Kế hoạch bài dạy Lịch sử 6 - Tiết 36+37, Bài 19: Vương Quốc Phù Nam - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Duy Đại

Lịch sử 6 Tiết 36,37 Ngày soạn: 13 - 03 – 2022 BÀI 19: VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM (2 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức Thông qua bài học, HS nắm được: - Mô tả được sự thành lập, quá trình phát triển, suy vong của Phù Nam. - Trình bày được những nét chính về tổ chức xã hội, kinh tế của Phù Nam. - Nhận biết được một số thành tựu của văn hóa Phù Nam. 2. Năng lực - Năng lực chung: • Giải quyết được các nhiệm vụ học tập một cách độc lập, theo nhóm và thể hiện được sự sáng tạo. • Góp phần phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động nhóm và trao đổi công việc với GV. - Năng lực riêng: • Sưu tầm và và tìm hiểu kiến thức, nguồn tư liệu liên quan đến bài học. • Nhận thức lịch sử thông qua việc tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của Vương quốc Phù Nam. 3. Phẩm chất - Có ý thức bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. - Biết giữ gìn những giá trị vật chất và tinh thần cũng như truyền thống, phong tục, tập quán của người xưa để lại. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với giáo viên - Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6. - Lược đồ, các tranh, ảnh về Vương quốc Chăm-pa. - Máy tính, máy chiếu (nếu có). Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Lịch sử 6 2. Đối với học sinh - SGK Lịch sử và Địa lí 6. - Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học. b. Nội dung: GV trình bày vấn đề. c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức. d. Tổ chức thực hiện: - GV đặt vấn đề: Lịch sử Phù Nam dẫn dắt chúng ta trở về một thời kì xa xưa của vùng đất Nam Bộ, thuở những cư dân đầu tiên bắt đầu đến các gò đất nổi trên vùng trũng sông nước mênh mông đề dựng nhà, rộng lúa, rộng khoai. Không chỉ tìm cách thích ứng với điều kiện tự nhiên để tồn tại và phát triển, cư dân Phù Nam còn xây dựng được một vương quốc với những thành thị phát triển rực rỡ nhất khu vực Đông Nam Á trong bảy thế kỉ đầu Công nguyên. Để tìm hiểu rõ hơn về những vấn đề này, chúng ta cùng đi vào bài học ngày hôm nay - Bài 19: Vương quốc cổ Phù Nam. B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Sự thành lập và quá trình phát triển a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được sự thành lập và quá trình phát triển b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK và trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi. d. Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH DỰ KIẾN SẢN PHẨM Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Lịch sử 6 Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 1. Sự thành lập và quá trình phát triển - GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 1, quan sát - Địa bàn chủ yếu của vương quốc cổ Hình 10.2 (SGK trang 50) và trả lời câu hỏi: Phù Nam thuộc Nam Bộ Việt Nam ngày nay. Phần lớn vùng đất này + Xác định phạm vi lãnh thổ của Vương quốc thường bị ngập vào mùa mưa khi Phù Nam từ thể kỉ III đến thế kỉ V. nước sông Mê Công dâng lên và bị + Trình bày quá trình thành lập và suy vong của xâm nhập mặn từ biển vào mùa khô. Vương quốc Phù Nam. - Quá trình thành lập và suy vong của - GV mở rộng kiến thức: Từng là một vương Vương quốc Phù Nam: quốc hùng mạnh trong thế kỉ III - V nhưng đến đầu thế kỉ VI Vương quốc Phù Nam lại bị suy yếu + Trên cơ sở Văn hoá Óc Eo và sự và bị xâm chiếm vì: đất đai bị nhiễm mặn bởi ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ, những đợt biến tiến, diện tích đất canh tác cũng khoảng thế kỉ I, Vương quốc cổ Phù mất dần; tuyến đường giao thương trên biển Nam được thành lập, có phạm vị lãnh không còn đi qua Phù Nam,... tác động đến tình thổ chủ yếu thuộc Nam Bộ (Việt Nam hình kinh tế, xã hội của cư dân nơi đây, là nguyên ngày nay). nhân chính dẫn đến sự suy của Phù Nam. + Từ thế kỉ III đến thế kỉ V, Phù Nam trở thành một trong những đế chế Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập mạnh nhất trong khu vực Đông Nam - GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực Á. hiện yêu cầu. + Bước vào thế kỉ VI, Phù Nam dần - GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. suy yếu. Đến khoảng đầu thế kỉ VII, Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận Phù Nam bị Chân Lạp - một vương - GV gọi HS trả lời câu hỏi. quốc của người Khơ-mne thôn tính. - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Lịch sử 6 sang nội dung mới. Hoạt động 2: Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được những nét chính về kinh tế và xã hội của Vương quốc Phù Nam b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK và trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, theo cặp và trả lời câu hỏi. d. Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã - GV giới thiệu kiến thức - về điều kiện tự nhiên hội của vương quốc Phù Nam: - Hoạt động kinh tế: cư dân Phù Nam + Có mạng lưới sông ngòi dày đặc và lượng lớn lấy sản xuất nông nghiệp làm chính, phù sa bồi đắp hằng năm của hệ thống sông Đồng kết hợp với đánh bắt thuỷ - hái sản, Nai, sông Cửu Long. chế tác kim hoàn, sản xuất thủ công. Trao đổi, buôn bán. Đặc biệt, ngoại + Vị trí nằm sát biển, đường bờ biển dài với thương đường biển của Phù Nam rất những vịnh biển. phát triển. Những điều kiện về tự nhiên này đã ảnh hưởng - Tổ chức xã hội: đến những hoạt động kinh tế của Vương quốc Phù Nam. + Phù Nam gồm nhiều tiểu quốc nên tổ chức nhà nước còn tương đối lỏng - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc thông lẻo. Đứng đầu nhà nước là vua, nắm tin mục 2 và quan sát Hình 19.1, Hình 19.2 và trả mọi quyền hành, giúp việc là các tăng lời câu hỏi: Nêu các hoạt động kinh tế và tổ chức lữ. quý tộc. Dưới vua là các thủ lĩnh xã hội của quân sự hay thủ lĩnh địa phương chịu Vương quốc sự chi phối quyền lực của Phù Nam. Phù Nam. + Xã hội Phù Nam gồm các lực lượng chính như tăng lữ, quý tộc, nông dân, Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Lịch sử 6 thương nhân, thợ thù công. - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu - Xã hội Phù Nam có những nét hỏi: Xã hội Phù Nam có những nét tương đồng tương đồng so với xã hội Chăm-pa: nào so với xã hội Chăm-pa? + Là nhà nước quản chủ chuyên chế: Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập vua đứng đầu vương quốc và có - GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực quyền lực cao nhất; dưới vua là hệ hiện yêu cầu. thống quan lại trong một hệ thống chính quyền có nhiều cấp bậc. - GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. + Sự hình thành của tầng lớp thương Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận nhân - GV gọi HS trả lời câu hỏi. - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới. Hoạt động 3: Một số thành tựu văn hóa a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được một số thành tựu văn hóa của Vương quốc Phù Nam b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK và trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, theo cặp và trả lời câu hỏi. d. Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH DỰ KIẾN SẢN PHẨM Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập 3. Một số thành tựu văn hóa - GV giới thiệu kiến thức: Văn hoá vật chất và - Kể tên một số thành tựu văn hóa của Giáo viên: Nguyễn Duy Đại Lịch sử 6 tinh thần thể hiện những đặc điểm của một nền cư dân Phù Nam. văn hoá mang đậm đời sống sông nước. + Cư dân Phù Nam có tín ngưỡng đa - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát các thần và sớm tiếp nhận các tôn giáo từ Hình 19.3 – Hình 19.8 và trả lời câu hỏi: Kể tên bên ngoài như Hin-đu giáo, Phật giáo. một số thành tựu văn hóa của cư dân Phù Nam. Đặc biệt, với cảng biển và giao thông đường thuỷ phát triển, Phù Nam được Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập coi là “trạm trung chuyển” để các tôn - GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực giáo này tiếp tục trưyền bá sâu rộng hiện yêu cầu. hơn vào nhiều vùng đất ở Đông Nam - GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Á. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận + Nghệ thuật điêu khắc tượng, thân từ - GV gọi HS trả lời câu hỏi. đá, gỗ của Phù Nam rất phát triển với - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung. những nét sáng tạo mang phong cách riêng - phong cách Phù Nam. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập + Cư dân Phù Nam ưa sử dụng đồ trang sức làm từ nhiều vật liệu khác GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức. nhau như vàng, đá quý.... C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết . b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Luyện tập SGK trang 98. - HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Vẽ sơ đồ tư duy về những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Vương quốc Phù Nam tín ngưỡng đa thần Sử dụng đồ trang sức GiáoThành viên: tựu văn Nguyễn hóa tiêu biểu Duy của Vương Đại quốc Phù Nam Tôn giáo như Hin-đu giáo, Phật giáo Nghệ thuật điêu khắc tượng Lịch sử 6 - GV nhận xét, chuẩn kiến thức. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành. b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế, GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi. c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 3 phần Vận dụng SGK trang 98. - HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Ý nghĩa của sự ra đời và phát triển của các quốc gia cổ trên lãnh thổ Việt Nam (Nước Văn Lang, Nước Âu Lạc, Vương quốc Chănrpa và Vương quốc Phù Nam): Đánh dấu quá trình vừa dựng nước, đấu tranh, gìn giữ, bảo vệ vừa phát triển những giá trị về kinh tế, văn hóa, xã hội của dân tộc - GV nhận xét, chuẩn kiến thức. Giáo viên: Nguyễn Duy Đại