Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 45: Trụ não, tiểu não, não trung gian - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Mường Cang

Ngày giảng : 13/05/2020 Tiết 45 : TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Xác định được vị trí, chức năng và các thành phần của não. - Phân biệt được chức năng từng thành phần. 2. Kỹ năng: Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình 3. Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ não. 4. Định hướng năng lực 1. Năng lực chung: Năng lực tự giải quyết vấn đề, hợp tác, tự học 2. Năng lực đặc thù : Năng lực kiến thức sinh học, năng lực thể chất. Phẩm chất: Tự giác, tự tin, có trách nhiệm với bản thân... II. CHUẨN BỊ 1. GV: Tranh phóng to H 46.1; 46.2; 46.3. Mô hình bộ não tháo lắp. 2. HS: Nghiên cứu bài học trước ở nhà III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. PPDH: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. 2. KTDH: Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC  1. æn ®Þnh tổ chức : 2. Kiểm tra bài cũ: H- Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tuỷ? Vì sao nói dây thần kinh tuỷ là dây pha? - Kiểm tra câu 2 (SGK – Tr 143) (kích thích mạnh lần lượt vào các chi): + Nếu chi nào co, rễ cảm giác (rễ sau) chi đó bị đứt. + Nếu chi nào không co, rễ vận động (rẽ trước) vẫn còn. + Nếu chi đó không co, các chi khác co thì rễ trước chi đó bị đứt. Hoạt động 1: Khởi động: Não người gồm những thành phần nào? Chức năng của từng bộ phận? Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Vị trí và các thành phần của bộ não - PP: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. - KT: Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực - NL: NL lực tự học, NL phát hiện và giải quyết vấn đề, NL hợp tác và NL thể chất. -PC: Tự giác, tự tin, có trách nhiệm với bản thân... - Cho HS quan sát mô hình bộ não, đối chiếu với H 46.1 và trả lời câu hỏi: - Bộ não gồm những thành phần nào? - HS quan sát kĩ tranh và mô hình, ghi nhớ chú thích. - 1 HS trả lời, HS khác nhận xét. - GV nhận xét. - Yêu cầu HS hoàn thành bài tập điền từ (SGK) mục I. - HS dựa vào chú thích hình vẽ, tìm hiểu vị trí, thành phần não, hoàn thành bài tập điền từ. - 1 vài HS đọc kết quả, lớp nhận xét, bổ sung. Đáp án: 1 – Não trung gian; 2 – Não giữa 3 – Cầu não; 4 – Não giữa; 5 – Cuống não; 6 – Củ não sinh tư; 7 – Tiểu não. - GV kiểm tra bài tập của HS, chính xác hoá lại thông tin. - GV gọi 1 HS chỉ trên tranh hoặc mô hình các thành phần trên. I. Vị trí và các thành phần của bộ não - Bộ não gồm 4 phần: + Trụ não nối đại não và tuỷ sống + Đại não nằm phía trên cùng của não + Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não. + Tiểu não nằm sau trụ não và dưới đại não. Hoạt động 2: Cấu tạo và chức năng của trụ não - PP: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. - KT: Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực - NL: NL lực tự học, NL phát hiện và giải quyết vấn đề, NL hợp tác và NL thể chất. -PC: Tự giác, tự tin, có trách nhiệm với bản thân... - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin Tr 144 và trả lời câu hỏi: - Nêu cấu tạo trụ não? - Chất trắng và chất xám ở trụ não có chức năng gì? - HS đọc kĩ và xử lí thông tin, trả lời câu hỏi: - 1 vài HS nhận xét, bổ sung, rút ra kết luận. - GV hoàn thiện kiến thức, giới thiệu 12 đôi dây thần kinh não (dây cảm giác, dây vận động, dây pha). - HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức. II. Cấu tạo và chức năng của trụ não Trụ não: Hành não Cầu não Não giữa: Cuống não Củ não sinh tư - Nhân xám: Điều khiển, điều hoà các quá trình trao đổi chất đặc biệt là tuần hoàn, tiêu hoá, bài tiết. - Chất trắng: Dẫn truyền các đường lên, xuống của dây thần kinh Hoạt động 3: Não trung gian - PP: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. - KT: Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực - NL: NL lực tự học, NL phát hiện và giải quyết vấn đề, NL hợp tác và NL thể chất. -PC: Tự giác, tự tin, có trách nhiệm với bản thân... - Yêu cầu HS chỉ vị trí của não trung gian trên tranh (mô hình). - 1 HS lên bảng chỉ. - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin và trả lời: - Nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian? - HS đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét bổ sung. III. Não trung gian + Chất trắng (ngoài) chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dưới lên não. + Chất xám (trong): là các nhân xám điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt. Hoạt động 4: Tiểu não - PP: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. - KT: Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực - NL: NL lực tự học, NL phát hiện và giải quyết vấn đề, NL hợp tác và NL thể chất. -PC: Tự giác, tự tin, có trách nhiệm với bản thân... - Yêu cầu HS đọc thông tin mục IV, quan sát H 46.3 và trả lời câu hỏi: - Vị trí của tiểu não? - Tiểu não có cấu tạo như thế nào? - HS nghiên cứu thông tin, hình vẽ và trả lời câu hỏi. - 1 HS trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung. - Rút ra kết luận. - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm SGK (s) và trả lời: - Tiểu não có chức năng gì? - HS đọc thí nghiệm, rút ra chức năng của tiễu não. IV. Tiểu não - Tiểu não nằm sau trụ não, dưới bán cầu não. - Cấu tạo: + Chất xám ở ngoài làm thành vỏ tiểu não. + Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối 2 vỏ tiểu não với các nhân và các phần khác của hệ thần kinh. - Chức năng: điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể. 2.3. Hoạt động luyện tập: - GV nhắc lại nội dung bài, cho HS đọc “Ghi nhớ” SGK. Giáo viên cho học sinh lập bảng so sánh cấu tạo và chức năng của trụ não, não trung gian, tiểu não. 2.4. Hoạt động vận dụng: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK. 2.5. Hoạt động tìm tòi mở rộng Tuỷ sống Trụ não Vị trí Chức năng Vị trí Chức năng Bộ phận TƯ Chất xám - Ở giữa, thành dải liên tục. - Là căn cứ thần kinh. - Ở trong, phân thành các nhân xám. - Là căn cứ thần kinh. Chất trắng - Ở ngoài. bao quanh chất xám. - Dẫn truyền. - Bao ngoài các nhân xám. - Dẫn truyền dọc và nối 2 bán cầu tiểu não. Bộ phận ngoại biên - 31 đôi dây thần kinh pha. - 12 đôi dây gồm 3 loại: cảm giác, vận động, dây pha. - Đọc phần “Em có biết” - Đọc trước bài “Đại não”. - Mỗi nhóm chuẩn bị 1 bộ não lợn tươi. ******************************************************