Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 - Tiết 48 đến 51 - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 7 Ngày soạn : 28 – 11 - 2021 Tiết 48.49 : Tập làm văn CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Yêu cầu của bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học - Cách làm dạng bài biểu cảm về bài thơ , đoạn thơ 2. Kĩ năng: - Cảm thụ tác phẩm văn học đĩ học - Viết được những bài văn,đoạn văn về TPVH. - Làm được bài văn biểu cảm về TPVH. 3. Thái độ: Yêu thích văn b/cảm về TPVH. II. Chuẩn bị: 1.GV: Tìm ngữ liệu,soạn giáo án 2. HS: T/hiểu bài thơ Cảnh khuya. III.Tiến trình lên lớp: 1.Ổn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Giáo viên nêu ví dụ: I. Tìm hiểu cách làm bài văn về TPVH Hãy đọc VB? 1. Xét ví dụ: Bài văn: Phát biểu cảm nghĩ của em về bài ca ? Nội dung của VB này viết về cái gì? dao “Cơng cha như núi Thái Sơn ” - Nội dung: Cơng lao to lớn của cha mẹ đối với con cái và nghĩa vụ của con cái phải biết ơn và kính yêu cha mẹ Nờu nội dung của bài thơ nhắc nhở điều gỡ? Lời ca giản dị mà ý nghĩa : ca ngợi cơng lao trời biển của cha mẹ và nhắc nhở đạo làm con phải làm trịn chữ hiếu ? Cái hay trong cách sử dụng từ của bài thơ là gì - Dùng cách nĩi ví von tạo ra hai h/a cụ thể : Cơng cha – nghĩa mẹ Núi Thái Sơn và nước trong nguồn - Cơng cha lớn lao như núi -> Người cha như chổ dựa vững chắc cho con - Nghĩa mẹ như nước trong nguồn -> Vơ tận => H/ảnh tuy giản dị đơn sơ mà thấm đượm lịng biết ơn vơ hạn của con cái với cha mẹ - Ơng cha ta dạy kẻ làm con phải thờ kính cha mẹ ,phải giữ trọn phận sự của kẻ làm con ? Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài - Đạo làm con phải giữ trịn chữ hiếu thơ? Nghệ thuật : so sánh ví von ,lời thơ cân xứng hài hịa ,h/ ảnh giản dị mà hàm súc ? Như vậy theo em, để làm một bài văn biểu cảm về tác phẩm VH em phải làm gì? - Phương pháp: HS trả lời- GV bổ sung + Đọc kĩ tác phẩm để hình thành cảm xúc từ những chi tiết, hình ảnh đặc sắc ? Bố cục của một bài văn biểu cảm về tác phẩm + Phát huy trí tưởng tượng, hồi tưởng, liên Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 VH như thế nào? tưởng rút ra những suy nghĩ về ý nghĩa của tác -GV cho HS tìm hiểu bố cục của bài văn mẫu: phẩm. *Bố cục:3 phần - Bố cục: ba phần - MB : Từ đầu ->vơ cùng sâu sắc + Mở bài: giới thiệu tác phẩm, hồn cảnh tiếp - TB :Tiếp ->đầy chất thơ. xúc tác phẩm - KB : cịn lại + Thân bài: những cảm xúc, suy nghĩ do tác Đưa bảng phụ, nhấn mạnh phẩm gợi lên ? Em hiểu thế nào là bài văn phát biểu cảm nghĩ + Kết bài: ấn tượng chung về tác phẩm về tác phẩm VH? ? Qua tìm hiểu em rút ra những kết luận gì về => Trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, cách làm bài văn phát biểu cảm nghĩ về tác liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và phẩm VH? hình thức của tác phẩm đĩ. * Ghi nhớ:(sgk HS đọc bài tập 2 II. Luyện tập ? Hãy đọc bài tập? Bài tập 2: ? Bài tập yêu cầu gì? Dàn