Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 8 - Tuần 31 - Năm học 2020-2021

Ngày soạn 17 /4/2021 Tiết 118: TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ VÀ TỰ SỰ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Hiểu sâu hơn về nghị luận , thấy được tự sự và miêu tả thường là những yếu tố cần thiết trong một bài văn nghị luận . - Nắm được những yêu cầu cần thiết của việc đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận để sự nghị luận . 2. Kỹ năng : Vận dung các yếu tố miêu tả và tự sự vào trong bài văn nghị luận . 3. Thái độ Giáo dục học sinh yêu thích bộ môn B. Chuẩn bị của GV và HS - GV: Soạn bài, tìm thêm các ngữ liệu khác ngoài sách có liên quan - HS: Soạn bài, đọc trước bài ở nhà,... C. Các hoạt động lên lớp 1.Tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Chỉ ra vài yếu tố biểu cảm trong văn nghị trong bài Hich tướng sĩ? 3.Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức I. Yếu tố tự sự và mtả trong văn nghị luận: a.- Nghị luận: - Đọc các văn bản a, b trong SGK ? -> Vạch trần sự tàn bạo và giả dối của - Tìm yếu tố tự sự ở đoạn văn a ? bọn trong cái gọi là mộ lính tình - Tìm yếu tố miêu tả ở đoạn văn b ? nguyện. - Tại sao những đoạn văn đó có yếu - Chế độ lính xì tiền ra. tố tự sự, miêu tả mà không phải là - Cảnh tốp thì bị lên nòng sẵn đoạn văn tự sự hay miêu tả ? - Vì mục đích của đoạn văn trên phải là - Giả sử đoạn trích(a) không có kể hay tả mà để nghị luận, tự sự miêu tả những chi tiết cụ thể kể lại một kiểu chỉ là các yếu tố trong 2 đoạn nghị luận bắt linh kĩ quặc và tàn ác liệu ta có đó. hình dung ra đượcsự việc không? b. Nội dung nghị luận trở nên không cụ thể, không sáng tỏ khiến lòng người đọc - Từ việc tìm hiểu trên, em có nhận người nghe thấy khó tiếp nhận hoặc xét gì về vai trò của các yếu tố tự sự không thể tiếp nhận, khó hình dung. và miêu tả trong văn nghị luận? c. Cần phải có các yếu tố miêu tả, tự sự trong văn nghị luận, 2 yếu tố này giúp cho vịêc trình bày luận cứ trong bài văn nghị luận được rõ ràng, cụ thể, sinh - Đoạn văn trên nói về vấn đề gì? động hơn do đó có sức thuyết phục - Chỉ ra những yếu tố miêu tả và tự sự mạnh mẽ hơn. trong đoạn văn trên? 2. Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi - Đoạn 2, 3 tự sự. Kể và tả lại chuyện chàng Trăng và nàng Han - Không nơi chơi khiên. Đêm đêm vầng sáng bạc. - Cờ lệnh bằng ngũ sắc; những vũng, - Vì sao tác giả không kể lại toàn bộ những ao chi chít nối tiếp nhau. câu chuyện? - Dùng làm luận cứ chứng tỏ hai truyện cổ của dân tộc miền núi đó có nhiều nét giống truyện Thánh Gióng ở miền xuôi. - Từ đó em hãy cho biết: Khi đưa các - Tác giả chỉ kể và tả những chi tiết, hình yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn ảnh có lợi cho việc làm sáng tỏ luận nghị luận cần chú ý những gì? điểm mới được kể. GV chốt lại nội dung trọng tâm và gọi -Ytố tự sự, mtả phải được dùng làm luận HS đọc ghi nhớ. cứ, phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm và không phá vở mạch nghị luận của bài văn. II. Luyện tập - Chỉ ra các yếu tố tự sự, miêu tả, nêu Bài 1:- Tự sự .sắp trung thu đêm tác dụng ? rước rằm đầu tiên từ ngày bị giam giữa - GV gọi HS lên bảng làm và cho mười mấy vô cứ, đáng ghét bộ mặt HS khác nhậ xét nhà giam. + Phải đi ra làm thơ. - Miêu tả: Trời xứ bắc sáng - Trăng sáng quá chừng Trongsuốt vỗ về.Ngaybên bóng cây. Đêm nay rất đẹp, rạo rực bao nỗi niềm thốt lên. Nó ăm ắp giải bày. =>Muốn làm rõ, khắc họa cụ thể hình ảnh sáng tác của bài thơ" Vọng nguyệt" và tâm trạng người tù, gợi sự đồng cảm và tưởng tượng của người đọc. Bài 2:- Có thể sử dụng yếu miêu tả để gợi lại vẽ đẹp của Sen trong đầm. - Nêu một vài kỷ niệm ngắm cảnh đầm sen, hái sen càng thấy vẽ đẹp dân giã của sen trong đầm. 4. Củng cố GV khái quát lại kiến thức bài học và nhấn mạnh tác dụng của yếu tố tự sự và yếu tố miêu tả trong văn nghị luận. 5. Hướng dẫn về nhà - Làm bài tập 2. Viết thành bài văn ngắn. - Soạn bài : Lựa chọn trật tự từ trong câu Tiết 119: LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU A. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Cắt sắp xếp trật trự từ trong câu - Tác dụng diễn đạt của các trật trừ từ khác 2. Kỹ năng: - Phân tích hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ trong một số văn bản văn học. - Phát hiện và sửa được một số lỗi trong sắp xếp trật tự từ . 3. Thái độ Giáo dục học sinh yêu thích bộ môn B. Chuẩn bị của GV và HS - GV: Soạn bài, tìm thêm các ngữ liệu khác ngoài sách có liên quan - HS : Soạn bài, đọc trước bài ở nhà,... C. Các hoạt động lên lớp 1. Tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Để cuộc thoại đạt kết quả tốt trong hội thoại mỗi người phải làm gì? 3. Bài mới: Hoạt động của GV và Nội dung kiến thức HS I. Nhận xét chung Hs quan sát ví dụ 1. Xét ví dụ: - Nội dung của đoạn trích + ND: Thái độ của cai lệ khi đến nhà chị Dậu . trên? + Có thể thay đổi trật tự từ trg câu = nhiều cách. - Câu văn nào kể về thái độ (2) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng hống hách đó của cai lệ? khàn khàn của một người hút nhiễu xái cũ. - Có thể thay đổi trật tự từ (3) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút trong câu (in đậm) vừa tìm nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. như thế nào để ý nghĩa cơ (4) Thét bằng goịng khàn khàn của người hút bản không thay đổi ? nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuóng đất. - Gv treo bảng phụ chuẩn (5) Bằng giọng khàn khàn của một người hút bị những trường hợp sắp nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất thét. xếp mới -"roi" đứng đầu -> Lkết chặt câu đó với câu trước. - Trong các cách diễn đạt - "thét" đứng cuối -> Lkết chặt câu đó với câu sau. nêu trên cách nào hay -> Nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ. nhất? Tại sao tác giả lại Câu N/msự Lkết chặt chẽ Lkết chặt chọn trật tự từ như trong hung với câu trứôc chẽ với câu SGK ? hãn sau - Vệc đặt từ ''roi'' đầu câu, 2 - + + cuối câu có tác dụng gì? 3 - + - - Việc mở đầu bằng cụm từ 4 - - - từ ''gõ đầu roi xuống đất'' 5 - - + có tác dụng gì? 6 - - + - Thử chọn một trật tự từ 7 + - + khác và nhận xét về tác 2. Kết luận dụng của sự thay đổi Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ . mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người viết người nói cần biết lựa chọn trật từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. - Qua đó em có nhận xét về sự sắp xếp trật tự từ trong câu ? GV gọi HS đọc đoạn văn II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong SGK, chú ý từ in 1. Xét ví dụ đậm. Ví dụ 1.a. ...giật phắt cái giây thừng...... anh - Nội dung của mỗi đoạn Dậu.-> thứ tự trước sau của hành động trích trên? ..xám mặt,... đỡ lấy tay hắn.-> thể hiện thứ tự ? Trật tự từ trong các bộ trước sau của hành động phận in đậm của những câu b.... và người nhà lý trưởng-> thể hiện thứ bậc. đó thể hiện điều gì ? .. roi song, tay thước... thừng -> thể hiện trật tự của cụm từ đứng trước( cai lệ thì roi song, người nhà lí trưởng tay thước và dây thừng). Ví dụ 2: Cách diễn đạt của Thép Mới có nhịp điệu tạo sự hài hoà về mặt ngữ âm. Lom khom dưới núi tiều vài chú - Đọc thí dụ thứ 2 Lác đác bên sông chợ mấy nhà - So sánh tác dụng của -> Nhấn mạnh h/ả nêu ở các từ đứng đầu hoặc tạo những cách sắp xếp trật