Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 25+26 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Ta Gia

Ngày dạy: 6A,B,C 27/11/2020 Tiết 25 – Bài 22: ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KIỆN BÊN NGOÀI ĐẾN QUANG HỢP, Ý NGHĨA CỦA QUANG HỢP I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức. - Hs nêu được những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quang hợp. - Vận dụng kiến thức để giải thích được ý nghĩa của 1 vài biện pháp kĩ thuật trong trồng trọt. - Tìm được các ví dụ thực tế chứng tỏ ý nghĩa quan trọng của quang hợp. - Giải thích được trồng cây cần chú ý đến mật độ và thời vụ. 2. Phẩm chất. - Sống yêu thương, tự chủ. 3. Năng lực. - Năng lực chung: Phát triển năng lực tự học, phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác. - Năng lực đặc thù: Quan sát. II. CHUẨN BỊ. 1. Giáo viên. - Sưu tầm 1 số tranh về TV ưa sáng và TV ưa tối. 2. Học sinh. - Nghiên cứu bài trước ở nhà. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT. 1. Phương pháp. - Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. 2. Kỹ thuật. - Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ. Viết sơ đồ quang hợp ? Nêu khái niệm quang hợp? 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. GV: Đặt câu hỏi, yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời Theo em những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình quang hợp? HS: HĐ cá nhân trả lời GV: Không nhận xét đúng sai....dẫn dắt vào bài mới HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MỚI Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức trọng tâm Hoat động 1: Tìm hiểu các điều kiện ảnh hưởng đến quang hợp. 1. Những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quá trình quang hợp. -Gv: Yêu cầu hs ngiên cứu t.tin trong sgk. Quan sát 1 số cây ưa sáng, cây ưa tối (tranh sưu tầm). - Hs: Tìm hiểu t.tin, quan sát tranh... - Gv: Yêu cầu hs thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: Những điều kiện nào ảnh hưởng đến quang hợp? →Ánh sáng, nhiệt độ, hàm lượng khí cacbônic... H: Tại sao trong trồng trọt muốn thu hoạch cao, thì không nên trồng cây quá dày? →Trồng dày, ít a.s, cây phát triển yếu... ? Tại sao có nhiều cây cảnh trồng trong nhà vẫn xanh tốt ? cho Vd? Vì cây cảnh phần nhiều là những cây ưa tối, ít tạo hoa, kết trái. VD: Cây mộc lan, trúc nhật ... - Hs: Thống nhất, trả lời ... - Gv: Cho hs nhận xét, bổ sung ... ? Tại sao muốn cây sinh trưởng tốt cần phải chống nóng, chống rét cho cây ? → Để giữ nhiệt độ thích hợp cho cây phát triển. Gv: Liên hệ cho hs thấy: Những người làm rau thường lấy lá làm giàn che để chống nóng, dùng rơm tủ lên gốc cây để chống rét cho cây. Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa của quang hợp. Gv: Yêu cầu hs n.cứu t.tin và những hiểu biết thực tế, thảo luận cặp đôi để trả lời các câu hỏi: Khí ôxi cần cho sự hô hấp ở những sinh vật nào? →Tất cả các SV, kể cả con người. H: Hô hấp của nhiều SV và con người thải nhiều khí cacbonic, nhưng vì sao khí này vẫn không tăng ? →Vì nhiều cây xanh, tham gia quang - Các điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quá trình quang hợp là: Ánh sáng, nước, hàm lượng khí cacbonic và nhiệt độ. - Các cây khác nhau đòi hỏi các điều kiện đó cũng khác nhau. 2. Quang hợp