Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 - Tiết 12 đến 17 - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 7 Tiết 12 Ngày soạn : 02 – 10 - 2021 QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Các bước tạo lập VB trong giao tiếp và viết bài TLV. - Ôn tập về cách làm bài văn tự sự và miêu tả, về cách dùng từ , đặt câu và liên kết, bố cục , mạch lạc trong VB. 2.Kĩ năng: - Vận dụng kiến thức ,tạo lập VB có bố cục , liên kết, mạch lạc. 3.Thái độ: - Thận trọng khi tạo lập VB. B. CHUẨN BỊ: - GV: Bảng phụ,soạn giáo án. - HS: Chuẩn bị bài . C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: I. Ổn định tổ chức: II. Kiểm tra bài cũ: III. Bài mới: Giới thiệu bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức Tình huống 1: Em được nhà trường khen I. Các bước tạo lập văn bản: thưởng về thành tích học tập. Tan học, em 1. Định hướng văn bản: muốn về nhà thật nhanh để báo tin vui cho cha mẹ. Em sẽ kể cho mẹ nghe em đã cố gắng như thế nào để có kết quả học tập tốt như hôm nay. Em tin rằng mẹ sẽ vui và tự hào về đứa con yêu quí của mẹ lắm. ? Trong tình huống trên em sẽ báo tin cho mẹ bằng cách nào? ? Em sẽ xây dựng vb nói hay vb viết? Tình huống 1: Xây dựng văn bản nói: ? Văn bản nói ấy có nội dung gì? Nói cho - Nội dung : Giải thích lí do đạt kquả tốt ai nghe? Để làm gì? trong học tập Tình huống 2: Vừa qua em được nhà - Đối tượng : Nói cho mẹ nghe trường khen thưởng vì có nhiều thành tích - Mục đích : Để mẹ vui và tự hào về đứa trong học tập. Em hãy viết thư cho người con ngoan , học giỏi của mình. bạn ở xa để bạn cùng chia sẻ niềm vui với em. ? Để tạo lập 1 văn bản (bức thư), em cần Tình huống 2 : XD văn bản viết : xác định rõ những vấn đề gì? a , Đối tượng : - Viết thư cho ai ? Viết cho - GV kết luận 4 vấn đề. bạn b, Mục đích : - Viết để làm gì ? Để bạn vui vì sự tiến bộ của mình c, Nội dung : - Viết về cái gì ? Nói về niềm vui được khen thưởng d , Hình thức : - Viết như thế nào? ->Định hướng 4 vấn đề để tạo lập văn bản. ? Sau khi xác định được 4 v/đ đó cần thực 2. Tìm hiểu đề , tìm ý , lập dàn bài. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 hiện việc gì? * Bố cục: 3 phần : MB , TB , KB. - HS trả lời. Ví dụ : Nội dung các phần trong bố cục của - GV: Xây dựng bố cục văn bản sẽ giúp em VB miêu tả nói, viết chặt chẽ, mạch lạc và giúp người nghe (người đọc) dễ hiểu hơn. ? Chỉ có ý và dàn bài mà chưa viết thành 3. Diễn đạt thành bài văn: văn thì đã tạo được 1 văn bản chưa? ? Hãy Câu văn, đoạn văn rõ ràng, chính xác, mạch cho biết việc viết thành văn bản ấy cần đạt lạc và liên kết chặt chẽ với nhau. đựơc những yêu cầu gì trong các yêu cầu - Đảm bảo tất cả các yêu cầu sgk.( nếu sgk đưa ra ?