy học .......................................................................... 23
1.2.4. Động lực của quá trình dạy học ......................................................................... 26
4
1.2.5. Logic của quá trình dạy học............................................................................... 29
1.3. QUY LUẬT VÀ NGUYÊN TẮC DẠY HỌC ...................................................... 33
1.3.1. Quy luật dạy học ............................................................................................... 33
1.3.2. Nguyên tắc dạy học ........................................................................................... 36
1.3.2.3. Hệ thống các nguyên tắc dạy học.................................................................... 39
1.4. MỤC ĐÍCH DẠY HỌC ....................................................................................... 46
1.4.1. Mục đích và mục tiêu dạy học ........................................................................... 46
1.4.2. Các cấp độ của mục tiêu dạy học ....................................................................... 47
1.4.3. Các loại mục tiêu dạy học.................................................................................. 48
1.5. NỘI DUNG DẠY HỌC ....................................................................................... 54
1.5.1. Khái niệm nội dung dạy học .............................................................................. 54
1.5.2. Kế hoạch giáo dục, chương trình giáo dục, SGK và tài liệu tham khảo .............. 56
1.5.3. Đổi mới chương trình giáo dục phổ thông Việt Nam hiện nay ........................... 60
1.6. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC .... 63
1.6.1. Phương pháp dạy học ........................................................................................ 64
1.6.1.3. Sự phân loại các phương pháp dạy học ........................................................... 66
1.6.2. Phương tiện dạy học .......................................................................................... 68
1.6.3. Hình thức tổ chức dạy học ................................................................................. 68
1.6.3.1. Khái niệm chung ............................................................................................ 68
1.6.4. Sự lựa chọn, vận dụng các phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học 69
CÂU HỎI THẢO LUẬN, ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP TÌNH HUỐNG ......................................70
TÀI LIỆU HỌC TẬP ..............................................................................................................72
Chương 2: CÁC PHƯƠNG PHÁP& HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC .........................74
I. GIỚI THIỆU ........................................................................................................................74
II. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT ......................................................................................................74
1. Về kiến thức ....................................................................................................................74
2. Về kỹ năng ......................................................................................................................74
3. Thái độ.............................................................................................................................74
III. NỘI DUNG .......................................................................................................................75
2.1. THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH DẠY HỌC........................................................... 75
2.1.1. Phân tích tình hình............................................................................................. 76
2.1.2. Xây dựng mục tiêu dạy học ............................................................................... 77
5
2.1.3. Thiết kế chương trình dạy học môn học............................................................. 82
2.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ...................................................................... 92
2.2.1. Các phương pháp dạy học sử dụng ngôn ngữ nói............................................... 92
2.2.2. Các phương pháp dạy học trực quan.................................................................. 98
2.2.3. Các phương pháp dạy học thực tiễn ................................................................. 100
2.2.4. Phương pháp đánh giá trong dạy học ............................................................... 108
2.2.5.Phương pháp dạy học Angorit .......................................................................... 112
2.2.6. Phương pháp dạy học chương trình hóa........................................................... 113
2.2.7.Phương pháp dạy học giải quyết tình huống có vấn đề...................................... 115
2.3. CÁC HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC ........................................................ 122
2.3.1. Hình thức lên lớp............................................................................................. 122
2.3.2. Hình thức thảo luận ......................................................................................... 124
2.3.3. Hình thức tự học.............................................................................................. 130
