Giáo án Sinh học Lớp 7 (Phát triển năng lực) - Tiết 37+38 - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Phúc Than

Ngày giảng : 31/12/2019 (7a1) /1/2020 (7a5) 30/12/2019 (7a3) LỚP LƯỠNG CƯ Tiết 37 - Bài 35: ẾCH ĐỒNG I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Trình bày được hình thái cấu tạo phù hợp với đời sống lưỡng cư của đại diện (ếch đồng) - Trình bày được hoạt động tập tính của ếch đồng. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng quan sát tranh và mẫu vật. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. 4. Định hướng năng lực a) Năng lực chung : : năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực quan sát, năng lực hoạt động nhóm b) Năng lực đặc thù : Năng lực ngôn ngữ, khoa học, công nghệ, tin học II. CHUẨN BỊ 1.Gv : - Tranh cấu tạo ngoài của ếch đồng . Mô hình con ếch 2. Hs: Tìm hiểu về đời sống và cấu tạo của ếch III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp: vấn đáp gợi mở, quan sát tìm tòi, hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm, trình bày một phút IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. ổn định tổ chức 2. KTBC : Không 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG 1 : Khởi động: Giáo viên giới thiệu lớp lưỡng cư - đại diện con ếch đồng HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu về đời sống Hoạt động của GV và HS Nội dung - Học sinh thu thập kiến thức từ thông tin và thảo luận nhóm KTB trả lời câu hỏi. + Ếch đồng có đời sống như thế nào ? + Giải thích vì sao ếch đồng thường sống ở nơi ẩm ướt, gần bờ nước và kiếm ăn vào ban đêm ? (ếch thường sống ở nơi ẩm ướt, gần bờ nước và bắt mồi về ban đêm là vì : ếch hô hấp chủ yếu bằng da, để cho da dễ thấm khí cần điều kiện môi trường ẩm và ban đêm, có nước (gần bờ nước) để đảm bảo cho sự hô hấp của nó được thuận lợi và do nguồn thức ăn của nó có nhiều về ban đêm như mối còng, sâu bọ) 1. Đời sống : + Ếch đồng có đời sống vừa ở cạn vừa ở nước (sống nơi ẩm ướt) + Chúng kiếm ăn vào ban đêm, thức ăn là sâu bọ, cua, giun ốc ... + Có hiện tượng trú đông. + Là động vật biến nhiệt. + Thức ăn của ếch là sâu bọ, giun ốc .. nói lên điều gì ? (Con mồi vừa ở nước vừa ở cạn ếch có đời sống vừa ở nước vừa ở cạn) - Hs thảo luận nhóm câu hỏi - Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung - Gv nhận xét và chốt kiến thức - Giáo viên cho học sinh quan sát tranh ếch đồng và cách di chuyển của ếch đồng - Học sinh quan sát và thảo luận theo nhóm. + Mô tả các động tác di chuyển trong nước? Các động tác di chuyển trên cạn ? + Trình bày những đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở nước ? Giải thích ý nghĩa thích nghi ? + Trình bày những đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở cạn ? - Hs thảo luận nhóm câu hỏi - Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung - Gv nhận xét và chốt kiến thức 2. Cấu tạo ngoài và di chuyển a. Di chuyển : - Nhảy cóc (trên cạn) - Bơi (dưới nước) b. Cấu tạo ngoài Ếch đồng có các đặc điểm cất tạo ngoài vừa thích nghi với đời sống ở nước vừa thích nghi với đời sống ở cạn. Đáp án: Các đặc điểm thích nghi với đời sống của ếch Đặc điểm hình dạng và cấu tạo ngoài Ý nghĩa thích nghi Đầu dẹp, nhọn, khớp với thân