tự sự liên kết câu với những câu khác trong văn bản. từ trong các bộ phận in 2. Kết luận đậm dưới? ghi nhớ ( sgk) - Qua tìm hiểu, em hãy cho biết cách sắp xếp trật tự từ những câu có tác dụng gì ? III. Luyện tập Lý do sắp xếp trật tự từ Bài tập 1: trong những câu in đậm ? a. Sắp xếp theo trật tự lịch sử. Sắp xếp như vậy là phù hợp vì đây là nhg dẫn chứng tiêu biểu cho lịch sử của dân tộc ta trong qúa khứ. b. Đặt cụm từ: Đẹp vô cùng, trước cụm từ: Tổ quốc ta ơi!, là để nhấn mạnh vẻ đẹp của non sông đất Tìm những bài văn bài thơ nước được giải phóng đã học những câu có sự sắp Cụm từ ''hò ô tiếng hát'' lên trước để bắt vần với xếp trật tự từ có tác dụng Song Lô (vần lưng) tạo cảm giác kéo dài, thể hiện diễn đạt cao ? Độc đáo ? sự mênh mang của sông nước, đồng thời cũng đảm bảo cho câu thơ bắt vần với câu trước . Như vậy, ở đây trật tự từ đảm bảo sự hài hoà về âm hưởng c. Nhà văn Nguyễn Công Hoan sắp xếp như vậy là để liên kết chặt chẽ câu ấy với câu đứng trước. 4. Củng cốGv hệ thống lại nội dung bài học 5. Hướng dẫn về nhà Tìm những câu văn câu thơ có trật tự sắp xếp độc đáo . Soạn trước bài tập luyện tập Tiết 120: LUYỆN TẬP ĐƯA CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức : - Hệ thống kiến thức về văn nghị luận . - Tàm quạn trọng của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận . 2. Kỹ năng: - Tiếp tục rèn luyện kỹ năng làm văn nghị luận. - Biết đưa các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận qua 1 đoạn văn hay một bài văn nghị luận một cách thuần thục. - Biết đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào một bài văn nghị luận có độ dài 450chữ. 3. Thái độ Giáo dục các em yêu thích bộ môn B. Chuẩn bị của GV và HS GV: soạn bài, tìm và xây dựng thêm một số ngữ liệu khác HS: Xem trước bài ở nhà, ôn lại kiến thức ở bài trước C. Các hoạt động lên lớp 1. Tổ chức lớp 2.Kiểm tra bài cũ: Các yếu tố miêu tả và tự sự có vai trò như thế nào trong văn nghị luận? 3.Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức - Đề bài yêu cầu làm sáng tỏ vấn đề gì? I. Chuẩn bị ở nhà HS chuẩn bị theo hướng dẫn của GV II. Luyện tập trên lớp - Nên đưa vào bài viết những luận điểm Đề bài: Trang phục và văn hoá nào trong các luận điểm trên? 1. Định hướng làm bài - HS trả lời 2. Xác định luận điểm - Có thể sắp xếp lại hệ thống luận điểm - Nên đưa vào các luận điểm : a, b, c, trên không? e. - Còn luận điểm (d) là không phùu hợp. 3. Sắp xếp luận điểm - Có thể sắp xếp lại như sau: a, c, e, b + Bổ sung thêm LĐ: Có nhiều người ăn mặc giản dị mà vẫn đẹp, được mọi người quý trọng. GV gọi HS đọc 2 đoạn văn ở SGK -> Kết luận : Các bạn cần thay đổi lại - Đoạn văn (a) trình bày luận điểm nào? trang phục cho lành mạnh, đúng đắn. - Tìm các yếu tố miêu tả có trong hai 4. Vận dụng yếu tố miêu tả và tự sự đoạn văn? a. Luận điểm (a) trong hệ thống luận - Trong các yếu tố miêu tả đó có yếu tố điểm. nào không phù hợp với luận điểm hoặc + Yếu tố miêu tả: trang phục của một không thực sự xuất phát từ yêu cầu của số bạn ăn mặc theo kiểu đua đòi. việc bàn luận hay không? + Yếu tố không cần thiết: Hình ảnh - Những yếu tố ấy có giúp cho sự nghị một bạn suốt ngày dán mắt vào máy luận thêm rõ ràng không? tính => - Nếu phải đưa yếu tố miêu tả vào các Chi tiết này không liên quan đến chủ luận điểm khác thì em viết như thế đề ăn mặc được trình bày ở đây. nào? -> Những yếu tố ấy không góp phần - Việc đưa yếu tố tự sự và miêu tả ở làm sáng tỏ vấn đề. đoạn b như thế nào? - Giới thiệu về mái tóc, đôi giày - Tự sự về ông Giuốc- đanh -> tăng sức thuyết phục. Đó là một dẫn chứng Giáo viên hướng dẫn học sinh viết lại hùng hồn cho việc khẳng định giá trị các luận điểm còn lại, sau đó gọi trình của con người không phải ở trang bày, giáo viên góp ý, bổ sung phục. 5. Viết thành đoạn văn HS viết vào giấy trình bày 4. Củng cố GV nhấn mạnh về tác dụng của yếu tố tự sự và miêu tả 5. Hướng dẫn về nhà Tập viết thành đoạn văn cho các luận điểm còn lại. Giáo viên hướng dẫn học sinh chuẩn bị trước chương trình địa phương Tiết 121: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG ( PHẦN VĂN- NHỮNG NGÀY MƯA LŨ) A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc Hiểu được tác hại của việc phá huỷ môi trường tự nhiên, nhất là nạn phá rừng đã làm cho thiên nhiên nổi giận, gây lũ lụt tàn phá cuộc sống yên lành.Thấy được nghệ thuạt biểu cảm của bài tuỳ bút: Chứng cứ cụ thể xác thực kết hợp giọng văn đầy xúc cảm. 2. Kü n¨ng: Tạo lập một văn bản ngắn về vấn đề đó và trình bày kiểu bài tùy bút. 3. Th¸i ®é - Bµy tá ý kiÕn , suy nghÜ cña m×nh vÒ vÊn môi trường ë ®Þa ph­¬ng. - Có ý thức cảm thụ một văn bản địa phương trong chương trình. B. Chuẩn bị của GV và HS - GV: soạn bài - HS : soạn bài theo đã dặn dò C. Các hoạt động lên lớp 1. Tổ chức lớp: 2. Kiểm tra bài cũ Đặc điểm của thể loại tùy bút? Nêu các văn bản tùy bút mà ta đã học. 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức I. Đọc, chú thích Nêu hiểu biết của em vê ftacs gải , tác 1. Tác giả phẩm? Trần Đắc Túc là nhà báo, hiện là trưởng phòng chuyên đề đài phát thanh truyền hình Hà Tĩnh. 2. Tác phẩm Tháng 9- 2002 in trong tập“ Mưa chuyển mùa”. Giải nghĩa các từ: Nguyên sơ, thiên 3. Từ khó địch? II. Đọc, hiểu văn bản Hs đọc văn bản 1. Bố cục: 3 phần Theo em văn bản có bố cục mấy phần? - Từ đầu... bao giờ ngừng-> Trận mưa Nội dung giới hạn mỗi phần? xối xả , liên tiếp gợi cảm xúc. - Tiếp...chất độc hóa học-> Những chứng cứ vê tác hại của thiên tai do con người phá hoại môi trường. - Còn lại-> Con người yêu thương nhauthif hãy cùng nhau bảo vệ ngôi nhà chung , bảo vệ môi trường thiên nhiên. 2. Tìm hiểu chi tiết a.Sự việc ? Sự việc được tác giả đề cập đên Những ngày mưa lũ diễn ra trên địa trong bài viết là gì? bản thuộc huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh. b. Luận điểm Em hãy nêu luận điểm văn bản? - Luận điểm 1: Tác hại ghê gớm trước sức mạnh tàn phá của thiên tai. - Luận điểm 2: Nguyên nhân là do con người phá hoại môi trường. c. Nội dung Văn bản đã trình bày sự việc với - Ngày 22/ 9/ 2002: Nhấn chìm 31 xã, những số liệu nào? Nhận xét về thị trấn trong toàn huyện. những con số đô? + Cướp mạng sống 32 người, làm bị thương 18 người. + Huyện miền núi Sơn Kim có 6 người chết, 100 người phải di chuyển nhà, 100 hec ta đất canh tác bị vùi lấp + Ở Huế trận lũ năm 1999 cướp đi 700 người. + Trên thế giới tầng ozon bị mỏng Trong khi trình bày tác giả bộc lộ tâm 2/3. trạng như thế nào? - Tâm trạng: Đau đớn, xót xa trước những mất mát mà nhân dân ta phải gánh chịu -> Bộc lộ sự cảm thương sẻ chia, thấu hiểu với những bất hạn với GV: giọng văn lúc cảm thương đau người dân ở vùng rốn lũ Hương Sơn. xót,lúc gay gắt đanh thép buộc tội , lên án phê phán. Bài tuỳ bút có ý nghĩa như thế nào III. Tổng kết đối với người đọc, người nghe? 1. ý nghĩa: Đề cập đến một vấn đề có tính bức thiết đối với xã hội, với nhân đâ. Chúng ta cấn phải biết gìn giữ và bảo vệ môi trường, bảo vệ môi trường chính là bảo vệ cuộc sống của chúng Thành công về phương diện nghệ ta. thuật ở đây là gì? 2. Nghệ thuât - Kết hợp yếu tố biểu cảm, yếu tố tự sự. - Những số liêu cụ thể, chân thực, dẫn chứng sinh đông giàu sức thuyết phục, có sức lay động đối với chúng ta ,tạo dư âm cho cảm xúc. 4. Củng cố Gv khái quát lại nội dung tiết học 5.Hướng dẫn về nhà:Cb bài mới.