Giáo án Vật lí Lớp 9 - Tiết 29: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Mường Than

Ngày soạn: 5/12/2020 Ngày giảng: 7/12(9E) - 11/12(9C; 9B) Tiết 29: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - So sánh được từ phổ của ống dẫn dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của nam châm thẳng - Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trường của ống dây. - Vận dụng quy tắc nắm tay phải để xác địng chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua khi biết chiều dòng điện. 2. Phẩm chất: - Chăm chỉ học bài ở nhà, đọc bài trước khi đến lớp - Có trách nhiệm với công việc được giao - Trung thực, tự tin trong kết quả hoạt động. 3. Năng lực - Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề. Năng lực thực nghiệm. Năng lực dự đoán, suy luận lí thuyết, thiết kế và thực hiện theo phương án thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết, dự đoán, phân tích, xử lí số liệu và khái quát rút ra kết luận khoa học. Năng lực đánh giá kết quả và giải quyết vân đề - Năng lực chuyên biệt : Năng lực kiến thức vật lí, năng lực phương pháp thực nghiệm, năng lực trao đổi thông tin, năng lực cá nhân của HS. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Tấm nhựa luồn vòng dây, 1 nguồn điện GV, 1 ít mạt sắt, 3 đoạn dây dẫn, 1 bút dạ. 2. Học sinh: Kiến thức cũ III. CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC: 1. Phương pháp : Thuyết trình ,vấn đáp, hoạt động nhóm, luyện tập. 2. Kĩ thuật: Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật chia nhóm, động não. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu cách tạo ra từ phổ và đặc điểm của từ phổ của nam châm?Nêu dạng của đường sức từ của nam châm thẳng? Nêu quy ước về chiều đường sức từ biểu diễn chiều đường sức từ của nam châm thẳng. ĐS: - Rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ - Bên ngoài nam châm các đường sức từ có chiều ra ở cực bắc vào ở cực nam 3. Bài mới: Hoạt động 1: Khởi động Từ phổ và đường sức từ biểu diễn từ trường của thanh nam châm. Còn từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn như thế nào? Hoạt động 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới Hoạt động của GV và HS Nội dung - Yêu cầu HS nêu cách tạo ra từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua. - Làm TN tạo ra từ phổ cần những dụng cụ gì. HS: Nêu dụng cụ làm TN GV: Nêu mục đích của thí nghiệm, phát dụng cụ thí nghiệm cho các nhóm - Yêu cầu các nhóm làm TN theo hướng dẫn của SGK è Từ phổ ống dây bên trong và bên ngoài thanh nam châm. ? Yêu cầu các nhóm trả lời C1. GV kiểm tra bảng nhựa trong của một số nhóm đã vẽ đường sức từ. Lưu ý một số sai sót thường gặp để tránh sai sót lặp lại - Yêu cầu HS thực hiện phần b của mục 1 TN => Trả lời C2 - Yêu cầu HS thực hiện phần C => Trả lời C3. GV thông báo 2 đầu ống dây có dòng điện chạy qua cũng là 2 từ cực. Đầu có đường sức đi ra là cực bắc, đầu có đường sức đi vào là cực nam ? Nêu nd của phần KL(SGK/86) - Qua TN có thể rút ra KL gì về từ phổ, đường sức từ và chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây? HS: Thảo luận nhóm rút ra kết luận GV: khẳng định lại và giới thiệu kết luận SGK-66 - Đọc lại kết luận? HS: 2 HS đọc lại phần KL - GV nhấn mạng nd KL - Chiều đường sức từ phụ thuộc vào chiều dòng điện hay không? I . Từ phổ đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua 1. Thí nghiệm - Cách tạo ra từ phổ như SGK/65. C1 + Bên ngoài ống dây có từ phổ giống nam châm thẳng. + Trong lòng ống dây các đường mạt sắt sắp xếp gần như song song với nhau( khác nhau) C2: Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín. C3: Giống như n/c thẳng, tại 2 đầu ống dây, các đường sức đường sức từ cùng đi vào 1 đầu và cùng đi ra ở đầu kia. Nêu nd của phần KL(SGK/86) 2.Kết luận SGK-66 - GV tổ chức HS làm bài TN kiểm tra dự đoán theo nhóm và hướng dẫn thảo luận kết quả thí nghiệm => KL - HS: Nêu dự đoán và cách kiểm tra dự đoán HS: Làm TN kiểm tra dự đoán => KL GV: Giới thiệu quy tăc nắm tay phải - Đọc quy tắc SGK-66? - Hướng dẫn HS quy tắc nắm tay phải và vận dụng quy tắc này. - Yêu cầu học sinh vận dụng quy tắc trên để xác định chiều đường sức từ của ống dây ở thí nghiệm trên, so sánh với chiều của nam châm thử - HS: Vận dụng quy tắc xác định chiều đường cảm ứng từ của ống dây trong các thí nghiệm - GV: Hướng dẫn chỉ ra nửa ống dây bên ngoài, nửa ống dây bên trong, chiều dòng điện trong các vòng dây => chiều đường sức từ II . Quy tắc nắm tay phải (15 ph) 1. Chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? * Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. 2. Quy tắc nắm tay phải: (SGK/66) - Qui tắc SGK-66? * Hoạt động 3: Luyện tập - Yêu cầu HS sử dụng kĩ thuật hỏi đáp - Nêu khái niệm từ phổ cách tạo ra từ phổ Phát biểu quy tăc nắm tay phải? - Yêu cầu HS đọc kĩ phần ghi nhớ SGK/67 GV: Tóm lược nội dung tiết học, khắc sâu trọng tâm bài như phần ghi nhớ * Hoạt động 4: Vận dụng - Yêu cầu cá nhân thực hiện C4 => C6 C4) Đầu A là cực nam, đầu B là cực bắc C5) Kim nam châm vẽ sai chiều là kim n/c số 5. Dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở đầu dây B. C6) Đầu A của cuộn dây là cực bắc, đầu B là cực nam. - GV: Chốt lại phương pháp làm và kiến thức sử dụng GV: chốt lại vấn đề * Hoạt động 5: Mở rộng, tìm tòi Đọc có thể em chưa biết. V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. - Học kỹ lý thuyết trong SGK theo phần ghi nhớ - BTVN: Bài 24.1 = > 24.5/SBT-29; 30 - HD: bài 24.3: Dựa vào quy tắc nắm tay phảiàquay sang phải * Đọc trước bài 25. }Sự nhiễm từ của sắt và thép-Nam châm điện~.