Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 43: Tảo - Rêu - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Mường Cang

Ngày giảng: 05/05/2020 Tiết 43: TẢO - RÊU I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Hs nêu được môi trường sống và cấu tạo của tảo thể hiện tảo là TV bậc thấp. - Phân biệt được tảo với một cây xanh thật sự. - Tập nhận biết được một số tảo thường gặp qua quan sát mẫu vật. - Hiểu rõ lợi ích của tảo. - Mô tả được rêu là thực vật đã có thân, lá nhưng cấu tạo đơn giản. - Biết được cơ quan sinh sản của rêu là túi bào tử. - Thấy được vai trò của rêu trong tự nhiên. 2. Kỹ năng: Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh. 3. Thái độ: Giáo dục hs ý thức bảo vệ TV. 4. Định hướng năng lực 1. Năng lực chung: Phát triển năng lực tự học, phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác. 2. Năng lực đặc thù: Tự lập, tự tin, ham mê tìm hiểu khoa học, yêu cuộc sống, sống yêu thương , sống tự chủ II. CHUẨN BỊ 1. GV: Chuẩn bị Tranh tảo xoắn và một số tảo khác. ⬧ Vật mẫu thật: cây rêu. ⬧ Tranh vẽ phóng to hình cây rêu và cây rêu mang túi bào tử. ⬧ Lúp cầm tay. 2. HS: Nghiên cứu bài trước ở nhà. - Xem lại cấu tạo chung của tế bào thực vật. III. CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. PPDH: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. 2. KTDH: Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực IV. TIẾN TRÌNH TIẾT HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ H: Cho biết những cây sống ở môi trường nước, cạn và những môi trường khắc nghiệt ? Chúng có đ.đ gì ? cho vd minh họa Hoạt động 1: Khởi động GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi: Vì sao trên mặt nước ao, hồ thường có lớp váng màu lục hoặc màu vàng? HS thảo luận cặp đôi trả lời, NX bổ sung GV dẫn dắt...bài mới Trên mặt nước ao, hồ thường có lớp váng màu lục hoặc màu vàng. Váng đó do những cơ thể thực vật nhỏ bé là tảo tạo nên. Tảo còn gồm những cơ thể lớn hơn sống ở nước ngọt hoặc nước mặn. Vậy tảo có cấu tạo như thế nào? Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học Hoat động 1: Tìm hiểu cấu tạo của tảo. -Gv: Giới thiệu nơi thường thấy tảo xoắn: nước mương, ruộng lúa Treo tranh: 37.1, yêu cầu hs quan sát, thảo luận cặp đôi để trả lời: H: Nhận xét về hình dạng của tảo xoắn ? -Hs: Hình dạng chữ nhật. -Gv: Treo tranh 37.2 cho hs quan sát và giới thiệu môi trường sống của rong mơ, trả lời: -Gv: Nhận xét, bổ sung giới thiệu cách sinh sản của cây rong mơ: Sinh sản sinh dưỡng và sinh sản hữu tính ( t.trùng và noãn cầu). Rong mơ sống thành từng đám lớn ở vùng biển nhiệt đới, chúng bám vào đá hoặc san hô (nhờ giá bám). Hoạt động 2: Làm quen với một số tảo thường gặp. -Gv: Cho hs quan sát H: 37.3; 37.4 và giới thiệu →Tảo đa dạng về hình dạng, cấu tạo , màu sắc. - GV yêu cầu HS quan sát H. 37.4 SGK và nghiên cứu thông tin để trả lời các câu hỏi: ✓Đặc điểm chung của tảo? - HS: quan sát tranh, nghiên cứu thông tin SGK và cử 2 HS đại diện trả lời các câu hỏi. Các HS khác nhận xét, bổ sung. GV: xét, chỉnh lí và chốt lại Tảo đa bào gồm tảo vòng, rau nhiếp biển, rau câu và tảo sừng hươu (ở nước mặn). .Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò của tảo. - GV cho HS đọc thông tin cuối trang 124 và đầu trang 125 SGK để trả lời câu hỏi: Tảo có 1. Cấu tạo của tảo. a. Quan sát tảo xoắn: Cơ thể tảo xoắn là một sợi gồm nhiều tế bào hình chữ nhật có cấu tạo gồm: thể màu, vách tế bào, nhân tế bào. b. Quan sát rong mơ: Tảo là sinh vật vật có cấu tạo đơn giản, có diệp luc, chưa có rễ thân lá. 2. Một số tảo thường gặp: - Có tảo đơn bào (tiểu cầu, silic), có tảo đa bào (tảo vòng, rau câu, rau diếp biển) chúng đều sống dưới nước. * Đặc điểm chung của tảo: cơ thể chưa có thân, rễ, lá thật, chưa phân hóa thành các mô điển hình. Do vậy, chúng là thực vật bậc thấp vai trò như thế nào? - HS: từng HS đọc thông tin, suy nghĩ tìm câu trả lời. Một vài HS trình bày câu trả lời, các em khác bổ sung. Dưới sự chỉ đạo của GV, các em phải nêu được: Trong quang hợp nhả ra khí oxi cung cấp cho động vật nước hô hấp, tảo nhỏ là nguồn thức ăn của cá và các động vật khác (ở nước). Tảo được dùng làm thức ăn cho người và gia súc. Ví dụ: rau câu, rau diếp biển.. Tảo còn được dùng làm nguyên liệu trong công nghiệp (giấy, hồ dán, thuốc nhuộm), làm phân, làm thuốc. Một số tảo sinh sản quá nhanh gây hiện tượng nước nở hoa,khi chết làm cho nước bị nhiễm bẩn - GV chúng ta thấy tảo vừa có lợi vừa có hại nhưng lợi là chủ yếu. Ngoài lợi ích trên tảo còn có vai trò làm sạch môi trường nước như tảo vòng → chính vì vậy, chúng ta cần phải có ý thức bảo vệ một số loài tảo để góp phần bảo vệ môi trường , vừa bảo vệ được tính đa dạng của thực vật. *TÍCH HỢP-BVMT:Nhận thức sự đa dạng , phong phú của giới thực vật và ý nghĩa của sự đa dạng phong phú đó trong tự nhiên và đời sống con người - HS có ý thức bảo vệ đa dạng thực vật 3. Vai trò của tảo: Có lợi: -Tảo góp phần cung cấp oxi và thức ăn cho động vật ở nước. - Tảo được dùng làm thức ăn cho người, gia súc, làm phân bón, làm thuốc, nguyên liệu dùng cho công nghiệp. Có hại: tảo chết làm cho nước nhiễm bẩn làm chết cá, tảo quấn gốc lúa làm cho lúa khó đẻ nhánh. Hoạt động 4: Tìm hiểu môi trường sống của rêu GV: cho HS dùng kính lúp quan sát cây rêu (mang đến) và tranh phóng to H. 38.1 SGK, nghiên cứu thông tin để trả lời các câu hỏi: ✓Môi trường sống của rêu? ✓Cấu tạo của cây rêu? Bước 2- HS: sử dụng kính lúp quan sát cây rêu và quan sát tranh phóng to, nghiên cứu thông tin và cử đại diện trình bày các câu hỏi. Hai HS (được - GV gọi) trả lời các câu hỏi, các em khác bổ sung. - GV:nhận xét, chốt lại: -Gv: Mở rộng kiến thức cho hs: H: Vì sao rêu được xếp vào nhóm t.v bậc cao? -HS: Trả lời. 1. Môi trường sống và cấu tạo của rêu. -Rêu thường sống nơi ẩm ướt như chân tường, trên đất hay các cây to -Rêu là những thực vật đã có thân, lá, nhưng cấu tạo vẫn còn đơn giản. +Thân ngắn, không phân nhánh. +Lá nhỏ mỏng. +Rễ giả có khả năng hút nước. +Chưa có mạch dẫn. -Gv: Bổ sung: Vì Rêu là t.v đầu tiên sống trên cạn, có cấu tạo giống một cây có hoa→ - HS: rút ra tiểu kết. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự sinh sản và phát triển của cây Rêu. -Gv: Treo tranh 38.2 cho hs quan sát, yêu cầu: H: Rêu sinh sản và phát triển nòi giống bằng gì ? Đặc điểm của cơ quan sinh sản ? →Rêu s.sản bằng túi bào tử. Đ.điểm của túi bào tử là có nắp, bên trong chứa các bào tử. H: Trình bày sự s.sản và p. triển của cây rêu -Hs: Lên bảng trình bày trên tranh 38.2 -Gv: Cho hs nhận xét, gv bổ sung trên tranh về sự sinh sản và phát triển của cây Rêu: Phát triển: Trong quá trình phát triển đến một g.