2.3.4. Hình thức tham quan ....................................................................................... 131
2.3.5. Hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa.......................................................... 131
2.3.6. Hình thức giúp đỡ riêng................................................................................... 132
CÂU HỎI THẢO LUẬN, ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP TÌNH HUỐNG ....................................132
TÀI LIỆU HỌC TẬP ............................................................................................................134
PHỤ LỤC..............................................................................................................................135
Phụ lục 1. MỤC TIÊU DẠY HỌC ...................................................................................135
1.1. PHÉP PHÂN LOẠI MỤC TIÊU GIÁO DỤC CỦA BLOOM ............................ 135
1.2. NĂM KHÍA CẠNH HAY ĐẶC ĐIỂM HỌC TẬP CỦA Marzano (1992) ......... 136
1.3. CÁC LOẠI MỤC TIÊU HỌC TẬP.................................................................... 137
1.4. CÁC BƯỚC TRIỂN KHAI XÁC LẬP CÁC TIÊU CHÍ HOẠT ĐỘNG THỰC
HÀNH .................................................................................................................. 140
1.5. CÁC VÍ DỤ VỀ TIÊU CHÍ HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH ................................ 141
Phụ lục 2. CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG...............................................142
2.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG............................................................................... 142
2.2. MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN......................................................................... 148
Phụ lục 3. XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ................................................151
3.1. HƯỚNG TIẾP CẬN TRONG XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC .... 151
3.2. THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH THEO MÔĐUN ................................................ 153
6
Phụ lục 4. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ..........................................................................158
4.1. BẢNG LIỆT KÊ ƯU-NHƯỢC ĐIỂM CHÍNH CỦA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC CƠ BẢN................................................................................................. 158
4.2. PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO
NHIỆM VỤ, NHỊP ĐỘ HỌC TẬP............................................................................ 159
4.3. BẢNG LỰA CHỌN CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ................................... 160
4.4. DẠY HỌC ANGORIT ....................................................................................... 161
4.5. DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH HÓA.................................................................. 163
4.6. QUY TRÌNH DẠY HỌC SỬ DỤNG TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ .................. 167
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................174
7
GIỚI THIỆU MÔN HỌC
?. Trước khi vào bài học đầu tiên của môn học, nên làm gì?
Trước khi vào bài học đầu tiên của môn học, nên có hoạt động làm quen
- Làm quen với nhau
Làm quen giữa giáo viên-học sinh và giữa học sinh-học sinh (trong trường hợp học
sinh trong lớp chưa quen nhau hoặc có học sinh mới chuyển đến).
- Làm quen với môn học (hoặc giới thiệu môn học)
Đây là sự định hướng ban đầu không nên thiếu. Phần này định hướng người học đặt ra
được những câu hỏi về môn học như: Học môn này để làm gì? (hay môn này có tác dụng/tầm
quan trọng gì?) Trong quá trình học tập môn học cần thực hiện những yêu cầu nào? Môn học
bao gồm những nội dung nào? (hay học cái gì?) Phương pháp học tập ra sao để đạt kết quả
tốt? (học như thế nào?) Cần học môn này qua những nguồn tài liệu nào? Cách đánh giá kết quả
học tập môn học ra sao?...
I. MỤC TIÊU MÔN HỌC
?. Cần đạt được những yêu cầu nào về kiến thức, kỹ năng và thái độ trong quá trình
nghiên cứu lý luận dạy học?
1. Về kiến thức
Hiểu:
- Những vấn đề cơ bản của lý luận dạy học với tư cách là một khoa học:
+ Đối tượng, nhiệm vụ, phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học và mối quan hệ của
lý luận dạy học với các khoa học khác.
+ Các khái niệm, các phạm trù, các cách tiếp cận... cơ bản về quá trình dạy học; quy luật và
nguyên tắc dạy học; mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.
- Nội dung lý luận về các phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học.
- Một số kinh nghiệm về thiết kế mục tiêu, chương trình dạy học cũng như kinh
nghiệm sử dụng các phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học cơ bản.
2. Về kỹ năng
Hình thành, củng cố và phát triển các kỹ năng:
- Tìm tòi, tra cứu thông tin phục vụ nhiệm vụ học tập môn học.
- Thực hiện các thao tác tư duy có hệ thống (phân tích, tổng hợp), học cá nhân, học
hợp tác (nhóm, lớp), tự quản lý việc học...
- Liên hệ các vấn đề trong lý luận dạy học với thực tiễn công tác dạy học ở phổ thông
và rút ra những bài học sư phạm cần thiết cho bản thân.
- Phác thảo cấu trúc của kế hoạch, chương trình dạy học môn học, từng chương, từng
8
bài, từng tiết lên lớp.
- Lựa chọn, sử dụng các phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học cơ bản.
- Xử lý các tình huống dạy học.
