Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 - Tiết 1 đến 8: Văn bản nhật dụng. Cách tạo lập văn bản - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 7 CHỦ ĐỀ 1 – VĂN 7: Ngày soạn: 13/09/2021 Tiết: 1,2,3, 5,6,7,8 VĂN BẢN NHẬT DỤNG – CÁCH TẠO LẬP VĂN BẢN Cổng trường mở ra, Mẹ tơi, Cuộc chia tay của những con búp bê Tiếng việt: Liên kết trong văn bản, bố cục trong văn bản,mạch lạc trong văn bản. I Mục tiêu 1. Kiến thức - Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng. - Hiểu những giá trị biểu cảm trong lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản. - HS cảm nhận được tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con . 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dịng nhật ký của người mẹ. - Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con. - Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm. - Hiểu được cách xây dựng văn bản, đặc điểm của văn bản 3. Thái độ: - Nghiêm túc,tích cực học tập - HS cĩ tình cảm biết ơn, yêu kính cha mẹ và trách nhiệm của học sinh đối với gia đình và XH. 4. Năng lực cần phát triển: - Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân. - Năng lực văn học: đọc, tìm hiểu, phân tích văn bản nhật dụng. - Năng lực ngơn ngữ: Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật trong các văn bản. II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRÊN LỚP: - Thuyết trình, giải quyết vấn đề, vấn đáp III. Chuẩn bị: 1.Giáo viên: a/ Phương pháp: Vấn đáp, đàm thoại, nhĩm.... b/ ĐDDH:Tranh ảnh, tư liệu cĩ liên quan. 2. Học sinh: Bài soạn, vở, SGK.. IV. CẤU TRÚC CỦA CHUYÊN ĐỀ VÀ MƠ TẢ CÁC NĂNG LỰC CẦN PHÁT TRIỂN Tên Tên Cấu trúc Nội Nội dung tích Định Tiết Ghi chú các bài các bài nội dung dung hợp (Mơi hướng các thứ (Điều của của bài học liên trường, tiết năng lực ( Thứ chỉnh) chuyên chuyên mới theo mơn kiệm năng cần tự tiết đề theo đề theo chuyên lượng, giáo phát triển trong Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 PPCT cấu đề dục địa cho HS PPCT) cũ trúc phương, di mới sản Văn I.Đọc Cơng - ý thức giữ - Nhận biết Tiết bản hiểu văn dân, gìn vệ sinh được tác 1,2,3,4 nhật bản lịch trường lớp giả, tác ,5 dụng: II. Tìm sử.. phẩm Nhà hiểu văn - Hiểu được trường bản Tv tình cảm và gia gia đình đình - Yêu Bài 1: thương cha Bài 2: mẹ Tìm - Xây - Biết được Tiết hiểu III.Luyệ dựng 1 văn cách xây 6,7. chung n tập bản đảm bảo dựng văn văn IV.Tìm yêu cầu bản bản tịi mở - Viết đoạn TV rộng văn - Vận dụng làm bài tập Lưu ý: 1. GV mơ tả chi tiết các mức độ cần đạt để phát triển năng lực cho học sinh, cơ sở của bảng mơ tả này là các năng lực mà giáo viên đã đưa ra ở mục 3 phần I (mục tiêu). 2. GV khơng nhầm lẫn giữa bảng mơ tả với ma trận đề kiểm tra. V.Tiến trình dạy học: 1. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện cĩ của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập - Thời gian: 5 phút - Cách tiến hành: Giáo viên nêu vấn đề, câu hỏi gợi mở Học sinh làm việc cá nhân, sử dụng kĩ thuật động não và trình bày một phút. Giáo viên cho học sinh quan sát hai bức tranh, và nêu suy nghĩ của mình về hai bức tranh đĩ. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Học sinh trả lời: Bức tranh thứ nhất là mẹ dắt tay con đi học, bức tranh thứ 2 nĩi về những suy nghĩ của con người, 1 người suy nghĩ logic, khoa học, 1 người suy nghĩ rối ren , khơng khoa học Giáo viên chốt ý: Bạn trả lời rất đúng các em ạ, Bức tranh thứ nhất là hình ảnh người mẹ dắt tay con đi vào trường, tập cho con những bước đi đầu tiên, bức tranh thứ 2 nĩi về sự logic và suy nghĩ của chúng ta trong cuộc sống, nếu chúng ta suy nghĩ và sắp xếp những suy nghĩ và việc làm khoa học, logic thì cuộc sống trở nên dễ dàng hơn. Trong văn học hình ảnh người mẹ và mái trường là những hình ảnh quen thuộc và thân thương với chúng ta, cho chúng ta nhiều kỉ niệm, cũng như trong văn bản tiếng việt tính mạch lạc và logic là một yếu tố quan trọng giúp hình thành nên văn bản, bài học hơm nay chúng ta cùng tìm hiểu. 2. Hoạt động hình thành kiến thức: - Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động. - Thời gian : . phút (tiết 1,2, 3,4,5,) - Cách tiến hành: Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 1: Đọc hiểu văn bản I. Đọc – Hiểu văn bản. Cổng trường mở ra Lắng nghe 1. Đọc- hiểu chú thích, - Giới thiệu cách đọc- đọc mẫu. Đọc bố cục - Gọi hs đọc. a. Đọc- hiểu chú thích. - Hỏi hs một số chú thích. (chú ý Trả lời các chú thích 1, 2, 4, 10) - Tâm tư của người mẹ được biểu b. Bố cục văn bản: 2 hiện trong mấy phần văn bản? Trả lời phần. Nội dung chính của từng phần? + Phần 1. Từ đầu -> mẹ Trả lời vừa bước vào: Nỗi lịng - Nội dung chính của văn bản là TL: người mẹ thương yêu của mẹ. gì + Phần 2. cịn lại: Cảm nghĩ của mẹ về vai trị của xã hội và nhà trường Nhân vật chính trong văn bản là II Tìm Hiểu nội dung Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 ai? văn bản. - Tự sự là kể người kể việc, biểu * Cấu trúc văn bản. cảm là bộc lộ trực tiếp cảm nghĩ Suy nghĩ - Bài văn viết về tâm của con người. Vậy văn bản trên Trả lời trạng của người mẹ thuộc kiểu văn bản nào? trước ngày khai trường của con. - Người mẹ nghĩ đến con trong Trả lời thời điểm nào? tâm trạng của mẹ - Kiểu văn bản: biểu ra sao? cảm. - Vì sao mẹ trằn trọc khơng ngủ * Nỗi lịng người mẹ: được? - Đêm trước ngày con Trả lời vào lớp 1, mẹ khơng - Cảm nhận của em về tình mẫu ngủ được. Tâm trạng tử? hồi hộp, lo lắng, sung - Trong tâm trí mẹ sống lại kỉ Trả lời sướng, hi vọng. niệm nào? Bổ xung + Mừng vì con đã lớn. ( bà ngoại dắt mẹ vào lớp 1. + Hi vọng những điều Tâm trạng rạo rực những cảm xúc tốt đẹp bâng khuâng, xao xuyến ) Nhận xét + Thương yêu con Em hãy nhận xét cách dùng từ -> Đức hi sinh thầm đĩ? Tác dụng của cách dùng từ lặng của mẹ, con là này ntn? Trả lời tương lai của mẹ. - Trong đêm khơng