ý bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê ? Em hãy đọc thuộc lịng bài thơ? a. MB: - Giới thiệu tác phẩm (Thể loại, đề tài, ? Bài thơ được viết theo thể thơ gì? tác giả ) ? Nêu nội dung chính của bài thơ? - Giới thiệu ngắn gọn hồn cảnh sáng tác bài thơ. ? Nét đặc sắc của bài thơ thể hiện ở những hình - Nêu cảm nhận chung về tác phẩm: Nỗi ngạc ảnh, chi tiết nào? nhiên, buồn, cơ đơn của nhà thơ già sau bao nhiêu năm xa quê nay mới trở về thăm quê nhà. b. TB: Nêu cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi ra. - Tưởng tượng, suy ngẫm về 2 câu thơ đầu. - Tưởng tượng, suy ngẫm về 2 câu thơ cuối. c. KB: Khẳng định lại tỡnh yờu quờ hương da diết của nhà thơ. Củng cố- dặn dị. - GV gọi HS đọc ghi nhớ. -Yêu cầu HS về nhà viết thành bài văn hồn chỉnh cho BT 2. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Ngày soạn : 28 – 11 - 2021 Tiết 50: Văn bản: TIẾNG GÀ TRƯA Xuân Quỳnh I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh - Tình yêu làng quê ,qhương tha thiết của người chiến sĩ. - Nghệ thuật điệp từ,điệp ngữ,điệp câu trong bài. 2.Kĩ năng: - Đọc- hiểu ,phân tích VB thơ trữ tình cĩ sử dụng các yếu tố tự sự. -Phân tích các yếu tố b/c trong văn b/cảm 3. Thái độ: Giáo dục về tình cảm gia đình,qh và lịng yêu nước. II. Chuẩn bị: -GV : Soạn giáo án,tư liệu về tác giả Xuân Quỳnh.. -Hs: Soạn bài theo câu hỏi sgk. III. Tiến trình lên lớp: 1.Ổn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc bài thơ : Cảnh khuya và nêu giá trị nội dung của văn bản 3.Bài mới: Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc nhất của nền thơ hiện đại VN. Thơ XQ thg hướng về những hình ảnh, sự việc bình dị, gần gũi trong đ.s thường nhật của g.đình. Bài thơ Tiếng gà trưa là một bài thơ như thế. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Dựa vào phần chú thích, em hãy nêu 1 vài nét I.Đọc-tìm hiểu chung. về tác giả XQ ? 1. Tác giả và tác phẩm: - Xuân Quỳnh (1942 - 1988), quê La Khê ?Bài thơ được s.tác trong h.cảnh nào? ( Hà Tây ) - Là nhà thơ nữ nổi tiếng trong thời kì kháng chiến chống Mĩ - Tác giả của nhiều tập thơ hay: Tơ tằm, Chồi -Hd đọc: Giọng vui tươi, bồi hồi; phân biệt lời biếc, Hoa dọc chiến hào, Hoa cỏ may.... mắng yêu của bà với lời kể, tả trữ tình của nhà - Viết vào thời kì đầu cuộc k/c chống Mĩ. thơ-trong vai anh bộ đội đang nhớ nhà, nhớ - In trong tập Hoa dọc chiến hào (1968) bà, nhớ quê; nhịp3/2, 2/3. - In lại năm 1984 trong tập: Sân ga chiều em đi. -Giải nghĩa từ khĩ. 2. Đọc- chú thích ?Bài thơ được viết theo thể thơ gì? 3.Thể thơ: 5 chữ 4.Bố cục: 3 phần. -Khổ 1: Tiếng gà trưa đánh thức tình cảm làng ?Dựa vào mạch cảm xúc của bài thơ, em cĩ quê. thể chia bài thơ thành mấy phần? -5 khổ tiếp theo: Những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà. -2 khổ cuối: Những suy nghĩ từ tiếng gà trưa -Hs đọc khổ thơ đầu. II. Đọc - hiểu VB: ?Khổ thơ đầu kể chuyện gì ? (Kể chuyện anh 1-Khổ thơ đầu: bộ đội trên đường hành quân, khi dừng chân -Tiếng gà trưa-> âm thanh quen thuộc- gợi nghỉ bên 1 xĩm nhỏ ven đường, người c.sĩ khơng gian thanh bình bỗng nghe tiếng gà nhảy ổ vang lên: ...)