Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 92: Sống chết mặc bay - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Mường Cang

Ngày giảng: 12/5/2020 Tiết 92 SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn) I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Nắm vài nét về tác giả Phạm Duy Tốn. - Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vô trách nhiệm của bọn quan lại dưới chế độ cũ. - Những nét chính về nội dung , giá trị hiện thực và nhân đạo, ý nghĩa của VB 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX. - Kể tóm tắt truyện. 3. Thái độ: - Thông cảm sâu sắc với cuộc sống khổ cực của người nông dân dưới chế độ cũ. 4. Phẩm chất, năng lực cần đạt - Rèn năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. - Bồi dưỡng lòng thông cảm sâu sắc với cuộc sống khổ cực của người nông dân dưới chế độ cũ. II. Chuẩn bị: 1. GV: Tranh ảnh về cảnh hộ đê của nhân dân 2. HS: Soạn bài, chuẩn bị bài theo hướng dẫn. III. Phương pháp, kĩ thuật dạy học 1. Phương pháp - Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề. - Thuyết trình, vấn đáp. 2. Kĩ thuật: - Kĩ thuật đặt câu hỏi - Kĩ thuật trao đổi nhóm IV. Tổ chức các hoạt động lên lớp 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra đầu giờ: 3. Bài mới: * Hoạt động 1: Khởi động Ở lớp 6 các em đã được làm quen với 1 số truyện ngắn trung đại VN. “Sống chết mặc bay” là truyện ngắn hiện đại đầu tiên mà chúng ta được tìm hiểu trong chương trình. Tác phẩm được coi là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn hiện đại VN. Trong truyện, Phạm Duy Tốn đã phản ánh hiện thực của xã hội VN những năm đầu thế kỉ XX. * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức trọng tâm I. Đọc, tìm hiểu chung văn bản. 1. Tác giả - Văn bản H: Nêu hiểu biết của em về tác giả? - GV giới thiệu bổ sung: Phạm DuyTốn là một trong những tên tuổi tiêu biểu cho lớp“Tây học” đầu TK XX, ông khá thành công về thể loại truyện ngắn. Ông được coi là cây bút tiên phong trong bước hình thành truyện ngắn hiện đại với khuynh hướng hiện thực. H: Truyện được sáng tác trong khoảng thời gian nào? Nêu bối cảnh lịch sử nước ta lúc bấy giờ? - GV: Đầu TK XX đất nước ta dưới chế độ thực dân nửa phong kiến, đời sống nhân dân lầm than, cực khổ, quan lại ăn chơi xa xỉ, chèn ép, bóc lột nhân dân - GV hướng dẫn đọc: Đọc diễn cảm, chú ý thay đổi ngữ điệu phù hợp với nội dung của mạch truyện. - GV đọc mẫu một đoạn, gọi 3 HS đọc tiếp đến hết - GV theo dõi HS đọc và sửa khi HS đọc chưa đúng, chưa diễn cảm. H: Truyện kể về những sự việc gì? Nhân vật chính là ai? H: Dựa vào các sự việc chính, em hãy kể tóm tắt truyện. - HS tóm tắt bằng ngôi kể thứ 3, lược bỏ các đoạn đối thoại. - GV tóm tắt lại H: Dân phu là ai ? H: Quan phụ mẫu là ai? Vì sao lại gọi như vậy? H: Văn bản thuộc thể loại nào? H: Truyện trung đại và truyện ngắn hiện đại có điểm gì giống và khác nhau. - Giống: đều thuộc thể loại truyện ngắn (tự sự) - Khác: a. Tác giả: - Phạm Duy Tốn (1883 - 1924). - Là một trong những nhà văn mở đường cho nền văn xuôi hiện đại VN. b. Văn bản: - Được viết tháng 7/1918, được viết đầu thế kỉ XX khi chế độ thực dân phong kiến hết sức tàn bạo và đen tối. 2. Đọc - tóm tắt và tìm hiểu từ khó: a. Đọc - tóm tắt. b. Chú thích 3. Thể loại: Truyện ngắn hiện đại. + Truyện trung đại viết bằng chữ Hán, thiên về kể chuyện người thật, việc thật, cốt truyện đơn giản thường mang mục đích giáo huấn + Truyện hiện đại viết bằng văn xuôi hiện đại có tính chất hư cấu, cốt truyện phức tạp hơn hướng vào khắc hoạ hình tượng nhân vật, phản ánh mối quan hệ nhân sinh, đời sống tâm hồn của con người. H: Truyện có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần? + P1: Từ đầu -> vỡ mất: Cảnh sắp vỡ đê + P2: Tiếp -> Điếu, mày!: Cảnh ở ngoài đê và cảnh ở trong đình. + P3: Còn lại: Cảnh vỡ đê. - Gọi hs đọc phần đầu, những HS còn lại theo dõi và dùng bút chì gạch chân các từ ngữ miêu tà cảnh đê sắp vỡ. H: Cảnh đê sắp vỡ được gợi tả bằng các chi tiết nào? H: Các chi tiết đó cho ta biết tình thế của nhân dân lúc này ntn? TLN bàn 2p: Tên con sông thì được nêu cụ thể, còn tên làng, tên phủ lại được dùng bằng kí hiệu, điều đó thể hiện dụng ý gì của tác giả? Câu chuyện này không chỉ xảy ra một nơi mà có thể ở nhiều nơi. 4. Bố cục: (3 đoạn) II. Đọc - Hiểu văn bản. 1. Cảnh sắp vỡ đê. - Thời gian: Gần một giờ đêm - Không gian: Trời mưa tầm tã; nước sông Nhị Hà lên to, nước sông ở làng X, thuộc phủ X, hai ba đoạn đã thẩm lậu. => Gợi cảnh tượng nhốn nháo, hối hả, chen chúc, căng thẳng, cơ cực và hiểm nguy. * Hoạt động 3: Luyện tập - Đọc diễn cảm lại một số đoạn văn tiêu biểu * Hoạt động 4: Vận dụng (Làm ở nhà): - Viết 1 đoạn văn ngắn kể lại cảnh đê sắp vỡ * Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo (Làm ở nhà) - Tìm đọc các tư liệu nói về xã hội Việt Nam đầu thế kỉ 20 V. Hướng dẫn HS chuẩn bị tiết sau: - Tìm hiểu nghệ thuật trong đoạn tiếp theo. - Tình cảnh nhân dân được miêu tả qua những chi tiết nào? + Tìm chi tiết về cảnh hộ đê của nhân dân, khi đê vỡ.... - Hình ảnh quan phụ mẫu được khắc hoạ ntn? + Tìm những chi tiết nói về : Hành động, cử chỉ, lời nói của tên quan phụ mẫu, từ đó cho thấy quan phụ mẫu là người như thế nào ? - Ý nghĩa của VB? ------------------------------------------