ngủ, người - Dùng nhiều từ láy: rạo mẹ đã nghĩ về điều gì? rực, bâng khuâng, xao + ngày hội khai trường. Trả lời xuyến. => gợi tả cảm + ảnh hưởng của giáo dục đối với xúc phức tạp trong lịng trẻ. mẹ: vui, nhớ, thương -> - Giáo dục cĩ vai trị gì với đất giàu tình cảm. nước? Thảo luận Trình - Câu nĩi: Bước qua cánh cổng bày * Cảm nghĩ của mẹ về trường là một thế giới kì diệu sẽ giáo dục trong nhà mở ra” cĩ ý nghĩa gì? trường. Đọc -Ngày khai trường là - Gọi hs đọc ghi nhớ. ngày lễ của tồn xã hội. -Khơng cĩ ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai - Giáo dục quyết định tương lai của một đất nước. - “Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm............hàng dậm sau này”Khẳng định vai Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 trị to lớn của nhà trường đối với con người. - Điều kì diệu sau cánh cổng:tri thức,tình cảm tư tưởng đạo lí,tình bạn.... Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản I Tác giả-tác phẩm Mẹ Tơi Đọc 1. Tác giả: ét-mơn-đơ - Gọi hs đọc chú thích dấu * đơ A-mi-xi Trình bày ( 1846-1908) nhà văn ý. - Tĩm tắt vài nét về tác giả và tác Viết chủ yếu truyện phẩm. ngắn. 2. Tác phẩm: trích trong “ Những tấm lịng cao cả” năm 1880. GV hướng dẫn học sinh đọc Chú ý II Đọc và tìm hiểu Đọc mẫu Đọc chung Gọi học sinh đọc II. Đọc- hiểu văn bản. 1. Đọc: 2. Hiểu chú thích. - Trong văn bản đề cập mấy Trả lời III.Tìm hiểu nội dung nhân vật? văn bản. - Nhân vật chính trong văn bản Trả lời - Cĩ 3 nhân vật: Cha, là ai? mẹ, tơi. - Vì sao tác giả lại lấy nhan đề - Nhân vật chính là “Mẹ tơi” ? người cha. Trả lời - Mẹ là tiêu điểm mà - Thái độ của bố thể hiện như thế các nhân vật và các chi nào qua bức thư? tiết đều hướng tới để - Lí do nào khiến bố cĩ thái độ Trả lời làm sáng tỏ. như vậy? a. Bức thư và thái độ - Thái độ ấy được thể hiện qua của bố: những lời lẽ cụ thể nào? - Thái độ của bố: buồn Trả lời bã, tức giận và hết sức đau lịng, thất vọng. - Trong VB cĩ h/ả, chi tiết nào - Vì En-ri-cơ thiếu lễ độ nĩi về mẹ En-ri-cơ? Qua đĩ em với mẹ. hiểu mẹ En-ri-cơ là người như Trả lời thế nào? - Lời lẽ vừa dứt khốt, Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 - Thái độ của En-ri-cơ ntn? Lí do vừa mềm mại, thể hiện nào khiến cậu bé xúc động? Thảo luận lịng yêu con, căm ghét ( Vì bố gợi lại những kỉ niệm Trình bày sự bội bạc. của mẹ) b. Hình ảnh người mẹ: - Gọi hs đọc ghi nhớ. Đọc - Dành hết tình thương cho con. - Quên mình vì con, sẵn sàng hi sinh cuộc đời cho con. -> Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, viết thư khơng làm người mắc lỗi mất đi lịng tự trọng. Bài học về cách ứng xử của con người. * Ghi nhớ (Sgk- 12 ) - Qua nội dung bài học em nêu IV Tổng kết vài nét về nội dung và nghệ thuật Tĩm lược 1 Nội dung: của văn bản Trình bày - Tâm tư tình cảm buồn Bổ sung khổ và thái độ nghiêm Nhận xét khắc cua người cha -Gv kết luận Ghi chép trước lỗi lầm của con. Gọi học sinh đọc ghi nhớ Đọc - Tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ đối với con cái và con cái đối với cha mẹ. 2 Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, lời lẽ chân thành, giản dị, giàu cảm xúc, cĩ sức thuyết phục cao. Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản I. Tác giả- tác phẩm. cuộc chia tay của những con 1. Tác giả: Khánh Hồi. Búp bê Trả lời 2. Tác phẩm: Đoạt giải Em hãy nêu vài nét về tác giả và nhì trong cuộc thi thơ- tác phẩm? văn viết về quyền trẻ em do viện khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ chức. GV h/d đọc- đọc mẫu. II.Đọc- Hiểu văn bản. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 - Gọi h/s đọc – NX. 1. Đọc- hiểu chú thích, - Chú ý chú thích 3, 4, 5. kể , bố cục. - Gọi h/s kể tĩm tắt VB. Lắng nghe a. Đọc- hiểu chú thích. Đọc - VB được chia làm mấy phần? b. Kể tĩm tắt. Nội dung của mỗi phần? Kể tĩm tắt c. Bố cục: 3 phần. Trả lời - P1. từ đầu-> đến Bổ xung trường một lát. Tâm trạng Thành- Thuỷ trong đêm trước và sáng hơm sau khi mẹ giục chia đồ chơi. - P2 Tiếp -> trùm lên cảnh vật. Thành đưa Thuỷ đến lớp chào và chia tay cơ giáo cùng các bạn. - P3. Cịn lại. Cuộc chia tay đột ngột ở nhà. - Nhân vật chính trong truyện là IITìm hiểu nội dung ai? ( Thành – Thuỷ) văn bản - VB được viết theo phương thức Trả lời 1. Cuộc chia búp bê: nào?( Tự sự xen miêu tả và biểu - Búp bê là đồ chơi của cảm) trẻ thơ cũng giống anh - Truyện được kể theo ngơi thứ Trả lời em Thành – Thuỷ trong mấy? ( Thứ nhất) Suy nghĩ sáng, vơ tư, khơng cĩ Trả lời tội lỗi gì. - Búp bê cĩ ý nghĩa như thế nào - Bố mẹ li hơn, hai anh với Thành và Thuỷ? em phải xa Trả lời nhau. -> Chia đơi búp - Vì sao lại phải chia búp bê? bê. Trả lời - Thành – Thuỷ buồn - Tâm trạng của Thành và Thuỷ khổ, đau xĩt, bất lực. ntn? - H/ả hai con búp bê luơn đứng Thảo luận - Tình anh em bền chặt cạnh nhau mang ý nghĩa gì? Trình bày khơng gì cĩ thể chia rẽ. Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng - Tại sao khi đến trường học Suy nghĩ III Tìm hiểu nội dung Thuỷ lại “ bật lên khĩc thút Trả lời văn bản (tiếp ) thít”? 2. Cuộc chia tay với lớp học. - Thái độ của cơ giáo và các bạn - Trường học là nơi ghi Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 cùng lớp ra sao? Trả lời khắc những niềm vui - Cảm nghĩ của em trước cuộc của Thuỷ. chia tay đầy nước mắt này? - Thuỷ phải xa mãi nơi - Tại sao Thành “ kinh ngạc thấy Trả lêi này và khơng cịn được mọi người vẫn đi lại bình thường đi học. và nắng vẫn vàng ươm trùm lên - Cơ giáo và bạn bè cảnh vật” ? đồng cảm , xĩt thương. Suy nghĩ - Em nghĩ gì, làm gì nếu chứng Trả lời -> Oán ghét cảnh gia kiến cuộc chia tay của Thuỷ với đình chia lìa. lớp học? - H/ả Thuỷ lúc chia tay Thành - Thành cảm nhận được hiện lên ntn? ý nghĩa của chi tiết Trả lời sự bất hạnh của hai anh đĩ? Bổ xung em. Cảm nhận sự cơ + MỈt xanh nh- tµu l¸. đơn trước sự vơ tình