Kế hoạch bài dạy Lịch sử 9 - Tiết 25+26, Bài 24: Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân (1945-1946) - Năm học 2021-2022

Ngày soạn: 8/2/2022 Chương IV VIỆT NAM TỪ SAU CÁCH MẠNG THÁNG 8 ĐẾN TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN Tiết: 25,26 Bài 24 CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN DÂN CHỦ NHÂN DÂN ( 1945-1946 ) I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT 1.Kiến thức: - Năm được tình hình nước ta sau cách mạng tháng tám. Chính quyền dân chủ nhân dân trong tình thế ngàn cân treo sợi tóc, về thù trong giặc ngoài, những khó khăn do thiên tai, hậu quả của chế độ thuộc địa... - Trình bày được những biện pháp giải quyết khó khăn trước mắt và phần nào chuẩn bị cho lâu dài: xây dựng nền móng của chính quyền nhân dân: diệt giặc dốt, giặc đói và giặc ngoại xâm. 2. Tư tưởng: - Giáo dục cho học sinh lòng yêu nước, có tinh thần cách mạng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và lòng tự hoà dân tộc. 3. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng đánh giá các sự kiện. 4. Định hướng các năng lực hình thành: - Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực thực hành bộ môn, khai thác kênh hình, sưu tầm tư liệu, tranh ảnh,...c + Phân tích, so sánh, liên hệ . + Vận dụng kiến thức vào giải quyết tình huống, sử dụng lược đồ... II. PHƯƠNG PHÁP: - Trực quan, phát vấn, phân tích, kể chuyện, mô tả, làm việc nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, ..... III. PHƯƠNG TIỆN: - Tranh ảnh, máy tính - Tài liệu tham khảo, tranh ảnh. IV. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án word và Powerpoint. - Tranh ảnh có liên quan. 2. Chuẩn bị của học sinh - Đọc trước sách giáo khoa. - Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh... về nước Nhật cuối TK XIX đến đầu TK XX. V. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC: 1. Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: (Linh hoạt kết hợp với giới thiệu bài mới thông qua trò chơi “Tìm mật mã lịch sử”) 3. Bài mới: 3.1. TÌNH HUỐNG XUẤT PHÁT 1. Mục tiêu: - Kiểm tra việc nắm kiến thức cũ của HS. - Thông qua câu hỏi, khơi gợi HS liên tưởng những khó khăn của nhân dân trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc. 2. Phương thức: GV mời HS chơi trò chơi “Tìm mật mã lịch sử”. GV quy định rõ thể thức trò chơi. HS nắm thể thức trò chơi. Có 4 câu hỏi (giành kiểm tra kiến thức bài cũ) , HS sẽ lật mở 4 mảnh ghép này để đoán bức nội dung và tìm ra mật mã lịch sử. 3. Dự kiến sản phẩm: - GV chuẩn bị nội dung, thể thức trò chơi. - HS được quyền chọn một câu hỏi bất kỳ, mỗi một câu hỏi là một nội dung kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp, nếu trả lời đúng thì các nội dung lần lượt được mở, nếu trả lời sai sẽ nhường quyền chơi cho bạn khác....Khi các nội dung lần lượt mở ra, HS được quyền đoán được mật mã lịch sử. HS trả lời -> GV chốt ý, quyết định điểm của các em thông qua trò chơi và dẫn vào bài mới: sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội) Bác Hồ đã đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước "Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa". Tuy nhiên sau đó Đảng và nhân dân ta phải tiếp tục cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chính quyên dân chủ vừa giành được sau cách mạng tháng 8-1945. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay. 3.2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. I. Tình hình nước ta sau cách mạng tháng tám HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC NỘI DUNG 1: Tình hình nước ta sau cách mạng tháng tám 1. Khó khăn * Mục tiêu: * Quân sự: giặc ngoại xâm ở 2 miền - Tình hình nước ta sau cách mạng tháng tám. Chính với danh nghĩa giáp giải quân đội quyền dân chủ nhân dân trong tình thế ngàn cân treo Nhật các nước trong phe đồng minh sợi tóc, về thù trong giặc ngoài, những khó khăn do đã kéo vào nước ta. thiên