Giáo án Tiết 10 : tập làm văn xây dựng đoạn văn trong văn bản

Ngày soạn: 06. 9. 2013 Ngày giảng: 09. 9. 2013 Dạy lớp 8A 12. 9 . 2013 Dạy lớp 8C Tiết 10 : Tập làm văn XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN 1. MỤC TIÊU a. Kiến thức: - Khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn b. Kỹ năng. - Nhận biết được từ ngữ, chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn đã cho. - Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch theo chủ đề và quan hệ nhất định. - Trình bày một đoạn văn theo kiểu quy nạp, diễn dịch, song hành, tổng hợp. c. Thái độ - Có ý thức vận dụng các kiến thức đã học viết một đoạn văn theo yêu cầu. 2. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS a. Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, nghiên cứu tài liệu. b. Chuẩn bị của học sinh: Đọc bài ở nhà, chuẩn bị bài mới. 3 TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: a. Kiểm tra bài cũ: (4’) * Câu hỏi: Bố cục của văn bản là gì ? Các phần trong văn bản có nhiệm vụ như thế nào ? * Đáp án – biểu điểm. - Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đơn vị thể hiện chủ đề.(4đ) - Văn bản thường gồm 3 phần: Phần mở bài nêu ra chủ đề của văn bản, phần thân bài trình bày các khía cạnh của chủ đề, phần kết bài tổng kết chủ đề của văn bản.(6đ) *Giới thiệu bài mới: (1’) Thế nào là một đoạn văn ? Có những cách nào để xây dựng đoạn văn trong văn bản ? chúng ta cùng tìm hiểu. b. Nội dung bài mới Hoạt động của GV Tg Hoạt động của Hs GV ?TB ?TB ?TB ?Kh GV ?TB ?Kh GV ?Kh ?TB ?Kh ?TB ?TB ?TB GV ?TB ?Kh GV ?TB ?Kh ?Kh GV ?TB ?Kh GV Gv GV treo bảng phụ: "Ngô Tất Tố và Tắt đèn", HS đọc Văn bản trên gồm mấy ý ? Đó là những ý nào ? Mỗi ý trên được trình bày bằng mấy đoạn văn ? Dựa vào đâu em xác định được như vậy? ở đoạn 1 có mấy câu văn ? đoạn 2 ? Em hãy khái quát các đặc điểm cơ bản của đoạn văn ? HS đọc thầm đoạn văn 1. Đối tượng mà đoạn văn nói đến là ai ? Các từ ngữ nào có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn ? Từ "Ngô Tất Tố" có trong đề mục và được lặp lại nhiều lần trong đoạn văn - gọi là từ ngữ chủ đề. Thế nào là từ ngữ chủ đề ? Đọc đoạn văn 2 tìm câu then chốt trong đoạn văn ? Vì sao em biết ? Em có nhận xét gì về vị trí, vai trò của câu then chốt trong đoạn văn ? Thế nào là câu chủ đề của đoạn văn ? Ở đoạn văn 1 của văn bản trên có câu chủ đề không ? Ý đoạn văn được triển khai theo trình tự nào? Trong đoạn văn các ý được lần lượt trình bày trong các câu bình đẳng với nhau là trình bày theo cách song hành Đoạn 2 có câu chủ đề không ? Vị trí ? Em có nhận xét gì về cách trình bày nội dung trong đoạn văn 2 ? Người ta gọi đó là trình bày nội dung đoạn văn theo cáchdiễn dịch Đọc đoạn văn "các tế bào của lá…" Đoạn văn có câu chủ đề không ? Vị trí ? Các câu đứng trước nó có vai trò gì ? Cách trình bày nội dung như vậy có gì khác so với cách diễn dịch ? Yêu cầu HS đọc ghi nhớ sgk Đọc bảng phụ, văn bản gồm mấy ý, mỗi ý được trình bày bằng mấy đoạn văn ? Phân tích cách trình bày nội dung trong các đoạn? GV chia lớp thành 3 nhóm thảo luận GV yêu cầu HS đọc yêu cầu bài tập, viết tại lớp (5') gợi ý: Câu chủ đề đã cho trước. Các câu sau có th dùng: Khởi nghĩa Hai bà trưng, chiến thắng của Ngô Quyền, của nhà Trần, của Lê Lợi, kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ thành công… để làm thành các câu. 10’ 12’ 15’ I. Thế nào là đoạn văn * Ví dụ: - 2 ý: Giới thiệu Ngô Tất Tố và sự nghiệp sáng tác của ông, đánh giá những thành công xuất sắc của tác phẩm tắt đèn. - Hai đoạn, dựa vào dấu chấm câu Các câu trong 1 đoạn văn có quan hệ với nhau như thế nào ? - Mỗi đoạn văn gồm nhiều câu có quan hệ chặt chẽ với nhau về nội dung. - Đoạn 1 có 3 câu, đoạn 2 có 7 câu. - Hình thức: Chữ viết in hoa, nội dung: thường biểu đạt 1 ý khá hoàn chỉnh. - Ngô Tất Tố. - Từ "Ngô Tất Tố", ông, tác giả, nhà văn, ông - Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng và thường diễn đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.Đoạn văn thường do nhiều câu tạo thành. II. Từ ngữ và câu trong đoạn văn 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn - Câu "tắt đèn là … của Ngô Tất Tố" vì nó có nội dung khái quát, nhận xét khái quát về giá trị của tắt đèn. - Đoạn văn thường có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề. Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc các từ ngữ được lặp lại nhiều lần duy trì đối tượng biểu đạt.. - Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát, lời lẽ ngắn gọn. 2. Cách trình bày nội dung trong đoạn văn - Không - Các ý được lần lượt trình bày trong các câu bình đẳng với nhau. - Trình bày theo cách song hành - Có, đứng đầu đoạn văn - Đi từ khái quát đến cụ thể. - Diễn dịch - Có, đứng cuối đoạn văn. - Cụ thể hoá, bổ sung ý nghĩa cho câu cuối. - Đi từ cụ thể đến khái quát - Quy nạp * Ghi nhớ (SGK – 36) III. Luyện tập 1. Bài 1: - Văn bản gồm 2 ý, mỗi ý được trình bày bằng 1 đoạn văn. 2. Bài 2: Hs thảo luận 2’ a. Đoạn diễn dịch b. Đoạn song hành c. Đoạn song hành 3. Bài 3: - HS đọc yêu cầu bài tập, viết tại lớp - HS viết xong, GV mời 1 - 2 em đọc trước lớp, lấy điểm. c. Củng cố: (2') ? Trình bày hiểu biết về từ chủ đề và câu chủ đề? - Đoạn văn thường có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề. Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc các từ ngữ được lặp lại nhiều lần duy trì đối tượng biểu đạt. - Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát, lời lẽ ngắn gọn. d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (1') - Hoàn thiện các bài tập vào vở bài tập - Chuẩn bị bài: Viết bài TLV số 1 * Rút kinh nghiệm sau tiết dạy ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….