của + Ch¹y vµo nhµ gh× lÊy bĩp người và cảnh. bª. 3. Cuộc chia tay của + Khĩc nức lên, nắm tay tơi dặn hai anh em. dị. + §Ỉt con “em nhá” quµng tay Thuỷ là một cơ bé cĩ: con “ vƯ sÜ”. Trả lời - Tấm lịng nhân hậu. - Tâm hồn trong sáng, - Thuỷ khơng muốn để hai con nhạy cảm. búp bê xa nhau cĩ ý nghĩa gì? - Thắm thiết nghĩa tình Trả lời với anh trai. - Văn bản này muốn gửi thơng - Chịu nỗi đau khơng điệp gì đến cho người đọc? đáng cĩ. Thảo luận - Theo em, cĩ cách nào tránh Trình bày - Lời nhắn nhủ khơng được nỗi đau khơng đáng cĩ như được chia rẽ anh em. Thành và Thuỷ? d. Thơng điệp của truyện. - Khơng thể đẩy trẻ em vào tình cảnh bất hạnh . - Các bậc cha mẹ, người lớn và xã hội: Hãy chú ý chăm lo và bảo vệ hạnh phúc của trẻ em. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 -Qua nội dung bài học em nêu IV Tổng kết vài nét về nội dung và nghệ thuật Tĩm lược 1 Nội dung: của văn bản Trình bày Cuộc chia tay đau đớn Bổ sung và đầy cảm động của Nhận xét hai em bé trong truyện -Gv kết luận Ghi chép khiến người đọc thấm thía được rằng: Tổ ấm gia đình là vơ cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, khơng nên vì bất kỳ lý do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy. 2 Nhệ thuật: Gọi học sinh đọc ghi nhớ Đọc * Nghệ thuật: - NT kể chọn ngơi thứ nhất chân thật và cảm động. - Các sự việc được kể theo trình tự thời gian và phù hợp với tâm lí trẻ em. * Ghi nhớ (sgk- 27) Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 4: Liên kết trong I. Liên kết và phương văn bản Đọc tiện liên kết trong văn - Gọi h/s đọc BT mục 1. bản. - Đoạn văn trên cĩ câu văn nào Trả lời 1. Tính liên kết của văn sai ngữ pháp khơng? ( khơng) bản. - Cĩ câu nào khơng rõ nghĩa Trả lời - Điều muốn nĩi rất khĩ khơng? ( khơng) hiểu vì giữa các câu - Nếu bố của En-ri-cơ chỉ viết Suy nghĩ chưa cĩ sự liên kết về vậy thì En-ri-cơ cĩ hiểu khơng? Trả lời nội dung. ( khơng) Vì sao lại khĩ hiểu? - Cần phải cĩ tính liên - Muốn đoạn văn dễ hiểu thì cần kết. phải cĩ tính chất gì? Đọc * Ghi nhớ. ( Sgk-18; ý - Chốt ra ghi nhớ ý 1. 1) 2. Phương tiện liên kết - Gọi h/s đọc đoạn văn bản. Sửa đoạn văn trong văn bản. Hãy sửa lại đoạn văn trên? Nhận xét a. Sửa đoạn văn: - Trước mặt cơ giáo, con đã thiếu lễ độ với Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 - Gọi h/s đọc đoạn văn, nhận xét mẹ. Việc như vậy con - Hãy sửa đoạn văn trên để cho Đọc khơng bao giờ được tái nĩ cĩ ý nghĩa? Nhận xét phạm nữa. Con phải Sửa đoạn văn nhớ rằng của con - Một văn bản cĩ tính liên kết được. trước hết phải cĩ điều kiện gì? Suy nghĩ b. Đoạn văn thiếu Trả lời phương tiện ngơn ngữ để liên kết. - Gọi h/s đọc ghi nhớ. Đọc Sửa: “ Một..ngủ được. Cịn bây giờ, giấc ngủ đến với thanh thốt của con tựa nghiêng mút kẹo.” c. Một văn bản cĩ tính liên kết cần phải: - Các câu văn, đoạn văn cĩ nội dung thống nhất và gắn bĩ chặt chẽ với nhau. - Liên kết bằng nhiều phương