Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 62 đến 64 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Ta Gia

Ngày giảng: 8A,B,C- 22/12/2020 Tiết 62 ÔN TẬP PHẦN VĂN (tiếp) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Giúp học sinh củng cố lại nội dung và nghệ thuật, ý nghĩa của các văn bản Chiếc lá cuối cùng; Hai Cây phong... - Rèn kĩ năng hệ thống kiến thức đã học 2. Phẩm chất - Yêu nước: Tự hào về truyền thống tốt đẹp, quí báu của dân tộc, đất nước, con người Việt Nam - Chăm chỉ: Có ý thức chăm chỉ học tập, lao động - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong học tập và trong lao động hàng ngày 3. Năng lực a. Năng lực chung - Tự chủ, tự học: Học sinh có ý thức tự giác trong học tập và trong lao động; biết tự mình tìm và giải quyết vấn đề trong cuộc sống - Hợp tác và giao tiếp: Biết sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp, chủ động hợp tác với bạn bè xung quanh giải quyết vấn đề - Giải quyết vấn đề, sáng tạo: Chủ động tìm tòi và hợp tác với các bạn xung quanh giải quyết các vấn đề trong học tập, lao động và trong cuộc sống; có tư duy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề b. Năng lực đặc thù - Năng lực ngôn ngữ: Học sinh biết sử dung ngôn ngữ để giao tiếp, để trình bày, để viết đoạn văn, bài văn một cách phù hợp - Năng lực văn học: Học sinh biết nhận xét, phân tích, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong các tác phẩm văn học, trong các đoạn văn bài văn II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Sgk, tài liệu liên quan 2. Học sinh: Học kĩ bài trước khi đến lớp; chuẩn bị theo yêu cầu của giáo viên III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại, nêu vấn đề, vấn đáp 2. Kĩ thuật: Trình bày một phút, HĐ nhóm, động não IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra đầu giờ a) Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra b) Kiểm tra bài mới: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3. Bài mới * Hoạt động 1: Khởi động - Giáo viên nêu mục đích và yêu cầu của tiết ôn tập * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức trọng tâm ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Chiếc lá cuối cùng”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Hai cây phong”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Thông tin về ngày trái đất năm 2000”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Ôn dịch thuốc lá”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận 6 Chiếc lá cuối cùng a. Nghệ thuật - Cốt truyện dàn dựng chu đáo, tình tiết sắp xếp khéo léo. - Đảo ngược tình huống 2 lần gây bất ngờ và hứng thú, xúc động cho người đọc. - Kể xen tả và biểu cảm (đoạn cuối) - Sắp xếp các tình tiết hấp dẫn, chặt chẽ khéo léo. b. Nội dung ghi nhớ sgk/90 - Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ. - Tôn vinh giá trị, sức mạnh của nghệ thuật chân chính. 7. Hai cây phong a. Nghệ thuật - Kể chuyện 2 vai: tôi và chúng tôi. - 2 mạch kể, mạch kể của người kể chuyện xưng ''tôi'' quan trọng hơn. - Kết hợp tự sự với miêu tả, biểu cảm - So sánh nhân hoá miêu tả hình ảnh, đường nét, màu sắc sinh động đậm chất hội hoạ. b. Nội dung Ghi nhớ sgk/101 - Tình yêu quê hương da diết. - Lòng xúc động đặc biệt vì 2 cây phong gắn liền với hình ảnh người thầy giáo cũ, người đã vun trồng mơ ước, hi vọng cho học sinh. 8. Thông tin về ngày trái đất năm 2000” a. Nghệ thuật Sử dụng biện pháp liệt kê, phân tích, câu cầu khiến, tăng tính thuyết phục. b. Nội dung Ghi nhớ: SGK/107 - Tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông - Không sử dụng bao bì ni lông là bảo vệ môi trường, Trái Đất, bảo vệ sức khỏe con người. 