Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 37+38 - Năm học 2019-2020 - Trường PTDTBT THCS Tà Mung

- 1 - HỌC KÌ II Tuần 19 Ngày soạn: 02/1/2020 Ngày dạy: /1 / 2020 Tiết 37. Bài: 30 THỤ PHẤN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nêu được thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ. - Phân biệt được giao phấn và tự thụ phấn. 2. Kỹ năng: - Phân tích, so sánh đặc điểm thích nghi của các loại hoa với các hình thức thụ phấn. -HS phân tích, so sánh đặc điểm thích nghi của các loại hoa với các hình thức thụ phấn. 3. Thái độ: - Rèn cho học sinh thói quen ham mê tìm tòi thông tin 4. Định hướng năng lực a) Năng lực chung: NL giải quyết vấn đề,NL vận dụng kt vào cuộc sống,NL hợp tác nhóm b) Năng lực đặc thù : Năng lực ngôn ngữ, khoa học, thẩm mĩ. II. CHUẨN BỊ: 1. GV: Tranh ảnh về hoa thụ phấn 2. HS: Ít nhất mỗi nhóm HS sưu tầm về một số loại hoa thụ phấn. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp : Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. - 2 - 2. Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ : Không. 3. Bài mới : HOẠT ĐỘNG 1 : Khởi động: Quá trình sinh sản của cây được bắt đầu bằng sự thụ phấn. Vậy sự thụ phấn là gì? Có những cách thụ phấn nào? GV: Dẫn dắt vào bài. HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS NỘI DUNG Hoạt động1. Thụ phấn là gì? - PP- KT: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, Thuyết trình. - Hình thức: hoạt động cá nhân - Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề & sáng tạo GV: Giảng về hiện tượng thụ phấn: Sự thụ phấn là bắt đầu của quá trình sinh sản hữu tính ở cây có hoa. Có sự tiếp xúc giữa hạt phấn (là bộ phận sinh ra tế bào sinh dục đực) và đầu nhuỵ (thuộc bộ phận chứa tế bào sinh dục cái) thì hoa mới thực hiện được chức năng sinh sản, sự tiếp xúc đó gọi là hiện tượng thụ phấn. Thế nào là thụ phấn? - HS: Từng HS độc lập tìm hiểu SGK và giảng giải của GV, suy nghĩ trả lời câu hỏi. Một HS phát biểu câu trả lời, các em khác bổ sung. - GV:Nhận xét và chốt lại: thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ. - HS: Rút ra kết luận. 1. Thụ phấn là gì? - Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ. - 3 - Hoạt động 2.Hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn - PP- KT: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác. - Hình thức: hoạt động nhóm, cá nhân - Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề & sáng tạo, NL quan sát GV: yêu cầu HS quan sát các hoa (mang đến) và hình 30.1 SGK, đọc SGK để thực hiện phần lệnh SGK tr. 99 - HS: Quan sát hoa và tranh, đọc thông tin SGK, thảo luận nhóm để thống nhất đáp án. - GV:nhận xét, hoàn chỉnh kiến thức. - GV:cho HS đọc tiếp thông tin SGk để trả lời hai câu hỏi: ªHoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở điểm nào? ªHiện tượng giao phấn của hoa được thực hiện nhờ yếu tố nào? - HS: từng HS đọc tiếp thông tin SGK, độc lập suy nghĩ tìm cầu trả lời. Hai HS trả lời câu hỏi, các em khác bổ sung. - GV:nhận xét, chính xác hoá đáp án: Hoa giao phấn khác hoa tự thụ phấn ở chỗ: hoa giao phấn là hoa đơn tính hoặc hoa lưỡng tính có nhị và nhuỵ không chín cùng một lúc. Hiện tượng giao phấn của hoa được thực hiện nhờ sâu bọ, nhờ gió, nước hoặc nhờ con người. 