của cây xanh có ý nghĩa gì? hợp, cân bằng lượng khí này trong không khí ... ? Chất hữu cơ do quang hợp của cây xanh chế tạo, được những SV nào sử dụng? →Tất cả các SV, kể cả con người. ? Hãy kể sản phẩm mà chất hữu cơ do cây xanh quang hợp đã cung cấp đời sống cho con người ? → Lương thực, thực phẩm, gỗ, cũi, sợi, vải, thuốc ... - Hs: Lần lượt trả lời. Nhận xét, bổ sung - Gv: Nhận xét, bổ sung, liên hệ thực tế: Cho hs thấy ý nghĩa quang hợp của cây xanh với đời sống... Các chất hữu cơ và khí ôxi do quang hợp của cây xanh tạo ra cần cho sự sống của hầu hết các sinh vật trên trái đất kể cả con người. Hoạt động 3: LUYỆN TẬP. - GV: Vì sao cần trồng cây đúng thời vụ? a/ Đáp ứng về nhu cầu ánh sáng cho cây quang hợp. b/ Đáp ứng về nhiệt độ cho cây quang hợp. c/ Cây được phát triển trongthời tiết phù hợp sẽ thoả mãn được những đòi hỏi về các điều kiện bên ngoài, giúp cho sự quang hợp của cây. d/ Cả a và b. - HS: d Hoạt động 4: VẬN DỤNG. Vận dụng kiến thức,liên hệ thực tế giải thích: Không có cây xanh thì không có sự sống ngày nay trên trái Đất; điều đó có đúng không? Vì sao? - Điều đó đúng vì cây xanh có vai trò: ➢Chế tạo chất hữu cơ. ➢Điều hoà không khí: Hầu hết các loài sinh vật kể cả con người khi hô hấp đều lấy ôxi do cây xanh nhả ra khi quang hợp, cây xanh lấy khí CO2 do các sinh vật thải ra. Hàng năm thực vật trên trái đất nhả ra 400 tỉ tấn khí ôxi. ➢Chất hữu cơ do cây xanh chế tạo đã cung cấp nhiều sản phẩm cho con người. Hoạt động 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO. - Đọc mục: “ em có biết” V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU. - Nghiên cứu bài 23, trả lời các câu hỏi: + Muốn chứng minh được cây có hô hấp không ta phải làm thí ngiệm gì? + Hô hấp là gì? Vì sao hô hấp có ý nghĩa quan trọng đối với cây? Ngày dạy: 6B 1/12/2020 6A,C 2/12/2020 Tiết 26 – Bài 23: CÂY CÓ HÔ HẤP KHÔNG I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức. - Giải thích được ở cây hô hấp diễn ra suốt ngày đêm, dùng oxi để phân hủy chất hữu cơ thành CO2 , H2O và sản sinh năng lượng. - Giải thích được khi đất thoáng, rễ cây hô hấp mạnh tạo điều kiện cho rễ hút nước và hút khoáng mạnh mẽ. 2. Phẩm chất. - Sống yêu thương, tự chủ. 3. Năng lực. - Năng lực chung: Phát triển năng lực tự học, phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác. - Năng lực đặc thù: Quan sát. II. CHUẨN BỊ. 1. Giáo viên. - GV Chuẩn bị tranh:23.1. 2. Học sinh. - Nghiên cứu bài trước ở nhà. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT. 1. Phương pháp. - Dạy học đặt và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ. 2. Kỹ thuật. - Kĩ thuật chia nhóm, Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật đọc tích cực. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ. - Nêu những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quang hợp? Quang hợp có ý nghĩa gì? - Không có cây xanh thì không có sự sống ngày nay trên trái Đất; điều đó có đúng không? Vì sao? 