đoạn nhất định→ trên ngọn cây rêu có cơ quan s.sản hữu tính riêng biệt chứa các tế bào s.dục đực ( tinh trùng) và cái ( trứng), sau quá trình thụ tinh mới phát triển thành túi bào tử chứa các bào tử. Sinh sản:Từ 1 cây rêu đã phát triển có túi bào tử →túi bào tử mở nắp →các bào tử trong túi rơi ra gặp đ.k thuận lợi các bào tử nảy mầm →phát triển thành cây rêu con H: So sánh đặc điểm cấu tạo của rêu với tảo? ( HS giỏi) HS: Thảo luận. Trả lời. HS khác bổ sung GV: Bổ sung: + Rêu: Có thân, lá chính thức, rễ chưa chính thức; Sống ở môi trường cạn; Sinh sản bằng bào tử + Tảo: Chưa có thân, lá, rễ chính thức; Sống ở môi trường nước; Sinh sản bằng cáh đứt từng đoạn H: So sánh với cây có hoa rêu có gì khác? Rêu: Thân và lá chưa có mạch dẫn, rễ chưa chính thức ( chỉ là các sợi đa bào); Không có hoa, quả, hạt Cây có hoa: Thân, lá, rễ có mạch dẫn phát triển; Có hoa, quả, hạt→ Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò của rêu. - GV:cho HS nghiên cứu thông tin SGK để trả lời câu hỏi: rêu có vai trò như thế nào? 2. Túi bào tử và sự phát triển của Rêu. -Cơ quan sinh sản của rêu là túi bào tử nằm ở ngọn cây rêu. -Rêu sinh sản bằng bào tử nằm trong túi bào tử. -Bào tử nảy mầm phát triển thành cây rêu. 3. Vai trò của rêu: - Rêu góp phần tạo ra chất mùn (cải - HS: từng HS độc lập nghiên cứu thông tin SGK, suy nghĩ tìm câu trả lời. Một HS trả lời câu hỏi, các em khác bổ sung. Dưới sự chỉ đạo của GV, các em phải nêu được: Rêu góp phần tạo ra chất mùn (cải tạo đất) và tạo thành than bùn (làm phân bón, làm chất đốt). - GV rêu có vai trò làm giàu cho đất. Vậy, các em phải làm gì để góp phần làm cho môi trường đất tốt hơn - HS: Có ý thức bảo vệ chúng. *TÍCH HỢP BVMT : HS nhận thức sự đa dạng , phong phú của giới thực vật và ý nghĩa của sự đa dạng , phong phú đó trong tự nhiên và đời sống con người – HS có ý thức bảo vệ đa dạng thực vật. tạo đất) và tạo thành than bùn (làm phân bón, làm chất đốt). Hoạt động 3: Luyện tập Hs: Đọc phần ghi nhớ sgk, phần “Em có biết”. GV: Tảo là sinh vật vì: a/ cơ thể có cấu tạo đơn bào; b/ sống ở nước c/ chưa có rễ, thân, lá thật sự. - HS: c - GV: Tảo có vai trò gì? - HS: - Cung cấp oxi, thức ăn cho động vật ở nước - Một số tảo làm thức ăn cho người và gia súc, làm thuốc - Ngoài ra có 1 số tảo gây hại. Hs: Đọc phần ghi nhớ sgk. - GV: tìm từ điền vào chỗ trống trong các câu sau: - Cơ quan sinh dưỡng của cây rêu gồm có.., chưa có.. Trong thân và lá rêu chưa có.. Rêu sinh sản bằngđược chứa trong.., cơ quan này nằm ở..cây rêu. - HS: thân, lá, rễ giả, mạch dẫn, bào tử, túi bào tử, ngọn. Hoạt động 4: Vận dụng - Tại sao không thể coi rong mơ là một cây xanh thực sự? →Không thể coi rong mơ là một cây xanh thực sự vì: mặc dù rong mơ cũng có dạng như một cây xanh (thân, lá, quả) nhưng đó không phải là thân, lá ..thực sự, bộ phận giống quả chỉ là những phao nổi, bên trong chứa khí, giúp rong mơ có thể đứng thẳng trong nước. Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng - Học bài, trả lời các câu hỏi 1, 3, 5 SGK /125 vào vở bài tập. - Đọc mục: “em có biết”. - Xem trước bài: “ Quyết – cây dương xỉ” ****************************************************