9. Ôn dịch thuốc lá a. Nghệ thuật Thuyết minh bằng lập luận, so sánh giàu hình ảnh, dẫn chứng, số liệu cụ thể xác thực. b. Nội dungGhi nhớ sgk/122 ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Bài toán dân số”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận ? Nghệ thuật và nội dung của văn bản “Đập đá ở Côn Lôn”? - HS: Trả lời - HS nhận xét, bổ sung - GV nhận xét, kết luận - Thuốc lá là một ôn dịch gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, kinh tế, đạo đức. - Cần quyết tâm chống lại nạn dịch này. 10. Bài toán dân số a. Nghệ thuật - Nêu vấn đề hấp dẫn - Lập luận chặt chẽ, số liệu minh chứng phong phú, thuyết phục b. Nội dung Ghi nhớ sgk/132 - Nguy cơ bùng nổ dân số của thế giới - Hạn chế tốc độ gia tăng dân số, ngăn chặn sự bùng nổ dân số để bảo vệ cuộc sống của chính mình 11. Đập đá ở Côn Lôn (Trọng tâm) a. Nghệ thuật - Giọng thơ hào hùng đầy khí phách - Bút pháp lãng mạn uyển chuyển - Đối thanh, đối ý nhịp nhàng b. Nội dung Ghi nhớ sgk/150 Ý chí quyết tâm mưu đồ sự nghiệp cứu nước của người anh hùng cách mạng Phan Châu Trinh. * Hoạt động 3: Luyện tập - Đọc thuộc, diễn cảm bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn và bài Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” * Hoạt động 4: Vận dụng - Qua bài Thông tin ngày trái đất năm 2000, bài Ôn dịch thuốc lá, Bài toán dân số em thấy bản thân mình cần phải làm gì? * Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển sáng tạo - Không V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT SAU - Ôn tập phần tập làm văn + Các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự + Cách làm bài văn tự sự có các yếu tố miêu tả và biểu cảm + Cách làm bài văn thuyết minh về một đồ dùng Ngày giảng: 8B- 22/12; 8C-23/12; 8A- 24/12/2020 Tiết 63 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN HỌC KÌ I I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Giúp học sinh củng cố lại những kiến thức về văn bản tự sự, thuyết minh. - Rèn kĩ năng nhận diện văn bản tự sự và văn bản thuyết minh 2. Phẩm chất - Yêu nước: Tự hào về truyền thống tốt đẹp, quí báu của dân tộc, đất nước, con người Việt Nam - Chăm chỉ: Có ý thức chăm chỉ học tập, lao động - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong học tập và trong lao động hàng ngày 3. Năng lực a. Năng lực chung - Tự chủ, tự học: Học sinh có ý thức tự giác trong học tập và trong lao động; biết tự mình tìm và giải quyết vấn đề trong cuộc sống - Hợp tác và giao tiếp: Biết sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp, chủ động hợp tác với bạn bè xung quanh giải quyết vấn đề - Giải quyết vấn đề, sáng tạo: Chủ động tìm tòi và hợp tác với các bạn xung quanh giải quyết các vấn đề trong học tập, lao động và trong cuộc sống; có tư duy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề b. Năng lực đặc thù - Năng lực ngôn ngữ: Học sinh biết sử dung ngôn ngữ để giao tiếp, để trình bày, để viết đoạn văn, bài văn một cách phù hợp - Năng lực văn học: Học sinh biết nhận xét, phân tích, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong các tác phẩm văn học, trong các đoạn văn bài văn II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Sgk, tài liệu liên quan 2. Học sinh: Học kĩ bài trước khi đến lớp; chuẩn bị theo yêu cầu của giáo viên III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại, nêu vấn đề, vấn đáp 2. Kĩ thuật: Trình bày một phút, HĐ nhóm, động não IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra đầu giờ a) Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra b) Kiểm tra bài mới: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3. Bài mới * Hoạt động 1: Khởi động Giáo viên nêu mục đích, yêu cầu của tiết ôn tập * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV & HS Nội dung kiến thức trọng tâm * HĐN: (5 phút)- Nhóm lớn ? Đặc điểm của văn tự sự? Ngôi kể trong văn tự sự? Trình tự kể? ? Vai trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn tự sự? - Học sinh thảo luận; đại diện trình bày, nhận xét; bổ sung. - Giáo