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. GV: Đặt câu hỏi, yêu cầu HS hoạt động cá nhân trả lời Lá cây thực hiện quang hợp dưới ánh sáng đã nhả ra khí oxi. Vậy lá cây có hô hấp không? Làm thế nào để biết được? HS: HĐ cá nhân trả lời GV: Không nhận xét đúng sai....dẫn dắt vào bài mới HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MỚI Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức trọng tâm Hoat động 1: Tìm hiểu thí nghiệm để chứng minh hiện tượng hô hấp ở cây. - GV: Cho HS quan sát H. 23.1 SGK và kết quả thí nghiệm, tìm hiểu thông tin SGK trao đổi nhóm thực hiện phần lệnh Sgk /77, 78: ? Không khí trong chuông điều có chất gì? vì sao em biết? ? Vì sao trên mặt nước vôi trong chuông A có lớp váng đục dày hơn? ? Từ kết quả T.N 1 ta có thể rút ra điều gì? →Kết luận của T.N. GV cần nêu câu hỏi gợi ý: Tại sao để cốc nước vôi trong ra ngoài không khí một thời gian thì thấy có lớp váng mỏng trắng đục trên mặt nước? ( Khí cácbôníc trong không khí tạo thành váng trắng đục trên mặt nước). Tại sao phải đặt cả hai tấm kính cùng 2 chuông thuỷ tinh (chuông A có cây) vào trong bóng tối? (để không có hiện tượng quang hợp xảy ra ở cả hai chuông, mặc dù chuông A có cây). - HS: Quan sát H. 23.1, kết quả thí nghiệm và tìm hiểu thông tin SGK, trao đổi nhóm và cử đại diện báo cáo kết quả trước lớp. - Đại diện 3 nhóm HS trả lời câu hỏi, các em khác bổ sung. - GV:Nhận xét, chỉnh lí bổ sung và chốt lại:  Không khí trong 2 chuông A và B đều chứa khí cacbônic và đã kết hợp với nước vôi trong ở 2 cốc (trong chuông A và B) tạo thành váng trắng đục.  Lớp váng trắng đục trên mặt cốc nước ở chuông A dày hơn là vì lá cây trong chuông A đã thải ra khí cacbônic nhiều hơn. 1. Các thí nghiệm chứng minh hiện tượng hô hấp ở cây. a. Thí nghiệm 1 của nhóm Lan và Hải. * Thí nghiệm: SGK →Vậy: Khi không có ánh sáng, cây thải khí cacbônic. - GV:cho HS quan sát các dụng cụ H. 23.2 SGK và đọc thông tin, thảo luận cặp đôi để thực hiện phần lệnh Sgk /78. H: An và Dũng sẽ bố trí T.N như thế nào? Thử kết quả T.N ra sao, để biết cây lấy ôxi trong khí? ? Vậy lá cây có hô hấp không? GV có thể gợi ý: Mục đích thí nghiệm của An và Dũng? (Để trả lời câu hỏi: Cây xanh hô hấp có lấy ôxi không?) - HS: Quan sát các dụng cụ thí nghiệm ở H. 23.2, đọc thông tin SGK, thảo luận nhóm và cử đại diện trình bày kết quả trước lớp. - Đại diện một nhóm thực hành thí nghiệm và trả lời các câu hỏi phần lệnh SGK, các em khác bổ sung. - GV:Nhận xét, chỉnh lí và chính xác hoá đáp án:  An và Dũng bố trí thí nghiệm như sau: Đặt cốc trồng cây vào cốc thuỷ tinh to, đậy tấm kính lên, rồi trùm giấy đen lên toàn bộ. Sau khoảng 4 giờ, gỡ túi giấy đen ra. Tiếp đó, An và Dũng thử kết quả thí nghiệm bằng cách: Khẽ dịch tấm kính đưa que diêm đang cháy vào, que diêm tắt ngay. -->Như vậy, trong bóng tối cây xanh hô hấp đã lấy ôxi.  Cây xanh hô hấp thải khí cacbônic và lấy ôxi. Hoạt đông 2: Tìm hiểu điều kiện hô hấp ở cây. -Gv: Cho học sinh tìm hiểu thông tin sgk. Yêu cầu HS hoạt động cá nhân lần lượt trả lời các câu hỏi: ? Hãy viết sơ đồ hiện tượng hô hấp ở * Kết luận: Khi không có ánh sáng cây thải ra nhiều khí cacbonic. b. Thí nghiệm 2 của An và Dũng. * Thí nghiệm: SGK * Kết luận: cây hô hấp hút khí ôxi, thải ra khí cacbonic và hơi nước. 2. Hô hấp ở cây. cây. H: ? Hô hấp là gì? có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống của cây? ? Cây hô hấp vào thời gian nào? ? Người ta dùng biện pháp nào để giúp rễ và hạt mới gieo hô hấp dễ dàng hơn? ? Vì sao ban đêm ngủ trong rừng (nương, rẫy) lại thấy khó thở, còn ban ngày đi ngang khu rừng thì thấy rất mát ? - HS: Từng