Giáo án Vật lí Lớp 9 - Tiết 38: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Năm học 2019-2020 - Trường PTDTBT THCS Tà Mung

Ngày 7/1/2020 Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG. I . MỤC TIÊU 1. Kiến thức: HS xác định được sự biến đổi (tăng hay giảm) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu - HS dựa trên TN, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. - HS phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. - HS vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2. Kỹ năng: - HS có kĩ năng quan sát TN, mô tả TN chính xác tỉ mỉ. - HS phân tích,tổng hợp kiến thức cũ. 3. Thái độ: - Ham học hỏi, yêu thích môn học. 4. Năng lực, phẩm chất: *Năng lực : nêu và giải quyết vấn đề, hợp tác, giao tiếp, tự học. * Phẩm chất: tự lập, tự tin, tự chủ, tự giác II. CHUẨN BỊ *GV: Hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của một nam châm. - Kẻ sẵn bảng 1 ( SGK) - 1 cuộn dây dẫn có gắn bóng đèn LED, một thanh nam châm. * HS: Theo hướng dẫn tiết trước III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, thực hành, thảo luận nhóm, 2. Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não, hỏi đáp. IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Hoạt động khởi động 1.1. Ổn định lớp: 1.2. Kiểm tra bài cũ: ? HS1: Nêu cách dùng n/c để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín. Thế nào là hiện tượng cảm ứng điện từ. ? HS2: Làm bài 31.3/SBT-40. ĐS: Dịch con chạy của biến trở - GV ĐVĐ: như SGK 1.3. Bài mới: 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV - HS Nội dung cần đạt HĐ1:Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây * Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm, * Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não, hỏi đáp. I . Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây - GV thông báo: xung quanh nam châm có từ trường, các nhà bác học cho rằng chính từ trường gây ra dòng điện cảm ứng . Từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét xem trong các thí nghiệm trên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộng dây có biến đổi không. HS: Nghe => Mục đích nghiên cứu. - GVtreo tranh vẽ H 32.1 hướng dẫn học sinh đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đẫn kín khi nam châm ở xa và lại gần cuộn dây - Yêu cầu HS quan sát hình 32.1 và thực hiện C1. HS: Thảo luận nhóm trả lời C1 - GV gọi đại diện dọc kết quả HĐ 2. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng * Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm, * Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não, hỏi đáp. ? Khi nào thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên. GV: Khẳng định lại và nêu nhận xét: *Chuyển ý - Yêu cầu HS thực hiện C2. - GV gọi 1 HS đại diện trả lời GV: Hướng dẫn học sinh dựa vào bảng 1 , đối chiếu tìm ra điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Yêu cầu HS thực hiện C3. - HS: Thảo luận nhóm trả lời C3: ? Điều kiện nào xuất hiện dòng điện cảm ứng. - Yêu cầu HS thực hiện C4. - GV gợi ý: Dựa vào điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. -GV hướng dẫn HS thảo luận C4 →nhận => Mục đích nghiên cứu. + Số đường sức từ tăng. + Số đường sức từ không đổi. + Số đường sức từ giảm. + Số đường sức từ tăng. - Nêu nhận xét SGK II . Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng (12 ph) 1) Có có 2) Không không 3) Có có C3. Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên. - HS: Làm việc cá nhân trả lời C4vào vở . C4. :+Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm về 0, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm xét 2: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên ? ĐK xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì? - HS: Trả lời như kết luận SGK-88 GV: khẳng định lại và giới thiệu kết luận SGK-88 GV gọi HS đọc kết luận SGK GV: Khắc sâu kết luận: Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. *Tích hợp môi trường - Thay thế các phương tiện giao thông sử dụng động cơ nhiệt bằng các phương tiện giao thông sử dụng động cơ điện. - Tăng cường sx điện năng bằng các nguồn năng lượng sạch: NL nước, gió, mặt trời. - Yêu cầu HS thực hiện C5, C6 -Yêu cầu giải thích tại sao khi cho nam châm quay quanh trục trùng vói trục của nam châm và cuộn dây trong TN phần mở bài thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng. - GV gọi 2 HS đại diện trả lời Gv nhận xét sửa chữa ( nếu cần ) -GV:Chốt lại. ứng. +Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện tăng, từ trường của nam châm mạnh lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. * Kết luận ( SGK/88) III . Vận dụng (8 ph) -HS: HĐ cá nhân trả lời vào vở và đọc KQ C5: Khi quay núm của đinamô xe đạp, nam châm quay theo. Khi 1 cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng. C6: Tương tự C5. -Khi cho nam châm quay theo trục quay trùng với trục của nam châm và cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây không biến thiên, do đó trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 3. Hoạt dộng luyện tập * Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm, * Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não, hỏi đáp. - Yêu cầu HS sử dụng kĩ thuật hỏi đáp ? §iÒu kiÖn ®Ó xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng lµ g×? ? Cã mÊy trêng hîp xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng?Lµ nh÷ng trêng hîp nµo? ? §äc phÇn ghi nhí SGK-89? GV: Chèt l¹i phÇn träng t©m bµi nh phÇn ghi nhí SGK-89 4.Hoạt động vận dụng * Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm, * Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não, hỏi đáp. - Yêu cầu HS thực hiện C5, C6 -Yêu cầu giải thích tại sao khi cho nam châm quay quanh trục trùng vói trục của nam châm và cuộn dây trong TN phần mở bài thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng. - GV gọi 2 HS đại diện trả lời Gv nhận xét sửa chữa ( nếu cần ) -GV:Chốt lại. III . Vận dụng (8 ph) -HS: HĐ cá nhân trả lời vào vở và đọc KQ C5: Khi quay núm của đinamô xe đạp, nam châm quay theo. Khi 1 cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng. C6: Tương tự C5. -Khi cho nam châm quay theo trục quay trùng với trục của nam châm và cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây không biến thiên, do đó trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng. 5. Hoạt động tìm tòi, mở rộng - Học kỹ ghi nhớ. - BTVN: làm bài 32.1→ 32.4 ( SBTVL9). HD: Bài 32.3. Vì khi n/c quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi. *Trả lời các câu hỏi tự kiểm tra SGK-54 * Chuẩn bị ôn tập tốt giờ sau ôn tập học kỳ.