(GV treo bảng phụ ) không phải là VBTS thì không bắt buộc y/c - HS xác định. kể chuyện hấp dẫn) ? Trong sản xuất, bao giờ cũng có những bước kiểm tra sản phẩm? Có thể coi văn 4. Kiểm tra văn bản: bản cũng là 1 loại sản phẩm cần được kiểm - Đã đạt yêu cầu chưa. tra sau khi hoàn thành không? - Cần sửa chữa gì: Lỗi dùng từ ,diễn đạt , - HS trình bày. đặt câu , dấu câu.... - GV sau khi viết cần kiểm tra lại VB-“sản phẩm” của mình. ? Từ các nội dung vừa tìm hiểu , em hãy cho biết để có 1 văn bản, người tạo lập văn bản cần phải thực hiện những bước nào? - HS trả lời, GV chốt kiến thức. - HS đọc ghi nhớ. * Ghi nhớ: SGK BT1:GV đọc 4 câu hỏi trong SGK. II. Luyện tập: - HS lần lượt trình bày. Bài 1: HS bộc lộ. Bài 2: BT2: HS đọc yêu cầu trong sgk. - Bạn xác định chưa đúng nội dung và mục - Theo em, bạn ấy làm như thế đã phù hợp đích. chưa? cần phải điều chỉnh lại như thế nào ? - Báo cáo kinh nghiệm học tập để giúp các -GV gợi ý để hs làm bài 3, 4. bạn khác học tập tốt hơn. - Xưng tôi vì đối tượng cần truyền đạt đây là HS chứ không phải thầy cô. . - GV nêu yêu cầu về kiểu bài , hình thức , thời hạn nộp. IV: Củng cố - dặn dò - GV hệ thống hoá kiến thức -Yêu cầu về nhà: + Học bài cũ , làm cụ thể BT 4 vào vở BT; Đọc và soạn bài “Những câu hát than thân” Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Tiết 13.14.15 Ngày soạn : 02 – 10 - 2021 CHỦ ĐỀ : CA DAO DÂN CA I. CĂN CỨ XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Căn cứ vào công văn 3280/BDG ĐT-GDTrH về việc hướng dẫn thự hiện điều chỉnh nội dung dạy học cấp THCS-THPT, ngày 27/8/2020 xây dựng chủ đề tích hợp: Văn bản nhật dụng và những đặc trưng của văn bản. - Các văn bản nhật dụng, và đặc trưng của văn bản trong chương trình Ngữ văn lớp 7 ở SGK hiện hành - Rèn các kĩ năng hệ thống, phân tích khái quát kiến thức văn học theo chủ đề, ..định hướng các năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác, năng lực thưởng thức cảm thụ thẩm mỹ II. THỜI GIAN DỰ KIẾN - Chủ đề gồm 03 tiết. Nội dung từng tiết được phân chia như sau: Tiết Nội dung Ghi chú 1 ( Bài 1- Những câu hát về tình cảm gia đình; Bài 4 - Những câu hát về tình yêu quê hương, đất 2 nước, con người 3 Bài 2 - Những câu hát than thân; Bài 1 - Những câu hát châm biếm III. MỤC TIÊU CỦA CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: HS Biết được khái niệm ca dao – dân ca. HS Hiểu được nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ thuật của ca dao qua những bài ca dao về chủ đề tình cảm gia đình. Thuộc được 4 bài ca dao trong chùm và biết thêm 1 số bài ca dao khác cùng chủ đề HS biết cảm nhận tình yêu và niềm tự hào chân thành, tinh tế, sâu sắc của nhân dân ta trước vẻ đẹp quê hương, đất nước và con người. HS hiết được hình thức đối đáp, hỏi mời, nhắn gửi là các phương thức diễn đạt trong ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người. HS Hiểu được hiện thực về đời sống của người dân lao động qua các bài hát than thân. HS hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu ( hình ảnh, ngôn ngữ) của bài ca dao về chủ đề châm biếm. Thuộc những bài ca dao trong văn bản 2. Kĩ năng: Phân tích được nội dung, nghệ thuật của một bài ca dao. Liên hệ được đến những kiến thức đã học cùng chủ đề. Đọc hiểu những câu hát than thân Biết phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát than thân trong bài học. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Biết cách khai thác một bài ca dao chủ đề châm biếm đặc biệt là nghệ thuật gây cười trong ca dao như: khai thác những hình ảnh ngược đời, dùng hình ảnh ẩn dụ tượng trưng, biện pháp phóng đại 3 Thái độ: - Bồi đắp thêm sự gắn bó với gia đình, yêu thương và bảo vệ những tình cảm gia đình tốt - Có được thái độ yêu quý, giữ gìn và bảo vệ các bài ca dao 4Năng lực và phẩm chất: + Năng lực: Tự học, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, hợp tác + Phẩm chất: Yêu thương con người, yêu quê hương, sống tự chủ... + Phẩm chất: Yêu gia đình, yêu quê hương, sống tự chủ, tự lập. + Năng lực: Tự học, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, hợp tác V. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Sưu tầm tư liệu về chủ đề, thiết kế tiến trình dạy học, máy chiếu, phiếu học tập, sắp xếp học sinh theo nhóm... 2. Học sinh: Đọc, soạn bài trước và tìm hiểu nội dung, nghệ thuật của các văn bản và tìm đọc các tư liệu liên quan đến chủ đề; lập bảng hệ thống kiến thức về các văn bản trong chương trình; tập hệ thống kiến thức về các văn bản bằng bản đồ tư duy. VI. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC CHỦ ĐỀ (KẾ HOẠCH DẠY HỌC) - HS HĐ cá nhân: Đọc chú thích sgk - Trao đổi cặp đôi, tìm hiểukhái 1) Khái niệm ca dao, dân ca: niệm ca dao, dân ca? Thể loại trữ tình dân gian (NT) ? Bài ca 1 là lời ai nói với ai, về -Kết hợp lời và nhạc (Hình thức) việc gì? - Diễn tả đời sống nội tâm con ? Mẹ nói với con bằng cách người (ND) nào? + Dân ca : là những sáng tác kết hợp Tdụng? giữa lời và nhạc (những câu hát dân GV: Hát ru bao giờ cũng gắn liền gian trong diễn xướng) với sinh hoạt gđ, là dòng sữa nuôi + Ca dao : là lời thơ của dân ca dưỡngtâm hồn mỗi chúng ta từ khi Ca dao còn đc hiểu là 1 thể thơ dân gian thơ ấu. Vì vậy nógần gũi, thiêng 2. Đọc, tìm hiểu chú thích. liêng với người Việt. * Đọc ? Bài ca dao sử dụng NT gì để nói Chú thích( sgk) về công cha, nghĩa mẹ? 3 PTBĐ: biểu cảm - Trao đổi cặp đôi nx Bài ca dao 1 Là lời mẹ nói với con về công cha, ? Em hiểu ntn về hình ảnh “núi nghĩa mẹ ngất trời” và “nước ngoài biển Đông”? Hình thức: lời ru (gần gũi, thiêng liêng) ? Em có nxét gì về cách so sánh này? NT: công cha–núi ngất trời: lớn lao, + So sánh vững chắc Hình ảnh so sánh chính xác, độc đáo nghĩa mẹ - nước ngoài b.Đông: vô Điệp từ, tính từ, từ láy. tận, dạt dào Núi cao, biển rộng trở thành h/a biểu (công cha nghĩa mẹ là ~ điều ko dễ tượng cho công ơn của cha mẹ với con cái. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 gì ss đc. Chọn ~ thứ mang tầm vóc Công cha nghĩa mẹ luôn lớn lao, sâu vũ trụ rộng lớn và vĩnh hằng :núi nặng, và trở thành bất diệt với thời gian “ngất trời”, nước biển Đông- để so “Cù lao chín chữ”: chín chữ nói về công sánh. Đó là cách ss tuyệt mĩ, đầy ấn lao cha mẹ nuôi con vất vả tượng) Bài ca dao là lời nhắc nhở làm cho ? Ở câu thứ 3 của bài cd, hình ảnh người con hiểu công lao to lớn của cha nào đc lặp lại? Và nx gì về từ ngữ mẹ và thấy được bổn phận, trách nhiệm được sử dụng? của con cái trước công lao to lớn ấy - bổ sung thêm nét điệp trùng, nối tiếp của núi, của biển khiến núi càng thêm cao, biển càng thêm rộng) ? Qua cách ss và điệp từ ấy, hình ảnh núi cao, biển rộng trở nên có ý nghĩa ntn? ? Từ đây, em hiểu gì về công cha nghĩa mẹ? Gv: Với lối ví von quen thuộc của ca dao, bài ca dao này lấy cái to lớn, vĩnh hằng của thiên nhiên làm biểu tượng cho nghĩa mẹ, công cha.. Đó không phải là lời giáo huẩn khô khan về chữ hiếu mà là tiếng nói tâm tình, truyền cảm làm lay động trái tim chúng ta. ? Trong 2 dòng đầu còn sử dụng Bài : Những câu hát về tình yêu quê biện pháp tu từ nào? Tác dụng? hương, đất nước, con người Bài ca dao4 - Mỗi dòng có 12 tiếng => gợi sự dài rộng, to lớn của cánh đồng ? Hình ảnh cô gái được miêu tả - NT: - Điệp ngữ qua những câu nào? - Đảo ngữ ? Hai câu cuối tác giả dân gian đã - Đối xứng sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? => nhìn về phía nào cũng thấy cái - HS trao đổi cặp đôi nx mên h mông rộng lỡn của cánh đồng. Cánh đồng không chỉ rộng lớn mà ? Vì sao lại so sánh cô gái với chẽn còn rất trù phú. lúa đòng đòng? Thân em .. ban mai - Vì cô gái và chẽn lúa đòng đòng có sự tương đồng ở nét trẻ trung - NT: So sánh (cô gái – chẽn lúa phơi phới và sức sống đang xuân đòng đòng) ? Cách so sánh này có tác dụng gì? -> Gợi tả vẻ đẹp thon thả đầy sức sống GV bình, lấy thêm ví dụ 1 số thanh xuân, đầy hứa hẹn của người Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 bài ca thôn nữ Yêu quý tự hào về vẻ đẹp và sức sống của quê hương và con người; tin tưởng vào cs tốt đẹp nơi làng quê III Tổng kết 1 NT: - Hình thức đối đáp trong ca dao - NT đối xứng, đảo ngữ, so sánh đặc sắc - Giọng điệu mượt mà, êm ái 1. ND: ? Em có nhận xét gì về kết cấu của Bài 2 - Những câu hát than thân bài ca dao này? Bài ca dao số 2 ? Trong lời than của mình, tgiả dân -Kết cấu: 4 cặp lục bát, mỗi cặp là gian đã nhắc đến hình ảnh những con lời than về thân phận một con vật. vật nào? - Hình ảnh: con tằm, lũ kiến, con Trong 2 cặp lục bát đầu, tgiả dgian cho hạc, con cuốc. ta hình dung ntn về c.