? ? T.sao trong vơ vàn âm thanh, tâm trí của Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 người c/sĩ chỉ bị ám ảnh bởi tiếng gà trưa ? (Tiếng gà là âm thanh của làng quê, gợi cảm giác gần gũi, thân thương, giúp con người vơi đi nỗi vất vả. Do đĩ tiếng gà trưa dễ tạo thành những kỉ niệm khĩ quên của con người). +xao động nắng trưa ?Từ âm thanh tiếng gà trưa người c/sĩ đã cĩ Nghe: + bàn chân đỡ mỏi những cảm xúc gì ? +gọi về tuổi thơ. ?ở 3 câu thơ này tác giả đã sd NT gì ? Tác dụng của BPNT đĩ ->Sd điệp từ “nghe”(3lần)–>Diễn tả sự bồi hồi, ?Khi con người nghe tiếng gà bằng thính giác xao xuyến của tâm hồn. lẫn tâm hồn thì người đĩ cĩ tình cảm như thế - Điệp từ ở đây khơng chỉ nghe tiếng gà bằng nào với làng xĩm quê hương? thính giác, mà cịn nghe bằng cả cảm xúc tâm Gv kết luận: Bài thơ ra đời trong những ngày hồn. cả nước chống Mĩ sơi sục và quyết liệt. Đoạn =>Thể hiện tình yêu làng quê thắm thiết, sâu mở đầu này kể về một sự việc đời thường, thơ nặng. mộng, gĩp phần làm dịu bớt khơng khí nĩng bức của chiến tranh, mở ra một khơng gian thanh bình sâu lắng * Củng cố -Dặn dị ? Tiếng gà trưa đã thức dậy tình cảm nào của tác giả trên đường hành quân khi ra trận? -Về học bài cũ, soạn tiếp phần cịn lại tiết sau học tiếp. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Ngày soạn : 28 – 11 – 2021 Tiết 51: Văn bản: TIẾNG GÀ TRƯA( Tiếp theo) -Xuân Quỳnh- I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - Tiếng gà trưa đã gọi về những KN đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. -T/cảm g/đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước. - Cơ sở của lịng yêu nước,sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc k/c chống Mĩ:những kỉ niệm tuổi thơ trong sáng ,nghĩa tình. - Nghệ thuật điệp từ,điệp ngữ,điệp câu trong bài. 2.Kĩ năng: - Đọc -hiểu ,phân tích VB thơ trữ tình cĩ sử dụng các yếu tố tự sự. -Phân tích các yếu tố b/c trong văn b/cảm 3. Thái độ: Giáo dục về tình cảm gia đình,qh và lịng yêu nước. II.Chuẩn bị: -GV : Soạn giáo án,tư liệu về tác giả Xuân Quỳnh.. -Hs: Soạn bài theo câu hỏi sgk. III. Tiến trình lên lớp: 1.Ổn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ: Qua khổ thơ thứ nhất của bài thơ .em hiểu gì về t/c với quê hương của người c/sĩ? 3.Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt I.Đọc-tìm hiểu chung. II. Đọc - hiểu VB: -Hs đọc 5 khổ thơ tiếp. Năm khổ thơ em 1-Khổ thơ đầu: vừa đọc, kể gì ? 2-Năm khổ thơ tiếp theo: ?Những hình ảnh và kỉ niệm gì trong tuổi * Những kỉ niệm tuổi thơ của cháu bên bà: thơ đã được gợi lại từ tiếng gà trưa? + ổ trứng ->hồng ?Hình ảnh con gà mái và ổ trứng được miêu + Con gà mái mơ->đốm trắng tả ntn? + Con gà mái vàng-> màu nắng ? Những màu sắc đĩ gợi nên vẻ đẹp gì? ->Sd n từ ngữ gợi hình ảnh, màu sắc – Gợi tả vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hồ, bình dị. -Điệp từ “này” được lặp lại trong đoạn thơ Sd điệp từ –> Biểu hiện tình cảm nồng hậu, thân cĩ sức biểu hiện tình cảm gì của con ng với thg, gắn bĩ của con ng với g.