tai, hậu quả của chế độ thuộc địa... * Phương thức: Hoạt động nhóm - 6 vạn quân Nhật chờ giải giáp. * Tổ chức hoạt động: - Bọn phản động: Đại Việt, Tờ-Rốt- - B1: GV chia cả lớp thành 4 nhóm thảo luận và giao Kít, các giáo phái chống phá cách nhiệm vụ thực hiện các yêu cầu sau: mạng. - Nhóm lẻ: (1,3) Sau cách mạng tháng 8 nước ta gặp phải những khó * Chính trị: nền độc lập bị đe doạ. khăn gì về quân sự, chính trị ? - Nhà nước cách mạng chưa được - Nhóm chẵn: (2,4) củng cố. Sau cách mạng tháng 8 nước ta gặp phải những khó * Kinh tế: (giặc đói) khăn gì về kinh tế, văn hoá xã hội ? - Nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh - B2: HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến tàn phá nặng nề. khích học sinh hợp tác với nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm - Hậu quả của nạn đói. việc những nội dung khó (bằng hệ thống câu hỏi gợi - Thiên tại, hạn hán, lụt lội... mở - linh hoạt). - Công nghiệp đình đốn, giá cả tăng - B3: HS: báo cáo, thảo luận vọt, tài chính kiệt quệ. - B4: HS: phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của - Ngân sách trống rỗng. bạn (theo kĩ thuật 3-2-1). * văn hoá xã hội: (Nạn dốt) GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. - 90% dân số không biết chữ. - GV cung cấp cho HS một số hình ảnh và giảng về - Các tệ nạn xã hội. tình hình nước ta sau Cách mạng tháng tám. 2. Thuận lợi - GV: bên cạnh những khó khăn trên ta gặp những - Nhân dân phấn khởi vì được độc lập thuận lợi nào ? tự do, tích cực xây dựng và bảo vệ - GV giới thiệu chuyển ý chính quyền cách mạng. II.Củng cố chính quyền cách mạng và bảo vệ nền độc lâp 1: Bước đầu xây dựng chế độ mới 1. Bước đầu xây dựng chế độ mới * Mục tiêu: - Ngày 6/1/1946 tổng tuyển cử tự do - Biện pháp giải quyết khó khăn trước mắt và phần trong cả nước (bầu Quốc hội). nào chuẩn bị cho lâu dài: xây dựng nền móng của chính quyền nhân dân. - Bầu 333 Đại biểu vào Quốc hội. * Phương thức: (cá nhân) * Tổ chức hoạt động: Chính quyền dân chủ nhân dân - Để xây dựng một chính quyền Nhà nước vững được xây dựng mạnh, công việc đầu tiên nhân dân ta phải làm gì ? - Giáo viên giới thiệu Hình 41. - Em có nhận xét gì về hình ảnh cử tri Sài Gòn bỏ phiếu bầu Quốc hội khoá I ? 2. Diệt giặc đói, giặc dốt và giải HĐ 2: Diệt giặc đói, giặc dốt và giải quyết khó quyết khó khăn về tài chính khăn về tài chính a. Giải quyết nạn đói * Mục tiêu: - Trình bày được những biện pháp giải quyết khó - Thực hiện lời kêu gọi của Hồ Chủ khăn trước mắt và phần nào chuẩn bị cho lâu dài: diệt tịch. giặc dốt, giặc đói và giặc ngoại xâm. - Tăng gia sản xuất, tiết kiệm. * Phương thức: Hoạt động nhóm - B1: GV chia cả lớp thành 8 nhóm thảo luận và giao - Kết quả: Nạn đói đã được đầy lùi. nhiệm vụ thực hiện các yêu cầu sau: b. Giải quyết giặc dốt - Nhóm lẻ: (1,3) - Ngày 8/9/1945 thành lập cơ quan Những biện pháp để giải quyết nạn đói ? Kết quả? bình dân học vụ. - Nhóm chẵn: (2,4) Những biện pháp để giải quyết giặc dốt, tài chính ? - Toàn dân tham gia xoá nạn mũ chữ. Kết quả ? - Kết quả: Các cấp học đều phát triển - B2: HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến mạnh. khích học sinh hợp tác với nhau khi thực hiện nhiệm c. Giải quyết khó khăn về tài chính vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm - Chính phủ kêu gọi đóng góp của việc những nội dung khó (bằng hệ thống câu hỏi gợi nhân dân. mở - linh hoạt). + Xây dựng “Quỹ độc lập”. - B3: HS: báo cáo, thảo luận - B4: HS: phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của + Phát động: “Tuần lễ vàng”. bạn (theo kĩ thuật 3-2-1). - Ngày 31/1/1946 ra sắc lệnh phát GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết hành tiền Việt Nam. quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. - Ngày 23/11/1946 lưu hành tiền Việt - GV cung cấp cho HS một số hình ảnh Diệt giặc Nam trong cả nước. đói, giặc dốt và giải quyết khó khăn về tài chính. - Giáo viên cho học sinh thấy được những sách lược khôn khéo mềm dẻo của Hồ Chí Minh đối việc đối phó với thù trong, giặc ngoài. 