- Ghi biên bản dự giờ và phân tích giờ dạy.
- Xác định những công việc cần làm trong các đợt kiến tập và thực tập sư phạm để
chuẩn bị cho hoạt động thực tập giảng.
3. Về thái độ
- Có quan điểm duy vật biện chứng trong nghiên cứu, liên hệ, vận dụng và thông báo
thông tin, kinh nghiệm lý luận và thực tiễn về dạy học.
- Tích cực tham gia các hoạt động học tập và rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nói chung,
rèn luyện kỹ năng dạy học nói riêng do khoa, bộ môn, giáo viên giảng dạy môn học tổ chức
hay do lớp, nhóm hoặc bản thân tự tổ chức.
- Có ý thức chuẩn bị nhân cách theo yêu cầu chuẩn được đào tạo đối với giáo viên bộ
môn ở trung học phổ thông.
II. NỘI DUNG MÔN HỌC
?. Nội dung môn học bao gồm những gì?
- Phần giới thiệu môn học
- Chương 1. Những vấn đề cơ bản của lý luận dạy học
- Chương 2. Các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
- Phụ lục
III. KẾ HOẠCH VÀ PHƯƠNG PHÁP
?. Nên nghiên cứu lý luận dạy học như thế nào?
Để đạt mục tiêu trên, lý luận dạy học được biên soạn khá chi tiết theo hướng tiếp cận
tích cực với các kiểu xây dựng chương trình. Trong quá trình học tập, sinh viên (SV) tự
nghiên cứu tài liệu là chính. Trên lớp, giáo viên (GV) tập trung vào hướng dẫn SV:
- Nghiên cứu lý luận trong tài liệu học tập; sưu tầm; giới thiệu, chia sẻ thông tin (cũng
như cách tiếp cận, xử lý, sử dụng thông tin) trong các nguồn tài liệu học tập với nhau.
- Hệ thống hóa lý luận, giải đáp thắc mắc.
- Liên hệ các vấn đề cơ bản trong lý luận dạy học với thực tiễn dạy học phổ thông và
rút ra bài học sư phạm cần thiết.
- Thực hiện các dạng bài tập môn học.
- Luyện tập một số kỹ năng dạy học cơ bản thông qua việc tham gia vào quá trình học
tập theo lớp, nhóm hoặc cá nhân.
- Chuẩn bị cho hoạt động học hỏi kinh nghiệm dạy học trong đợt kiến tập sư phạm ở
học kỳ V; hoạt động học tập các học phần lý luận dạy học bộ môn và hoạt động thực tập
giảng dạy trong đợt thực tập sư phạm tốt nghiệp.
Dấu ?. và phần chữ in nghiêng trong tài liệu là những câu hỏi hướng dẫn hay yêu cầu
9
nghiên cứu tài liệu (có thể thực hiện các câu hỏi hay yêu cầu bằng hình thức thảo luận lớp,
nhóm nhỏ, tự học... phù hợp). Sau mỗi chương có hệ thống câu hỏi thảo luận, ôn tập, bài tập
tình huống.
IV. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
Trong quá trình dạy học, việc đánh giá kết quả học tập môn học nên được tiến hành
thường xuyên, liên tục với việc sử dụng phối hợp nhiều loại, nhiều phương pháp, phương
tiện đánh giá khác nhau (đánh giá thường xuyên, giữa kỳ, thi hết môn; luận nói, luận viết,
làm sản phẩm...)
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Cuối mỗi chương giới thiệu một số tài liệu học tập hiện có trong thư viện Khoa Sư
phạm và Trung tâm học liệu của Trường Đại học Cần Thơ.
- Cuối tài liệu là Danh mục tài liệu tham khảo chung được nghiên cứu để phục vụ cho biên
soạn giáo trình.
- Trong quá trình học tập, yêu cầu sinh viên tiếp tục tìm tòi, tra cứu thêm thông tin từ
các nguồn khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập.