tiện ngơn ngữ. * Ghi nhớ: (Sgk- 18) Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 5: Bố cục trong văn I. Bố cục và những yêu bản Đọc cầu về bố cục trong - Gọi h/s đọc phần 1. Suy nghĩ văn bản. - Muốn viết một lá đơn cĩ cần Trả lời 1. Bố cục của văn bản. phải sắp xếp theo một trình tự hợp lí hay khơng? Bất kể văn bản nào, kể cả viết đơn cũng phải Trả lời sắp xếp theo một trình - Vì sao khi xây dựng văn bản lại tự. -> đĩ là bố cục. phải quan tâm tới bố cục? - Giúp các phần được trình bày thành các phần Đọc mục rõ ràng, giúp người - Gọi h/s đọc bài tập 1,2. Thảo luận đọc dễ tiếp nhận văn - Hai câu chuyện trên đã cĩ bố Trình bày bản. cục chưa? Cĩ chỗ nào bất hợp lí 2. Những yêu cầu về bố khơng? cục trong văn bản. * Đọc bài tập. - Theo em nên sắp xếp bố cục 2 Thực hiện * Nhận xét. câu chuyện trên ntn? - Hai câu chuyện chưa cĩ bố cục. - Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần: Trả lời Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Mở bài, thân bài và kết bài, trong - Kể chuyện lộn xộn văn bản tự sự và miêu tả? khơng theo trình tự thời - Cĩ cần phân biệt rõ ràng nhiệm Trả lời gian, nội dung khơng vụ của mỗi phần khơng? Vì sao? thống nhất. 3. Các phần của bố cục. - Phần mở bài chỉ là sự tĩm tắt, Thảo luận a. Nhiệm vụ của MB, rút gọn thân bài, cĩ đúng khơng? Trình bày TB, KB trong văn bản miêu tả và văn bản tự - ND chính của miêu tả, tự sự Trả lời sự. dồn vào thân bài nên MB, KB cĩ cần thiết khơng? Đọc b. Cần phân biệt rõ ràng - Yêu cầu h/s đọc ghi nhớ. vì mỗi phần cĩ nội dung riêng biệt. c. Phần mở bài khơng phải là tĩm tắt , rút gọn thân bài.. d. Phần thân bài là chính nhưng mở bài, kết bài là rất cần thiết. * Ghi nhớ: ( Sgk-30) Hoạt động của Thầy Hoạt động của trị Nội dung ghi bảng Hoạt động 6: Mạch lạc trong I.Mạch lạc và những văn bản: Đọc yêu cầu về mạch lạc Gọi hs đọc bài tập 1 Suy nghĩ trong văn bản. - Xác định mạch lạc trong văn Trả lời 1. Mạch lạc trong văn bản cĩ những tính chất gỡ? bản. a. Mạch lạc trong văn bản phải: - Trong văn, thơ người ta gọi là Trả lời gỡ? - Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn của - Trong văn bản, mạch lạc là sự Trả lời văn bản. tiếp nối. Em cĩ tán thành ý kiến - Trong văn, thơ cịn đĩ khơng? vỡ sao? được gọi là mạch văn, Đọc mạch thơ. - Gọi hs đọc bài tập 2. Trả lời b. Mạch lạc là sự tiếp - VB “ cuộc chia tay ” xoay nối của các câu, các ý quanh những sự việc chính nào? theo một trình tự hợp lí. Trả lời 2. Các điều kiện để một - Hai anh em Thành- Thuỷ cĩ vai VB cĩ tính mạch lạc. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 trị gì trong truyện? a. VB kể về nhiều sự Trả lời việc khác - ý b cú phải là chủ đề của văn nhau nhưng đều xoay bản khơng? quanh sự việc chính. Đĩ là “Sự chia tay”. - ý c: chỉ ra các MLH? Những Thảo luận Thành và Thuỷ là hai MLH ấy cĩ tự nhiên, hợp lí Trình bày nhân vật chính. khơng? - Gọi hs đọc ghi nhớ. Đọc b. Các sự việc nêu trên đã liên kết xoay quanh một chủ đề thống nhất. Đĩ chính là sự mạch lạc của văn bản. c. Các đoạn được nối với nhau theo mối liên hệ thời gian, khơng gian, tâm lí rất tự nhiên và hợp lí. * Ghi nhớ (SGK- 32) 3. Hoạt động Luyện tập - Mục tiêu: hồn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được ; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập. - Thời gian: . Phút - Cách tiến hành: Hoạt động của thầy Hoạt động của trị Giao nhiệm vụ: - Tiến hành viết đoạn văn vào vở bài 1. Viết một đoạn văn ghi lại kỷ niệm đáng tập nhớ ngày khai trường của mình 2. kể lại một sự việc lỡ tay khiến bố mẹ - Học sinh suy nghĩ và kể lại buồn 3. Bài tập Liên Kết trong văn bản 1. Bài tập 1 - Hãy sắp xếp lại các câu văn cho hợp lí? Thứ tự hợp lí: Câu 1, 4, 2, 5, 3. - Treo đáp án bảng phụ. 2. Bài tập 2. Đoạn văn chưa cĩ tính liên kết, nội - Đoạn văn trong Sgk đã cĩ tính liên kết dung khơng thống nhất, thiếu chặt chưa? vì sao? chẽ. 3. Bài tập 5. - Qua truyện “ Cây tre trăm đốt”, em hiểu Tầm quan trọng của sự liên kết: gì về tính liên kết và vai trị của nĩ trong Khơng thể cĩ văn bản nếu các câu văn văn bản? khơng nối liền nhau. 4. Bố cục trong văn bản * Bài tập 1: Tìm ví dụ. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 - Tìm ví dụ thực tế để chứng tỏ rằng: nĩi, * Bài tập 2: viết rành mạch thì hiệu quả thuyết phục sẽ - Bố cục truyện: cao và ngược lại? + Mẹ bắt 2 con phải chia đồ chơi. + Hai anh em rất thương yêu nhau. - Ghi lại bố cục truyện “Cuộc chia tay của + Chuyện về 2 con búp bê. những con búp bê”. Theo em bố cục ấy đã -> Cĩ thể kể sáng tạo lại truyện theo rành mạch, hợp lí chưa? bố cục khác. - Cĩ thể thay đổi bố cục khác khơng? * Bài tập 3: - Yêu cầu h/s đọc BT3. - Bố cục đĩ chưa thực sự hợp lí. Cần - Bố cục đĩ đã hợp lí và rành mạch chưa? phải nĩi rõ về kinh nghiệm học tập chứ khơng phải thành tích học tập. ( 4) khơng nĩi về học tập. 5. Mạch lạc trong văn bản: - Gọi hs đọc bài tập ( ý b) * Bài tập 1: - Chủ đề của bài thơ trên là gỡ? b. Lão nơng và các con: - Bố cục văn bản gồm mấy phần? nội dung - Chủ đề : ca ngợi lao động. chính của từng phần? - Bố cục: 3 phần. + P1. 2 câu đầu: Lời khuyên lao động cần cù. + P2. 14 câu giữa: lão nơng để lại kho tàng cho các con. - Gọi hs đọc ý b2. + P3. 4 dịng cuối: Lời khuyên - ý chủ đạo của đoạn văn là gì? khơn ngoan về lao động. * Bài tập 2. Văn bản của Tơ Hồi. - ý chủ đạo: màu vàng đầm ấm của - Bố cục của nĩ ntn? nội dung chính của làng quê vào mùa đơng. từng phần? + Câu đầu: Giới thiệu bao quát về màu vàng, về thời gian. + Tiếp -> vàng mới: biểu hiện sắc vàng trong thời gian và khơng gian. + Hai câu cuối: Cảm xúc về màu - Gọi hs đọc bài tập 2. vàng. - Trong truyện “ Cuộc chia tay..” tác giả -> Trình tự 3 phần nhất quán, rõ ràng, khơng thuật lại tỉ mỉ như vậy cĩ làm cho mạch lạc. tác phẩm thiếu mạch lạc khơng * Bài tập 2: - Nếu tỉ mỉ sẽ làm cho ý chủ đạo