thành một khối thuôn nhọn về phía trước. Giảm sức cản của nước khi bơi. Mắt và các lỗ mũi nằm ở vị trí cao trên đầu( mũi ếch thông với khoang miệng và phổi vừa để ngửi vừa để thở ) Khi bơi vừa thở vừa quan sát Da trần phủ chất nhầy và ẩm dễ thấm nước. Giúp hô hấp trong nước Mắt có mí giữ nước mắt do tuyến lệ tiết ra, tai có màng nhĩ. Bảo vệ mắt, giữ mắt khỏi bị khô, nhận biết được âm thanh trên cạn. Chi có 5 phần, ngón chia đốt linh hoạt Thuận lợi cho việc di chuyển trên cạn Các chi sau có màng bơi căng giữa các ngón. Tạo thành chân bơi để giữ nước. - Học sinh đọc thông tin SGK, hoạt động nhóm cặp đôi trả lời câu hỏi: + Ếch sinh sản vào mùa nào ? + So sánh sự thụ tinh của ếch với sự thụ tinh của cá. + Vì sao sự thụ tinh của ếch gọi là thụ tinh ngoài ? - Hs thảo luận nhóm câu hỏi - Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung - Gv nhận xét và chốt kiến thức 3. Sinh sản và phát triển - Sinh sản: + Ếch sinh sản vào cuối mùa xuân. + Thụ tinh ngoài, đẻ trứng. + Ếch có tập tính : ếch đực ôm lưng ếch cái đẻ ở cá bờ nước. - Phát triển: Phát triển qua giai đoạn biến thái. - Giáo viên treo tranh hình 35.4 . Trình bày vòng đời ở ếch ? - Gv nhận xét và chốt kiến thức HOẠT ĐỘNG 3 : Luyện tập: Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống lưỡng cư ? HOẠT ĐỘNG 4 : Vận dụng - Dự đoán và giải thích kết quả thí nghiệm: dùng cát khô hoặc vôi bột phủ lên da ếch ? Kq: ếch sẽ chết vì ếch hô hấp bằng da là chủ yếu HOẠT ĐỘNG 5 : Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Tìm hiểu thêm quá trình phát triển của ếch V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Học kĩ bài, trả lời 4 câu hỏi cuối bài . - Mỗi nhóm chuẩn bị một con ếch đồng mổ sẵn để giờ sau thực hành. - Tìm hiểu các hệ cơ quan của ếch: tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp, bài tiết... ************************************************** Ngày giảng : 3/1/2020 (7a1) /1/2020 (7a5) 31/12/2019 (7a3) TIẾT 38: THỰC HÀNH: QUAN SÁT CẤU TẠO TRONG CỦA ẾCH ĐỒNG TRÊN MẪU MỔ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Học sinh nhận dạng được các cơ quan của ếch đồng trên mẫu mổ. - Tìm những hệ cơ quan, cơ quan thích nghi với đời sống vừa ở cạn vừa ở nước. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng quan sát tranh và mẫu mổ, kĩ năng hoạt động nhóm 3. Thái độ: Giáo dục học sinh có ý thức nghiêm túc trong học tập. 4. Định hướng năng lực a) Năng lực chung : : năng lực giải quyết vấn đề, năng lực quan sát, năng lực hoạt động nhóm, năng lực thuyết trình b) Năng lực đặc thù : Năng lực ngôn ngữ, khoa học, công nghệ, tin học II. CHUẨN BỊ 1.Gv : - Mỗi nhóm có một con ếch đồng - Bộ đồ mổ, khay mổ. Bộ xương ếch, tranh cấu tạo trong của ếch. 2.Hs: tìm hiểu về cấu tạo của ếch III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp: vấn đáp gợi mở, quan sát tìm tòi, hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm, trình bày một phút, khăn trải bàn IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. ổn định tổ chức 2. KTBC : Không 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG 1 : Khởi động: Giáo viên giới thiệu lớp lưỡng cư - đại diện con ếch đồng Gv: Tổ chức học sinh khởi động qua trò chơi “bóng chuyền” Luật