10
Chương 1:NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA LÝ LUẬN DẠY HỌC
I. GIỚI THIỆU
Dạy học thường được hiểu theo nhiều cấp độ:
1). Dạy học là hoạt động của một hệ thống nhiều tầng bậc từ quy mô quốc gia đến
ngành học, bậc học, cấp học
2). Dạy học được hiểu là một hoạt động cụ thể diễn ra theo một quá trình-quá trình
dạy học.
3). Dạy học được hiểu là hoạt động của người dạy và người học trong sự tương tác với
nhau nhằm thực hiện nội dung đã được xác định.
Chương này giúp SV tìm hiểu những vấn đề cơ bản của lý luận dạy học; trong đó, dạy
học được đề cập đến ở cấp độ thứ hai và thứ ba là chủ yếu.
Để điều khiển quá trình dạy học, trước hết người GV cần có những hiểu biết khái quát
về dạy học làm cơ sở cho việc xem xét thực tiễn dạy học và tiến hành các hoạt động dạy học
cụ thể. Những vấn đề cơ bản của lý luận dạy học cần nắm vững bao gồm: lý luận dạy học với
tư cách là một khoa học, quá trình dạy học, các quy luật và nguyên tắc dạy học cũng như
những lý luận khái quát về mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện và hình thức tổ
chức quá trình dạy học nói chung.
II. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Sau khi học xong chương này, SV sẽ:
1. Về kiến thức
- Trình bày được lý luận dạy học là gì; đối tượng, nhiệm vụ, phương pháp nghiên cứu
lý luận dạy học cũng như mối quan hệ giữa lý luận dạy học với các khoa học khác.
- Trình bày được các đặc điểm của quá trình dạy học; khái niệm quá trình dạy học và
các thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học; bản chất, động lực và logic của quá trình
dạy học. Lấy ví dụ quá trình dạy học, chỉ ra các thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học
cũng như tính bản chất, các mâu thuẫn và các khâu của một quá trình dạy học trong thực tiễn
dạy học môn học.
- Trình bày được các quy luật, các nguyên tắc cần tuân thủ trong quá trình dạy học,
lấy được ví dụ trong thực tiễn dạy học môn học để minh họa.
- Trình bày được những nét đại cương về mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương
tiện và hình thức tổ chức dạy học, lấy ví dụ trong thực tiễn dạy học môn học để minh họa.
2. Về kỹ năng
- Tìm tòi, tra cứu các tư tưởng, quan điểm chung về dạy học từ các nguồn tài liệu.
- Củng cố và phát triển các kỹ năng học tập cơ bản ở đại học (nhận thức, tư duy, học
cá nhân, học hợp tác...).
- Liên hệ lý luận cơ bản về dạy học với thực tiễn dạy học phổ thông và rút ra những
11
bài học sư phạm cần thiết.
- Xử lý các tình huống dạy học.
3. Thái độ
- Có quan điểm duy vật biện chứng trong nghiên cứu, liên hệ, vận dụng và thông báo
những kiến thức cơ bản, chung về dạy học.
- Có ý thức, thái độ tích cực trong việc tìm hiểu kiến thức chung về dạy học qua
chương 1 làm cơ sở để tiếp tục cập nhật sự hiểu biết này một cách khoa học, có hệ thống và
để tiếp tục nghiên cứu những kinh nghiệm dạy học cụ thể được trình bày ở chương 2.
- Tích cực tham gia các hoạt động học tập và rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nói chung,
rèn luyện kỹ năng dạy học nói riêng do khoa, bộ môn, GV giảng dạy môn học tổ chức hay do
lớp, nhóm hoặc bản thân tự tổ chức.
- Có ý thức chuẩn bị nhân cách theo yêu cầu chuẩn được đào tạo đối với giáo viên bộ
môn ở phổ thông.
III. NỘI DUNG
Chương này bao gồm những tri thức khái quát về:
- Lý luận dạy học là một khoa học
- Quá trình dạy học
- Quy luật và nguyên tắc dạy học
- Mục tiêu dạy học
- Nội dung dạy học
- Phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học
1. LÝ LUẬN DẠY HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC
?. Lý luận dạy học là gì? Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học?
?. Mối quan hệ giữa lý luận dạy học và các khoa học khác?