đình, làng quê. làng quê ? + Lời mắng:Gà đẻ mà mày nhìn... ? Qua lời mắng cháu ,em hiểu gì về t/c của ->Thể hiện tình yêu bà dành cho cháu. bà? +Tay bà khum soi trứng +Dành từng quả chắt chiu +Hs đọc khổ 4. ->Bà là người biết dành dụm ,chắt chiu ,từng ?Qua hình ảnh “Tay bà...chắt chiu”?em suy niềm vui nho nhỏ nghĩ gì về bà ? +Khi giĩ mùa đơng tới +Hs đọc khổ 5. +Bà lo đàn gà toi... ->Nỗi lo vì c.s cịn nhiều kh.khăn –> Thể hiện tình yêu thg thầm lặng của người bà. ?Qua nỗi lo của bà... trong khổ thơ này, em +Ơi cái quần chéo go... hiểu gì về cuộc sống của bà? +Cái áo cánh trúc bâu Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 ->Tuổi thơ gắn liền với niềm vui bé nhỏ, ấm áp ?Tình bà cháu biểu hiện trong lời nĩi, cử tình bà cháu. chỉ hết sức bình thườg, nhưng tại sao tình =>Bà là người nghèo khổ nhưng chịu thương, cảm ấy lại thành kỉ niệm khơng phai mờ chịu khĩ, hết lịng vì cháu. trong tâm hồn ng /cháu ? (Bởi đĩ là t.c, g.đình, ruột thịt, là t.c q.hg, cội nguồn khơng thể thiếu được trong mỗi c/người). ?Trong KN tuổi thơ của ng cháu, h/ảnh 3-Hai khổ thơ cuối: ng/bà hiện lên với những p/chất cao quí nào? - Tiếng gà trưa-> giấc mơ về hp,ấm no. +Hs đọc 2 khổ thơ cuối Hai khổ thơ cuối gợi cho em điều gì ? (Gợi suy nghĩ của con ng về hp, về cuộc c.đấu ->Điệp từ “Vì” –>Gĩp phần biểu hiện ý chí c.đấu hơm nay). mạnh mẽ vì Tổ quốc, vì nhân dân của cháu(trong ?Vì sao c/ người cĩ thể nghĩ rằng: Tiếng gà đĩ cĩ cả ng/ thân và kỉ niệm êm đềm của tuổi trưa - Mang bao nhiêu hạnh phúc ? thơ). (Tiếng gà trưa là hình ảnh của c.s ấm no, bình yên,hp đem lại n/vui cho con người). =>Cháu là người yêu bà ,yêu q.hương, đất nước -Trong giấc mơ cháu đã mơ thấy gì? ý rộng lớn, sâu sắc và cao cả. nghĩa của chi tiết này?(Mơ thấy những điều tốt lành, hp). ? NT nào được t/g sử dụng ở khổ thơ cuối?(Điệp từ :Vì) *Tổng kết: ?Bài thơ cho em hiểu gì về ng/cháu ? 1.Nội dụng: ? Trong bài thơ cụm từ Tiếng gà trưa được -Tiếng gà trưa đã gọi về những KN đẹp đẽ của lặp lại mấy lần? ở vị trí nào? Tác dụng của tuổi thơ và tình bà cháu. việc lặp lại đĩ?(TD:nối mạch cảm xúc,gợi -T/cảm g/đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê KN lần lượt hiện về) hương đất nước. ? Từ âm thanh của tiếng gà trưa trong bài 2. Nghệ thuật. thơ-em thấy được những tình cảm đẹp đẽ - Điệp từ,điệp ngữ. nào? - Thể thơ 5 chữ phù hợp :vừa TS vừa b/cảm ? Bài thơ đã sử dụng những BPNT nào? - Cách diễn đạt tự nhiên,h/ảnh bình dị,chân thực. ?Nhận xét về thể thơ,cách diễn đạt và sử *Ghi nhớ: sgk dụng hình ảnh của bài thơ? *Gọi HS đọc ghi nhớ. Củng cố-dặn dị. -GV hệ thống hố ND bài học -Về nhà học bài -Soạn bài “Điệp ngữ” -Chuẩn bị bài Luyện nĩi.... Giáo viên: Nguyễn Duy Đại