HS độc lập nghiên cứu thông tin để giải quyết vấn đề GV đưa ra. Một vài HS phát biểu ý kiến, các em khác bổ sung. * Hô hấp ở cây là quá trình lấy khí ôxi để phân giải chất hữu cơ giải phóng năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của cây đồng thời thải khí cacbônic và nước. Chất hữu cơ + khí ôxi → Năng lượng + khí cacbônic + nước. * Những biện pháp kĩ thuật: - Cày bừa kĩ cho đất xốp trước khi gieo hạt tạo điều kiện cho hạt hô hấp tốt thuận lợi cho sự nảy mầm của hạt. - Luôn xới xáo đất cho tơ xốp đảm bảo đủ không khí cho rễ. - Phơi ải đất, làm cỏ sục bùn trước khi cấy, tạo điều kiện cho đất chứa được nhiều không khí. - Khi các cây trên cạn bị ngập phải tìm cách tháo nước ngay để tránh úng, giúp cho đất thoáng khí. - GV:Nhận xét, chốt lại và nhấn mạnh: Để cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động, cây cũng hô hấp liên tục như động vật. Tất cả các bộ phận của cây đều tham gia hô hấp. Để rễ cây hô hấp tốt, trong trồng trọt cần làm cho đất tơ xốp, thoáng khí. - HS: rút ra kết luận. - GV: Vì sao hô hấp và quang hợp là hai * Sơ đồ: Chất hữu cơ + khí ôxi →năng lượng + khí cacbonic + hơi nước. * Cây hô hấp suốt cả ngày đêm, tất cả các cơ quan đều tham gia. * Phải làm cho đất thoáng tạo điều kiện thuận lợi cho hạt mới gieo và rễ hô hấp tốt để góp phần nâng cao năng xuất cây trồng. quá trình trái ngược nhau ( Sản phẩm của quang hợp (chất hữu cơ và khí ôxi) là nguyên liệu của hô hấp, còn sản phẩm của hô hấp (hơi nước và khí cacbonic) là nguyên liệu cho quang hợp), nhưng có mối quan hệ với nhau ? - HS: Vận dụng kiến thức, suy nghĩ trả lời câu hỏi. - GVnhận xét, hoàn chỉnh kiến thức. Hoạt động 3: LUYỆN TẬP. ? Hô hấp là gì? Vì sao hô hấp có ý nghĩa quan trọng đối với cây? - Hô hấp ở cây là quá trình lấy khí ôxi để phân giải chất hữu cơ giải phóng năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của cây đồng thời thải khí cacbônic và nước. - Vì hô hấp giải phóng năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của cây. - GV: Trong quá trình hô hấp cây nhả ra khí: a/ Oxi. b/ Cacbonic. c/ Cả oxi và cacbonic. d/ Oxi hoặc cacbonic. - HS: b. Hoạt động 4: VẬN DỤNG. Hãy giải thích câu tục ngữ: “ Một hòn đất nỏ bằng một giỏ phân” - Khi được phơi nỏ, nước trong đất bốc hơi hết (khô) nhường chỗ cho không khí, tạo điều kiện cho rễ hô hấp tốt, hút được nhiều nước và muối khoáng cung ấp cho cây, ví như được bón thêm phân. Mặc khác, khi đất được phơi nỏ thì nhiều trứng sâu bệnh, mầm cỏ dại cũng bị tiêu diệt tạo điều kiện cho cây phát triển tốt. Hoạt động 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO. - Đọc mục: “ em có biết” V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU. - Chuẩn bị: “Phần lớn nước vào cây đi đâu?” ➢Làm trước thí nghiệm a ở nhà quan sát hiện tượng. ➢Đọc kĩ thí nghiệm a và b →t rả lời các câu hỏi phần lệnh Sgk /81. + Phần lớn nước vào cây đi đâu? + Ý nghĩa của sự thoát hơi nước qua lá? + Những điều kiện bên ngoài nào ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước qua lá? Lưu ý chuẩn bị cho tiết 30, bài 26: Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên và bài 27 - Các nhóm chuẩn bị: đoạn rau má, củ khoai lang có mầm, củ gừng, củ nghệ có mầm, lá cây thuốc bỏng đặt xuống đất ẩm trước 2 tuần. - Giâm 1 số cành cây xuống đất ẩm