1.1.1. Lý luận dạy học là gì?
Từ thời cổ đại, các bậc hiền triết như Khổng Tử (551-479 tr. CN), Xôcrát (469-399 tr.
CN), Aristốt (384-322 tr. CN)... đã từng đề xuất những ý tưởng cho việc hình thành lý luận
dạy học.
Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới, nhà giáo dục vĩ đại Cômenxki J. A (1592-1670)
với tác phẩm “Phép dạy học vĩ đại” (1670), đã đặt nền móng cho lý luận dạy học trong nhà
trường. Trong đó, lý luận dạy học được ông xác định là một hệ thống tri thức khoa học về
dạy học và ông xem lý luận dạy học như là một nghệ thuật chung để dạy cho tất cả mọi
người. Những đóng góp to lớn của Cômenxki J. A về hệ thống các nguyên tắc, phương pháp
và hình thức tổ chức dạy học, sự phân chia tuổi học, những yêu cầu sư phạm đối với người
GV cho đến nay vẫn còn giá trị sâu sắc về lý luận và thực tiễn.
Là hình thức cao nhất của tư duy khoa học, lý luận dạy học là hệ thống tri thức, bao
gồm các khái niệm, các phạm trù, các quy luật...phản ánh những thuộc tính cơ bản, những
mối quan hệ của hiện tượng (hay quá trình, hoạt động) dạy học.
12
1.1.2. Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học
1.1.2.1. Đối tượng nghiên cứu lý luận dạy học
Lý luận dạy học là một bộ phận của giáo dục học hay sư phạm học đại cương. Lý luận
dạy học nghiên cứu bản chất của quá trình dạy học, thiết kế nội dung học vấn, xác định các
nguyên tắc, các phương pháp, phương tiện, các hình thức tổ chức, các kiểu đánh giá kết quả
dạy học theo đúng mục đích, yêu cầu giáo dục. Nói cách khác, lý luận dạy học nghiên cứu,
tìm ra những cơ sở khoa học của hoạt động dạy học từ đó đề xuất những biện pháp hữu hiệu
để nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động dạy học.
1.1.2.2. Nhiệm vụ của lý luận dạy học
Lý luận dạy học Việt Nam vừa mang tính chung-tính thời đại, lại vừa mang tính cụ
thể-tính Việt Nam.
Trong quá trình hình thành và phát triển của mình, một mặt, lý luận dạy học Việt Nam
phải nghiên cứu để nắm vững những quan điểm, tư tưởng tiến tiến nhất của nhân loại, của
thời đại về dạy học; mặt khác phải nghiên cứu để nắm vững tư tưởng, quan điểm của Đảng
ta, của Hồ Chủ Tịch, nghiên cứu thực tiễn Việt Nam, thực tiễn dạy học Việt Nam để từ đó đề
ra các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể nhằm giải quyết những vấn đề của thực tiễn dạy học Việt Nam.
Nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể của lý luận dạy học Việt Nam là:
- Nghiên cứu nguồn gốc phát sinh và bản chất của hiện tượng dạy học, các quy luật
chi phối quá trình dạy học.
- Nghiên cứu, hoàn thiện và phát triển các nguyên tắc, mục tiêu dạy học; kế hoạch,
chương trình dạy học dựa trên cơ sở dự đoán xu hướng phát triển của xã hội hiện đại, khả
năng phát triển của khoa học-kỹ thuật-công nghệ trong tương lai.
- Tìm kiếm những phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học mới trên
cơ sở những thành tựu của khoa học-kỹ thuật-công nghệ hiện đại nhằm nâng cao chất lượng
và hiệu quả của công tác dạy học.
- Nghiên cứu, xây dựng các lý thuyết dạy học mới và khả năng ứng dụng của chúng
vào thực tiễn dạy học
1.1.2.3. Phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học
Phương pháp nghiên cứu lý luận dạy học là tổng hợp các cách thức mà nhà khoa học
sử dụng để khám phá bản chất và quy luật của quá trình dạy học; xây dựng mục tiêu, nội
dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức và những điều kiện dạy học cần thiết
nhằm phục
File đính kèm:
- Lyluandayhoc.pdf