2.Hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn: a) Hoa tự thụ phấn: - Hoa tự thụ phấn: hạt phấn của hoa rơi vào đầu nhuỵ của chính hoa đó. - Hoa tự thụ phấn là hoa lưỡng tính, có nhị và nhuỵ chín cùng một lúc. b) Hoa giao phấn: - Hoa giao phấn là hoa có hạt phấn chuyển đến đầu nhuỵ của hoa khác. - Hoa giao phấn là hoa đơn tính hoặc hoa lưỡng tính có nhị và nhuỵ không chín cùng một lúc. HOẠT ĐỘNG 3 : Luyện tập: - Trả lời câu SGK. HOẠT ĐỘNG 4 : Vận dụng - 4 - - Hoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở điểm nào? HOẠT ĐỘNG 5 : Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Đọc mục Em có biết - Tìm hiểu các loại hoa được thụ phấn nhờ sâu bọ có ở địa phương. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Chuẩn bị bài : Thụ phấn (tiếp) - Sưu tầm về một số loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ có ở địa phương. ****************************************************** Tuần 19 Ngày soạn: 02/1/2020 Ngày dạy: /1 / 2020 Tiết 38. Bài: 30 THỤ PHẤN (tiếp) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nêu được đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ. -HS giải thích những đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió. - Phân biệt được đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió với hoa thụ phấn nhờ sâu bọ. - Hiểu được những ứng dụng của con người thụ phấn cho hoa để nâng cao năng suất, phẩm chất cây trồng hoặc để lai tạo giống mới. - Hiểu được sự thống nhất giữa cấu tạo và chức năng của các bộ phận hoa. 2. Kỹ năng: - Phân tích, so sánh đặc điểm thích nghi của các loại hoa với các hình thức thụ phấn. - Biết cách thụ phấn bổ sung để tăng năng suất cây trồng. - 5 - - HS vận dụng kiến thức về thụ phấn trong trồng trọt tại gia đình. 3. Thái độ: - HS có ý thức bảo vệ các loài động vật giúp thụ phấn cho hoa. 4. Định hướng năng lực a) Năng lực chung: NL giải quyết vấn đề,NL vận dụng kt vào cuộc sống,NL hợp tác nhóm b) Năng lực đặc thù : Năng lực ngôn ngữ, khoa học, thẩm mĩ. II. CHUẨN BỊ: 1. GV: Tranh ảnh về hoa thụ phấn nhờ gió - Chuẩn bị một số hoa tự thụ phấn nhờ sâu bọ ở điạ phương. 2. HS: Ít nhất mỗi nhóm HS sưu tầm về một số loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ có ở địa phương. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp : Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. 2. Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ : Thụ phấn là gì, đặc điểm của hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn ? 3. Bài mới : HOẠT ĐỘNG 1 : Khởi động:GV: Dẫn dắt vào bài dựa vào nội dung trả lời bài cũ. HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG Hoạt động 3. Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ - PP- KT: Dạy học hợp tác, KT tia chớp. - 6 - - Hình thức: hoạt động cá nhân, nhóm. - Định hướng năng lực: NL hợp tác. GV yêu cầu HS quan sát hình 30.2 SGK và các hoa do các em mang đến, thảo luận nhóm để thực hiện phần lệnh SGK /100. - HS: quan sát hình và mẫu vật thảo luận nhóm trả lời câu hỏi. - GV:nhận xét, chỉnh lí, bổ sung và chốt lại: Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ - HS: rút ra kết luận. TÍCH HỢP –BVMT: HScó ý thức bảo vệ các loài động vật bởi vì chúng có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn cho hoa ,duy trì nòi giống các loài thực vật.Nên cần phải bảo vệ đa dạng sinh học. 3. Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ: Hoa có màu sắc sặc sỡ, có hương thơm, có mật ngọt để thu hút côn trùng. - Tràng hoa có dạng đặc biệt (hình ống), côn trùng chiu xuống hút mật sẽ lấy hạt phấn hoặc thụ phấn cho hoa. - Hạt phấn to dính và có gai . - Đầu nhuỵ có chất dính để dính hạt phấn. *Hoạt động4: Tìm hiểu đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió. - PP- KT: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, KT tia chớp. - Hình thức: hoạt động cá nhân - Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề & sáng tạo - GV:Cho HS quan sát hoa mang tới (hoa ngô) và hình 30.3, 30.4 SGK /101, nghiên cứu thông tin SGK để trả lời câu hỏi phần lệnh SGK? - HS: Quan sát hoa và hình, nghiên cứu thông tin SGK, trao đổi nhóm, cử đại diện trả lời câu hỏi nêu được: Đặc điểm chung của những cây thụ phấn nhờ gió (ngô, cao lương, kê) 4. Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ gió: - Hoa đực thường ở ngọn để đón gió. Hoa cái ở phía dưới để đón hạt phấn. - Bao hoa tiêu giảm để gió dễ dàng thổi được hạt phấn. - Chỉ nhị dài bao phấn treo lủng lẳng để dễ đung đưa theo gió. - Hạt phấn nhỏ nhẹ dễ bay theo gió, hạt phấn nhiều mới có cơ hội thụ phấn cho hoa cái. - Đầu nhuỵ dài, nhiều lông để đón và - 7 - - GV:nhận xét, hoàn chỉnh kiến thức. - GV:yêu cầu HS so sánh thụ phấn nhờ gió và thụ phấn nhờ sâu bọ (bao hoa, nhị và nhuỵ)? - HS: nhớ lại kiến thức so sánh giữa hai hình thức thụ phấn. - GV:nhận xét, chính xác hoá kiến thức: giữ hạt phấn. Hoạt động 5 : Ứng dụng kiến thức về thụ phấn - PP- KT: Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, KT tia chớp. - Hình thức: hoạt động cá nhân, nhóm - Định hướng năng lực: giải quyết vấn đề & sáng tạo - GV:Các em đã thấy con người thụ phấn cho hoa ở những loại cây nào? - HS: 1-2 HS trả lời (tuỳ từng địa phương như mướp hay bầu bí, ngô) - GV:Cho HS quan sát hình 30.5 SGK và yêu cầu HS tìm hiểu thông tin để trả lời câu hỏi: Những ứng dụng về sự thụ phấn cho cây của con người? - HS: Quan sát hình, tìm hiểu thông tin SGK, trao đổi nhóm để thống nhất đáp án. - HS: đại diện một vài nhóm HS trả lời câu hỏi, các em khác bổ sung. GV: nhận xét, chốt lại kiến thức,HS rút ra kết luận TÍCH HỢP-GDMT:Giáo dục cho HS có ý thức bảo vệ cho các loài động vật bởi vì chúng có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn cho hoa duy trì nòi giống của các 5. Ứng dụng kiến thức về thụ phấn: - Con người có thể chủ động thụ phấn cho hoa bằng cách thụ phấn bổ sung (nếu gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi). - Thụ phấn bổ sung cho hoa làm tăng khả năng tạo quả, hạt của cây hơn. - Tạo được những giống lai mới có phẩm chất tốt, năng suất cao, chống bệnh tốt. - 8 - loài thực vật , bảo vệ sự đa dạng sinh học HOẠT ĐỘNG 3 : Luyện tập: - Trả lời câu SGK. HOẠT ĐỘNG 4 : Vận dụng - Thụ phấn là gì? Tạo sao hoa bưởi (hoa chanh) là hoa tự thụ phấn? Hoa bí đỏ (hoặc hoa nào đó) có đặc điểm nào hấp dẫn sâu bọ? HOẠT ĐỘNG 5 : Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Đọc mục Em có biết - Những cây có hoa nở về ban đâm như nhài, quỳnh, dạ hương có đặc điểm gì thu hút sâu bọ? - Nuôi ong trong các vườn cây ăn quả có lợi gì? V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Học bài, trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK và bài tập tr. 102 vào vở bài tập. - Đọc mục: “ Em có biết”. Chuẩn bị cho bài sau: - Xem trước bài: “ Thụ tinh, kết hạt và tạo quả”