chơi: - Lần lượt từng học sinh sẽ nêu các đáp án của câu hỏi ( hs trả lời đúng sẽ được chỉ định bạn tiếp theo trả lời) cho đến khi tìm dược hs trả lời sai. - Hs trả lời sai sẽ phải chịu 1 hình phạt do gv đề xuất. Câu hỏi: - Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống ở nước và với đời sống ở cạn? Gv tổng kết nhận xét phần thi và vào bài mới HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới: Hoạt động 1: Hoạt động của GV và HS Nội dung - GV hướng dẫn HS quan sát hình 36.1 SGK và nhận biết các xương trong bộ xương ếch. - GV yêu cầu HS quan sát mẫu bộ xương ếch hoạt động cá nhân đối chiếu hình 36.1 xác định các xương trên mẫu. - HS tự thu nhận thông tin và ghi nhớ vị trí, tên xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai và xương chi. - GV gọi HS lên chỉ trên mẫu tên xương. - Nêu cấu tạo của bộ xương ếch ? - Gv nhận xét và chốt kiến thức - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm - Bộ xương ếch có chức năng gì? - Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV chốt lại kiến thức. 1.Quan sát bộ xương ếch. - Bộ xương: gồm có 3 phần: + Xương đầu + Xương cột sống . + Xương chi:  Chi trước có đai vai và các phần xương tự do.  Xương chi sau gồm có đai hông và các phần tự do. - Chức năng: + Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể. + Là nơi bám của cơ  di chuyển. + Tạo thành khoang bảo vệ não, tuỷ sống và nội quan. - GV hướng dẫn HS thực hành, quan sát trên mẫu vật: + Sờ tay lên bề mặt da, quan sát mặt bên trong da và nhận xét. - HS hoạt động cá nhân thực hiện theo hướng dẫn: + Nhận xét: da ếch ẩm ướt, mặt bên trong có hệ mạch máu dưới da. - Vậy vai trò của da ếch là gì? - GV yêu cầu HS quan sát hình 36.3 đối chiếu với mẫu mổ và xác định các cơ quan của ếch (SGK) => thảo luận trả lời câu hỏi: - Hệ tiêu hoá của ếch có đặc điểm gì khác so với cá? - Vì sao ở ếch đã xuất hiện phổi mà vẫn trao đổi khí qua da? - Tim của ếch khác cá ở điểm nào? Trình bày sự tuần hoàn máu của ếch? - HS quan sát hình, đối chiếu với mẫu mổ và xác định vị trí các hệ cơ quan. 2. Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ a. Quan sát da - Ếch có da trần (trơn, ẩm ướt) mặt trong có nhiều mạch máu giúp trao đổi khí. b. Quan sát nội quan - Cấu tạo trong của ếch: Bảng đặc điểm cấu tạo trong trang 118 SGK. - HS thảo luận, thống nhất câu trả lời. - Yêu cầu nêu được: + Hệ tiêu hoá: lưỡi phóng ra bắt mồi, dạ dày, gan mật lớn, có tuyến tuỵ. + Phổi cấu tạo đơn giản, hô hấp qua da là chủ yếu. + Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn. - Yêu cầu HS quan sát mô hình bộ não ếch, xác định các bộ phận của não. - GV chốt lại kiến thức. HOẠT ĐỘNG 3 : Luyện tập: - GV nhận xét tinh thần thái độ của HS trong giờ thực hành - Yêu cầu hs vẽ hình quan sát được và ghi chú thích HOẠT ĐỘNG 4 : Vận dụng - Trình bày những đặc điểm thích nghi với đời sống trên cạn thể hiện ở cấu tạo trong của ếch? HOẠT ĐỘNG 5 : Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Tìm hiểu về lưỡng cư qua internet V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Chuẩn bị bài: “ Đa dạng và đặc điểm chung của lớp lưỡng cư” + Lớp lưỡng cư đa dạng ở những đặc điểm nào? + Đặc điểm chung và vai trò của lớp lưỡng cư?