đời của tằm + tằm: ăn ít - nhả tơ nhiều và kiến? + lũ kiến: li ti, tìm mồi Gv: Tằm cả đời ngắn ngủi chỉ ăn lá + hạc lánh đường mây: bay mỏi cánh dâu. Cuối đời phải rút ruột đến tận + cuốc giữa trời: kêu ra máu có cùng để nhả tơ quý cho người chỉ người nào nghe còn lại xác không. những con vật gần gũi với chốn đồng Kiến ăn thì ko đáng bao nhiêu mà quê, lại yếu đuối, bé nhỏ, có cuộc đêm ngày kéo lũ đi tìm mồi về nuôi sống vất vả triền miên. kiến chúa. NT: ẩn dụ -> mượn chuyện loài vật để Hình ảnh của hạc và cuốc hiện lên ntn chỉ người dân lao động trong 2 cặp lục bát cuối bài ca dao? Bài ca dao là lời của người lao động Gv: thương thân phận bé nhỏ, khốn khổ Hạc lánh đường mây (lánh: là tìm nơi nhiều bề của chính mình ẩn náu; đường mây: từ ước lệ chỉ + NT: điệp ngữ “Thương thay” ko gian phóng khoáng, nhàn tản). Nó Nhấn mạnh, tô đậm nỗi xót xa, bay mỏi cánh phiêu bạt khắp chốn thương cảm mà ko biết ngày nào thôi tầng lớp thống trị trong XHPK Cuốc: H/a con cuốc giữa trời gợi sự Bài ca dao là tiếng nói tố cáo xã hội bất nhỏ bé, cô độc giữa không gian công, vô nhân đạo. mênh mông vô tận. Tiếng kêu của khắc khoải, quặn đau đến bật máu mà chẳng ai nghe. - Trao đổi cặp đôi nhận xét: ? Những hình ảnh về 4 con vật này có điểm gì chung? ? Theo em, bài ca dao này có hoàn toàn là nói về thân phận các loài vật hay không? Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 ? Những nỗi khổ cực ấy của các con vật gợi cho em liên tưởng đến ai? ? Em nhận ra biện pháp tu từ nào được sử dụng trong bài ca dao này? - Đọc lại bài ca 2 Bài 1 - Những câu hát châm biếm - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm - lời của thầy bói nói với người đi (5 phút) xem bói (cô gái) - GV giao nv: Thầy phán về: giàu – nghèo, cha – mẹ; ? Bài ca là lời của ai nói với ai? chồng - con ? Thầy bói đã phán những gì? Toàn những chuyện hệ trọng về số ? Em có nhận xét gì về những điều phận người đi xem rất quan tâm thầy phán? NT: phómg đại cách nói nước đôi ? Trong bài ca dao tác giả dân gian đã Thầy bói rất tinh ranh, biết được mong sử dụng nghệ thuật gì? tác dụng? muốn của những kẻ đi xem bói để Qua đó chứng tỏ thầy bói là người lừa bịp như thế nào? còn cô gái là người như - Cô gái ngờ nghệch, cả tin, mê tín thế nào? không tự quyết định được số phận Hs các nhóm thảo luận ghi kết quả và của mình. bảng phụ, trình bày kết quả thảo luận, Là nghề lừa đảo, bịp bợp nx Phê phán châm biếm những kẻ - GV NX hành nghề mê tín, dốt nát, lừa bịp ? Điều này cho thấy bói toán là một lợi dụng lòng tin của người khác để nghề như thế nào? kiếm tiền ? Qua bài ca dao này tác giả dân gian Châm biếm sự mê tín mù quáng muốn bày tỏ thái độ gì? của những người ít hiểu biết, tin vào ? Vấn đề mà bài ca dao đề cập đến đến sự bói toán phản khoa học. bây giờ có còn tồn tại? ý kiến của em về vấn đề này? Hs liên hệ ? Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự? Tử vi xem số cho người Số thầy thì để cho ruồi nó bâu Phù thủy, thầy bói, lái trâu Nghe ba anh ấy đầu lâu không còn Tiền buộc giải yếm bo bo Trao cho thầy bói đâm lo vào mình Gv giảng và nâng vấn đề IV. Hoạt động luyện tập - Cho HS hỏi đáp những nội dung liên quan đế bài học - Thi đọc thuộc lòng Hoạt động vận dụng: - Đọc thêm các bài ca dao trong SGK/ 53, 54 - Em thích bài ca dao nào nhất? Vì sao? Hoạt động tìm tòi mở rộng: Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 -Học bài. Làm bài tập 2 phần luyện tập (SGK/ 53) - Chuẩn bị bài mới: Đại từ( xem trước bài học: Đọc và tìm hiểu ví dụ, xem trước phần bài tập...) Tiết 16 Ngày soạn : 02 - 10 - 2021 TỪ LÁY A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: Giúp HS hiểu: - Khái niệm từ láy. - Hai loại từ láy: Từ láy bộ phận và từ láy toàn bộ. - Cơ chế tạo nghĩa của từ láy tiếng Việt. 2.Kĩ năng: - Phân tích cấu tạo từ , giá trị tu từ của từ láy trong VB. - Hiểu nghĩa và biết cách sử dụng một số từ láy quen thuộc để tạo giá trị gợi hình, gợi tiếng , biểu cảm để nói giảm hoặc nói nhấn mạnh. 3.Thái độ: - Yêu mến sự phong phú của từ vựng Tiếng Việt. B. CHUẨN BỊ: - Gv: Giáo án , ngữ liệu. - Hs:Chuẩn bị bài , tìm ví dụ. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I. Ổn định tổ chức: II. Kiểm tra bài cũ: ? Ở lớp 6 các em đã được học về từ láy, hãy cho biết thế nào là từ láy ? - HS trình bày ;GV bổ sung và chuyển tiếp vào nội dung bài mới. III. Bài mới: Giới thiệu bài mới Hoạt động của GV và HS. Nội dung kiến thức +HS đọc VD 1 - SGK (41) - Chú ý những I. Các loại từ láy. từ in đậm. 1. Xét ví dụ: ? Những từ láy: đăm đăm, mếu máo, liêu 1.1 a..Đăm đăm : Tiếng sau lặp lại xiêu có đặc điểm âm thanh gì giống nhau, tiếng trước, phát âm giống nhau. khác nhau? b. Mếu máo : Tiếng sau lặp lại phần phụ âm đầu của tiếng trước. - Liêu xiêu : Tiếng sau lặp lại phần Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 vần của tiếng trước , cách phát âm na ná nhau. ? Dựa vào kết quả phân tích trên, hãy 1.2. a .Láy toàn bộ; xinh xinh, nho nhỏ phân loại các từ láy ở mục 1? Cho VD? b .Láy bộ phận : xa xăm +HS đọc ví dụ – sgk (42 ). 1.3 .- Bần bật ? Vì sao các từ láy im đậm không nói - Thăm thẳm =>Biến đổi phụ âm được là: bật bật, thẳm thẳm ? cuối(n) và thanh điệu (thanh ngang) để tạo ra sự hòa phối về âm thanh( dễ nói, xuôi tai)=> Từ láy toàn bộ. ? Từ láy được phân loại như thế nào? ->Có 2 loại từ láy:TL toàn bộ và TL bộ - HS trình bày , GV chốt kiến thức. phận. * Ghi nhớ 1: SGK (Tr.42) ? Nghĩa của từ láy: Ha hả, oa oa, tích tắc, II. Nghĩa của từ láy: gâu gâu được tạo thành do đặc điểm gì về 1. Xét ví dụ: âm thanh? - Ha hả , oa oa, tích tắc, gâu gâu: ? Các từ láy trong mỗi nhóm sau đây có => Nghĩa tạo thành do mô phỏng âm đặc điểm gì chung về âm thanh và về thanh. nghĩa? - Lí nhí, li ti, ti hí: gợi tả những hình dáng âm thanh nhỏ bé do khuôn vần(i). - Nhấp nhô, phập phồng, bập bềnh: Tiếng gốc đứng sau , tiếng trước lặp lại phụ âm đầu của tiếng gốc . +Nghĩa từ láy:Biểu thị một trạng thái ? So sánh nghiã của các từ láy: mềm mại, vận động khi nhô lên, khi hạ xuống, khi đo đỏ với nghĩa của các tiếng gốc: mềm, phồng, khi xẹp, khi nổi, khi chìm. đỏ làm cơ sở cho chúng? .- Mềm mại,đo đỏ: Mang sắc thái b/c giảm nhẹ so với nghĩa của tiếng đỏ ? Nghĩa của TL được cấu tạo ntn và có ,mềm.. đặc điểm gì? Tan tành: Mang sắc thái b/c tăng mạnh - HS trả lời . - GV: Yêu cầu HS đọc yêu cầu và làm * Ghi nhớ 2: SGK (Tr.42 một số câu trong các bài tập 1,2,3 ,4,5 III. Luyện tập: trong sgk. Bài 1: HS: Làm bài tập. - Từ láy toàn bộ: thăm thẳm, bần bật, - Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống? chiêm chiếp - Từ láy bộ phận: Nức nở, tức tưởi, lặng lẽ, rực rỡ, ríu ran, nhảy nhót, nặng nề. Bài 2: - Lấp ló, nho nhỏ, nhức nhối, khang khác, thâm thấp, chênh chếch, anh ách. Bài 4: HS đặt câu: VD như: Bạn Tâm có hình dáng nhỏ nhắn trông thật dễ thương. Bài 5: Tất cả các từ đều là từ ghép. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 IV: Củng cố - dặn dò: - GV hệ thống kiến thức trong tâm- Yêu cầu về nhà :Học bài cũ , hoàn thành các bài tập s Tiết 17 ĐẠI TỪ I/ MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - HS biết xác định được khái niệm đại từ, các loại đại từ tiếng Việt 2. Kĩ năng: - Nhận biết được các đại từ trong văn bản nói và viết - Biết cách sử dụng các đại từ phù hợp với yêu cầu giao tiếp 3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng đại từ phù hợp với tình huống giao tiếp 4. Năng lực và phẩm chất: -Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thẩm mĩ, hợp tác - Phẩm chất: sống yêu thương, trung thực, tự tin, sống tự chủ, tự lập. II CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Soạn bài- đọc sách tham khảo. Học sinh: soạn bài III TIẾN TRÌNH TIẾT HỌC 1. - Ổn định tổ chức. - Kiểm tra sĩ số - Kiểm tra bài cũ ? Trình bày hiểu biết của em về từ láy? 2. Tổ chức các hoạt động dạy học Khởi động: - Cho hs thi kể về các loại từ đx học... GV NX, giới thiệu vào bài Các hoạt động hình thành kiến thức. Hoạt động của GV Hoạt động của HS GV: Treo bảng phụ có 4 ví dụ ở I. Thế nào là đại từ Sgk. 1* Ví dụ1: ? Từ “nó” trong đoạn văn a chỉ ai? a. Nó: em tôi ->trỏ người. ? Từ “nó” trong đoạn văn b chỉ con b. Nó: con gà trống -> trỏ vật. vật nào? - Dựa vào văn cảnh cụ thể. ? Nhờ đâu mà em biết được nghĩa c. Thế: liệu mà đem chia đồ chơi ra đi -> trỏ của 2 từ “nó” trong 2 đoạn văn này? hoạt động. ? Từ “thế” ở đoạn văn c chỉ sự việc d. Ai: dùng để hỏi. gì? Nhờ đâu mà em hiểu được nghĩa => Đại từ: dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, của từ “thế”? tính chất. . . được nói đến trong 1 ngữ cảnh nhất ? Từ “ai” trong bài ca dao này dùng định của lời nói hoặc dùng để hỏi. để làm gì? * Ví dụ 2: Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 GV chốt: những từ nó, thế, ai được a. Nó/ lại khéo tay nữa . -> CN dùng như vừa tìm hiểu -> gọi là đại b. Tiếng nó/dõng dạc nhất xóm. - >phụ ngữ của từ. DT ? Vậy em hiểu thế nào là đại từ? c. Vừa nghe thấy thế, em tôi. .->phụ ngữ của ĐT ? Các từ: nó, thế, ai giữ vai trò ngữ d. Ai/ làm cho bể kìa đầy. -> CN pháp gì trong câu? đ. - Tôi/ rất ngại học. - Người học kém nhất lớp là tôi. -> Đại từ: CN-VN. ? Tìm đại từ trong VD đ? Từ “tôi” ở => Đại từ có thể đảm nhiệm các vai trò NP như: đây giữ vai trò NP gì trong câu ? CN, VN trong câu hay phụ ngữ của DT, ĐT, ? Tóm lại, đại từ thường giữ chức vụ TT. NP gì trong câu? *Ghi nhớ 1: sgk (55) GV: ở mục I các em cần nắm được II. Các loại đại từ. KN về đại từ và chức năng NP của 1. Đại từ để trỏ. đại từ. a. Tôi, tao, tớ, chúng tôi, chúng tao, chúng tớ, -> HS: đọc ghi nhớ 1 mày, chúng mày, nó, hắn, chúng nó, họ. . . Đại từ trỏ người, sự vật (đại từ xưng hô). * Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại đại b. Bấy, bấy nhiêu. . . -> Đại từ trỏ số lượng. từ. c. Vậy, thế. . . -> Đại từ trỏ hoạt động, tính chất, ? Các đại từ ở VD a trỏ gì ?? Các đại sự việc. từ ở VD b trỏ gì ? * Ghi nhớ 2: Sgk (56) 2. Đại từ để hỏi. ? Các đại từ ở VD c trỏ gì ? a. Ai, gì. . . -> Hỏi về người, sự vật. Hs: đọc ghi nhớ 2 – Sgk (56) b. Bao nhiêu, mấy. . . -> Hỏi về số lượng. c. Sao, thế nào. . . -> Hỏi về hoạt động, tính ? Các đại từ ai, gì hỏi về gì? chất, sự việc. ?Các đại từ bao nhiêu, mấy hỏi về *Ghi nhớ 3: sgk (56) gì? III. Luyện tập: ? Các đại từ Sao, thế nào hỏi về gì? * Bài 1: GV chốt: Đó là những đại từ để hỏi. a. Bảng đại từ xưng hô ? Vậy đại từ để hỏi được phân thành Ngôi - số Số ít Số nhiều những loại nhỏ nào? Số1: Tôi, ta, Chúng tôi, LuyÖn tËp (người nói tao, tớ chúng ta, Gv: Trong chương trình cũ, các từ: tự xưng) chúng tao, này, kia, đó, nọ được coi là đại từ chúng tớ chỉ định. Nhưng trong chương trình Số2: người Cậu, Các cậu, các mới, các từ này được xếp thành từ đối thoại bạn, bạn, chúng loại riêng- các em đã học ở lớp 6 rồi. mày, mi mày Vậy tên mới của nó là gì? (Trợ từ) Số3: Hắn, nó, Chúng nó, bọn GV: Treo bảng phụ: Đại từ xưng hô. (người sự họ, y họ, bọn hắn -> GV giải thích: ngôi- số; hs lên vật nói tới) điền vào bảng. b. Mình 1->Trỏ người nói (ngôi 1) ? Trong văn tự sự, người kể thường Mình2, 3 ->Trỏ người đối thoại (ngôi 2) dùng đại từ xưng hô ở ngôi nào? (1, *Bài 2: A - Cháu đi liên lạc Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 3 ) Vui lắm chú à ? Dựa vào đâu để em xác định được ở đồn Mang Cá “mình” ở câu trên là trỏ người đối Thích hơn ở nhà - > đại từ thoại? (dựa vào văn cảnh cụ thể) B - Đi học về Lan xuống bếp hỏi mẹ. GV: Yêu cầu HS làm tiếp bài tập 2 ĐT -> HS: Làm bài. - Mẹ ơi! Cơm chín chưa? Con đói quá rồi. ĐT ĐT VI Hoạt động vận dụng: - Vẽ sơ đồ phân loại đại từ? Trỏ người Trỏ Trỏ hoạt Hỏi về Hỏi về Hỏi về sự vật số lượng động người số hoạt động tính chất sự vật lượng tính chất V Hoạt động tìm tòi mở rộng: - Đọc phần Đọc thêm sgk/57 -Học bài. Hoàn thiện BT phần luyện tập (SGK/ 57) - Làm thêm BT sách bài tập. Chuẩn bị bài mới: Luyện tập tạo lập văn bản Giáo viên: Nguyễn Duy Đại