viên chốt bằng bảng - GV lấy ví dụ phân tích, minh hoạ. - GV gợi dẫn HS tìm hiểu các ngôi kể trong văn bản tự sự - GV đưa ra dẫn chứng: truyện ngắn Lóo Hạc kể ở ngôi thứ 3, Tôi đi học kể ở ngôi thứ nhất,.. - GV lấy ngữ liệu mẫu trong SGK/72, 73 để phân tích minh hoạ rồi rút ra - GV lấy lại ngữ liệu mẫu trong SGK/ 72, 73 để gợi dẫn HS phân tích, tìm hiểu rút ra vai trũ của biểu cảm trong văn bản tự sự I. Văn tự sự 1. Văn bản tự sự - Tự sự là hình thức kể lại câu chuyện theo trình tự, diễn biến dựa vào cốt truyện, những sự việc chính và nhân vật. 2. Ngôi kể trong văn bản tự sự - Ngôi kể thứ nhất: người kể tự kể về chuyện của mình, xưng tôi. - Ngôi kể thứ 3: người kể giấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản, hiểu hết tâm tư tình cảm của các nhân vật. 3. Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự - Trong văn bản tự sự, sự miêu tả cụ thể chi tiết về cảnh vật, nhân vật và sự việc có tác dụng làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động. 4. Yếu tố biểu cảm trong văn bản tự sự - Là làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động. * Hoạt động 3: Luyện tập - Bố cục của bài văn tự sự? - Các bước làm một bài văn tự sự? * Hoạt động 4: Vận dụng - Đề bài: Kể một lần em mắc lỗi. - Yêu cầu học sinh lập dàn bài cho đề văn trên? Viết phần mở bài và một phần trong phần Thân bài. * Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Học sinh về nhà hoàn thiện hoàn chỉnh bài văn trên. - Giáo viên kiểm tra vào tiết học sau V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT SAU - Ôn tập về văn thuyết minh + Đặc điểm của văn thuyết minh + Các phương pháp thuyết minh + Đề văn thuyết minh + Cách làm bài văn thuyết minh + Tìm hiểu trước về chiếc phích nước Ngày giảng: 8B-23/12; 8A,C- 24/12/2020 Tiết 64 ÔN TẬP PHẦN TẬP LÀM VĂN HỌC KÌ I I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Giúp học sinh củng cố lại những kiến thức về văn bản tự sự, thuyết minh. - Rèn kĩ năng nhận diện văn bản tự sự và văn bản thuyết minh 2. Phẩm chất - Yêu nước: Tự hào về truyền thống tốt đẹp, quí báu của dân tộc, đất nước, con người Việt Nam - Chăm chỉ: Có ý thức chăm chỉ học tập, lao động - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong học tập và trong lao động hàng ngày 3. Năng lực a. Năng lực chung - Tự chủ, tự học: Học sinh có ý thức tự giác trong học tập và trong lao động; biết tự mình tìm và giải quyết vấn đề trong cuộc sống - Hợp tác và giao tiếp: Biết sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp, chủ động hợp tác với bạn bè xung quanh giải quyết vấn đề - Giải quyết vấn đề, sáng tạo: Chủ động tìm tòi và hợp tác với các bạn xung quanh giải quyết các vấn đề trong học tập, lao động và trong cuộc sống; có tư duy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề b. Năng lực đặc thù - Năng lực ngôn ngữ: Học sinh biết sử dung ngôn ngữ để giao tiếp, để trình bày, để viết đoạn văn, bài văn một cách phù hợp - Năng lực văn học: Học sinh biết nhận xét, phân tích, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong các tác phẩm văn học, trong các đoạn văn bài văn II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Sgk, tài liệu liên quan 2. Học sinh: Học kĩ bài trước khi đến lớp; chuẩn bị theo yêu cầu của giáo viên III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại, nêu vấn đề, vấn đáp 2. Kĩ thuật: Trình bày một phút, HĐ nhóm, động não IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra đầu giờ a) Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra b) Kiểm tra bài mới: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS 3. Bài mới * Hoạt động 1: Khởi động Giáo viên nêu mục đích, yêu cầu của tiết ôn tập * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức trọng tâm ? Thế nào là văn bản thuyết minh? - HS: Trả lời - GV nêu yêu cầu cảu văn bản thuyết minh ? Em hãy trình bày các phương pháp thuyết minh? - HS: Trả lời - HS: Nhận xét, bổ sung - GV: Nhận xét, kết luận II. Văn thuyết minh 1. Khái niệm Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong đời sống nhằm cung cấp tri thức về: đặc điểm, tính chất, nguyên nhâncủa các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. 2. Yêu cầu - Tri thức trong văn bản thuyết minh phải khách quan, xác thực, hữu ích cho mọi người. - Văn thuyết minh cần trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn. * Trong văn bản thuyết minh có thể kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả, biện pháp nghệ thuật làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật, hấp dẫn. 3. Phương pháp thuyết minh a) Phương pháp nêu định nghĩa VD: Giun đất là động vật có đốt, gồm khoảng 2500 loài, chuyên sống ở vùng đất ẩm. b) Phương pháp liệt kê: VD: Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cỏ, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm c) Phương pháp nêu ví dụ VD: Người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la) d) Phương pháp dùng số liệu VD: Một tượng phật ở Nhạc Sơn, Tứ Xuyên, Trung Quốc, cao 71m, vai rộng 24m, trên mu bàn chân tượng có thể đỗ 20 chiếc xe con”. e) Phương pháp so sánh VD: Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích biển ? Em nêu các bước làm bài văn thuyết minh? - HS: Trả lời - HS: Nhận xét, bổ sung - GV: Nhận xét, kết luận - GV đưa ra đề bài yêu cầu hs lập dàn bài ? Hãy lập dàn bài cho đề bài trên? - HS: Trả lời - HS: Nhận xét, bổ sung - GV: Nhận xét, kết luận Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất. F) Phương pháp phân loại, phân tích VD: Muốn thuyết minh về một thành phố, có thể đi từng mặt: vị trí địa lý, khí hậu, dân số, lịch sử, con người, sản vật 4. Cách làm bài văn thuyết minh - Bước 1: + Xác định đối tượng thuyết minh. + Sưu tầm, ghi chép và lựa chọn các tư liệu cho bài viết + Lựa chọn phương pháp thuyết minh phù hợp + Sử dụng ngôn từ chính xác, dễ hiểu để thuyết minh làm nổi bật các đặc điểm cơ bản của đối tượng. - Bước 2: Lập dàn ý - Bước 3: Viết bài văn thuyết minh * Đề bài: Con trâu ở làng quê Việt Nam. a. Mở bài: Giới thiệu chung về con trâu trong đời sống của người nông dân Việt Nam b) Thân bài: - Nêu nguồn gốc, đặc điểm của con trâu VD: Trâu là động vật thuộc phân bộ nhai lại, nhóm sừng rỗng, bộ guốc chẵn, lớp thú có vú. Trâu Việt Nam có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hóa, thuộc nhóm trâu đầm lầy. Lông màu xám, xám đen, thân hình vạm vỡ, thấp, ngắn, bụng to, mông dốc, bầu vú nhỏ, sừng hình lưỡi liềm. Có 2 đai màu trắng: dưới cổ và chỗ đầu xương ức. Trâu cái nặng trung bình 350 - 400 kg, trâu đực 400 - 500 kg - Vai trò, lợi ích của con trâu: Trong đời sống vật chất: + Là tài sản lớn của người nông dân. + Là cụng cụ lao động quan trọng. + Là nguồn cung cấp thực phẩm, đồ mĩ nghệ, phân bón Trong đời sống tinh thần: + Con trâu gắn bó với người nông dân như người bạn thân thiết, gắn bó với tuổi thơ. + Con trâu có vai trò quan trọng trong lễ hội, đình đám (hội chọi trâu ở Đồ Sơn (Hải Phòng), Hàm Yên, Chiêm Hoá (Tuyên Quang), hội đâm trâu (Tây Nguyên)) c) Kết bài: Khẳng định lại vai trò của con trâu trong đời sống hiện nay. * Hoạt động 3: Luyện tập - Đặc điểm của văn thuyết minh? - Các phương pháp thuyết minh? - Cách làm bài văn thuyết minh? * Hoạt động 4: Vận dụng - Đề bài: Thuyết minh chiếc phích nước - Học sinh vận dụng, lập dàn bài, viết phần mở bài, trình bày cấu tạo của chiếc phích nước * Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Học sinh hoàn thiện bài văn trong vở bài tập - Giáo viên kiểm tra trong giờ học sau V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT SAU - Ôn tập các văn bản truyện Việt Nam - Ôn tập tiếng Việt (Từ tượng hình, tượng thanh; tình thái từ; Câu ghép) - Ôn tập văn tự sự, văn thuyết minh