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP. 1. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: những khó khăn của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa sau Cách mạng tháng 8 năm 1945. 2. Phương thức: GV giao nhiệm vụ cho HS (cụ thể hơn) và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. Hoàn thành bảng theo yêu cầu sau (vào vở) về những biện pháp giải quyết khó khăn của nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà sau ngày 2/9/1945 Những khó khăn Biện pháp giải quyết Kết quả Chính quyền non trẻ Giặc đói Trước mắt: Lâu dài: Giặc đốt Trước mắt: Lâu dài: Tài chính Trước mắt: Lâu dài: 3. Dự kiến sản phẩm: Những khó Biện pháp giải quyết Kết quả khăn Chính quyền Tiến hành cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc Bộ máy chính quyền dân chủ non trẻ Hội trong cả nước bước đầu được củng cố và Các địa phương từ tỉnh đến xã bầu cử Hội kiện toàn đồng nhân dân Uỷ ban hành chính các cấp được thành lập thay cho các Ủy ban nhân dân. Giặc đói Trước mắt: Nạn đói được đẩy lùi • Tổ chức quyên góp, điều hòa thóc gạo giữa các địa phương • Nghiêm trị những kẻ đầu cơ tích trữ gạo • Thực hiện phong trào “nhường cơm sẻ áo”; lập “Hũ gạo cứu đói” Lâu dài: Sản xuất phát triển, nạn đói Thực hiện chính sách "tăng gia sản xuất" đẩy lùi, nhân dân đỡ khổ hơn • Bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lí trước. • Tịch thu ruộng đất và chia lại ruộng đất công công bằng. Giặc đốt Trước mắt: Trên toàn quốc đã tổ chức Kí sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ gần 76.000 lớp học, xóa mù để xoá nạn mù chữ chữ cho hơn 2,5 triệu người. Trường học các cấp phổ thông và đại học sớm được khai giảng Lâu dài: Sử dụng tiếng Việt để dạy ở các Xoá nạn mù chữ, Tiếng Việt trường phổ thông và đại học vẫn được duy trì và phát triển làm ngôn ngữ chính của nhân dân Việt Nam. Tài chính Trước mắt: Phát động "tuần lễ vàng" "quỹ Nhân dân đã tự nguyện đóng độc lập" góp 370 kg vàng, 20 triệu đồng vào “Quỹ độc lập” và 40 triệu đồng vào “Quỹ đảm phụ quốc phòng” Lâu dài: Phát hành tiền Việt Nam. Cuối năm Tài chính bước đầu được gây 1946, lưu hành tiền giấy trong cả nước. dựng lại. GV chuẩn bị đáp án đúng. Nếu HS trả lời sai thì HS khác và GV nhận xét chuẩn hóa kiến thức. D. VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG 1. Mục tiêu: - Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn. - HS biết nhận xét, đánh giá tình hình kinh tế, chính trị của các nước châu Phi hiện nay. 2. Phương thức: Nêu câu hỏi sau khi đã hình thành kiến thức (củng cố mở rộng, liên hệ) Câu 1. Hãy vẽ Sơ đồ tư duy các biện pháp giải quyết khó khăn của chính phủ trong giai đoạn đầu Câu 2.Cho biết Đảng, Chính phủ đã thực hiện những biện pháp gì để xây dựng và củng cố chế độ mới sau cách mạng tháng Tám 1945. Biện pháp nào là quan trọng nhất? Vì sao? 3. Dự kiến sản phẩm: Những biện pháp của Đảng, Chính phủ để xây dựng và củng cố chế độ mới sau cách mạng tháng Tám năm 1945: • Tiến hành cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội lần đầu tiên được tổ chức trong cả nước. Kết quả: gần 90% cử tri cả nước đi bỏ phiếu, bầu được 333 đại biểu vào cơ quan quyền lực nhất nhà nước. • Sau bầu cử Quốc hội, khắp các địa phương từ tỉnh đến xã từ Trung Bộ đến Bắc Bộ đều tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. • Ủy ban hành chính các cấp được thành lập thay cho các Ủy ban của nhân dân. => Bộ máy chính quyền dân chủ nhân dân bước đầu được củng cố kiện toàn. Những biện pháp trên thì biện pháp tiến hành tổng tuyển cử bầu Quốc hội là biện pháp quan trọng nhất. Thông qua bầu cử nhân dân bầu ra được những đại biểu ưu tú nhất trong bộ máy nhà nước trung ương, có thể giúp nhân dân giải quyết những vấn đề khó khăn trước mắt và đưa đất nước đi lên.