bị phân tán, khơng thống nhất, mất sự mạch lạc. 4. Hoạt động vận dụng Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 Đọc câu chuyện sau: Mẹ già 90 tuổi và con trai câm điếc Anh Giáp (65 tuổi) chưa từng nĩi ra hay nghe về tình yêu của mẹ, mọi thứ mà anh cảm nhận chỉ xuất phát từ những giác quan cịn lại vì anh bị câm điếc. Mẹ Quỳ của anh năm nay 90 tuổi, cách đây vài năm hai mẹ con vẫn miệt mài lao động rau cháo nuơi nhau vì anh Giáp khơng lập gia đình. Nhà cĩ 5 người con nhưng thiệt thịi chỉ mỗi anh Giáp gặp phải. Ngày cịn bé bố mẹ đưa anh đi chạy chữa nhiều nơi nhưng đều khơng được, tới giờ thì mặc kệ luơn. Hai mẹ con sống trong căn nhà gỗ nhỏ ở ngơi làng Đường Lâm cổ kính. Một ngày của hai mẹ con anh Giáp bắt đầu bằng việc mẹ đập đập lưng anh dậy để gọi anh ra đồng. Mẹ bây giờ sức khỏe cũng yếu lại thêm chứng lãng tai nên khơng dám lao động nữa, mỗi ngày mẹ ở nhà, ngồi ngồi thềm đợi anh Giáp đi ngồi đồng về. Anh Giáp tuy khơng nĩi được nhưng rất hay cười, đĩ cũng là cử chỉ giao tiếp duy nhất mà anh thể hiện ra với tất cả mọi người.Cĩ lẽ từ sâu thẳm đáy lịng anh Giáp rất muốn nĩi lời cảm ơn người mẹ già tận tụy ở bên anh gần cả cuộc đời. Ánh mắt anh Giáp nhìn mẹ khiến người ta hiểu ra rằng, đơi khi những lời nĩi ra cũng khơng cịn mang nhiều ý nghĩa nữa Gv: Qua câu chuyện tác giả muốn nhắn nhủ chúng ta điều gì? 5. Hoạt động tìm tịi mở rộng - Hãy tìm những câu ca dao, những câu chuyện cảm động nĩi về tình cảm gia đình. PHIẾU HỌC TẬP: TĨM TẮT 3 VĂN BẢN Cổng trường mở ra Me tơi Cuộc chia tay của những con búp bê ĩm tắt: trước ngày tựu Sáng hơm ấy, khi cơ giáo Vì bố mẹ chia tay nhau, trường của con người mẹ đến thăm, En- ri- cơ đã vơ hai anh em Thành và khơng ngủ được. Khi đứa tình thốt lên một lời thiếu Thuỷ cũng phải mỗi con đã ngủ say, người mẹ lễ độ với mẹ. Hành động người một ngả: Thuỷ về bồi hồi nhớ lại những hoạt ấy khiến bố En- ri- cơ vơ quê với mẹ cịn Thành ở Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Ngữ văn 7 động trong ngày của con cùng tức giận và đã viết lại với bố. Hai anh em và nhớ về cả những kỉ một bức thư cho cậu. Bức nhường đồ chơi cho nhau, niệm của chính bản thân thư của người bố vừa dịu Thuỷ đau đớn chia tay mình trong ngày khai dàng nĩi lên tình cảm thầy cơ, khi chia tay cịn trường đầu tiên. Người thiêng liêng của người mẹ quyến luyến anh khơng mẹ nghĩ về tương lai của dành cho En- ri- cơ, vừa muốn rời,... Ba cuộc chia đứa con, rồi liên tưởng tới nghiêm khắc chỉ bảo cậu tay gợi lên ở bạn đọc ngày khai giảng ở Nhật- khơng được thốt ra một những xúc cảm mạnh mẽ một ngày hội thực sự của lời nĩi nặng với mẹ và cùng nỗi xĩt thương cho tồn xã hội- nơi mà mọi phải xin lỗi mẹ. En- ri- cơ cảnh ngộ mà lẽ ra những người thể hiện sự quan cảm thấy hối hận và xúc người bạn nhỏ khơng phải tâm tới thế hệ tương lai. động vơ cùng. gánh chịu. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại