Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 90: Lượm (Tiết 1) - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Mường Cang

Ngày dạy: 12/5/2020(6BC) Tiết 90 - Văn bản: LƯỢM (Tố Hữu) - (Tiết 1) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng và ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của nhân vật Lượm. - Nét đặc sắc nghệ thuật tả nhân vật kết hợp với tự sự và bộc lộ cảm xúc. 2. Kĩ năng: - Đọc diễn cảm bài thơ. - Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ. - Phát hiện và phân tích ý nghĩa của các từ láy, hình ảnh hoán dụ và những lời đối thoại trong bài thơ. 3. Thái độ: - GD HS tình cảm yêu mến, cảm phục, biết ơn những người đã chiến đấu, hi sinh vì tổ quốc. 4. Phẩm chất, năng lực cần đạt - Rèn năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. - Bồi dưỡng lòng dũng cảm II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Đọc và nghiên cứu văn bản. 2. Học sinh: Học thuộc lòng bài thơ, chuẩn bị bài theo các câu hỏi gợi ý. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp - Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề’ Thuyết trình, vấn đáp; Hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: - Kĩ thuật đặt câu hỏi. Kĩ thuật học tập hợp tác IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG LÊN LỚP: 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra đầu giờ: ? Đọc thuộc lòng bài thơ Đêm nay Bác không ngủ. ? Hình ảnh Bác hiện lên trong bài thơ ntn? 3. Bài mới: * Hoạt động 1: Khởi động Trong các cuộc chống ngoại xâm của dân tộc, thiếu nhi Viết Nam đã góp một phần không nhỏ, nối tiếp truyền thống ông cha, tuổi nhỏ, chí lớn, gan dạ anh hùng. Tố Hữu đã khắc họa một hình ảnh tiêu biêu như thế trong thơ của mình: Lượm. * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức trọng tâm I. Đọc, tìm hiểu chung văn bản. 1. Tác giả, văn bản: a. Tác giả: ? Nêu những hiểu biết của em về tác giả Tố Hữu? ? Nêu những hiểu biết của em về văn bản - GV hướng dẫn giọng đọc: Những câu tả hình ảnh Lượm ở đoạn đầu đọc với giọng vui, nhịp điệu nhanh, nhấn mạnh vào các từ tạo hình và từ láy tượng hình. Những câu cảm thán và câu hỏi tu từ cần đọc lắng xuống, chậm lại. - GV đọc mẫu - 2 HS đọc tiếp đến hết. - NX cách đọc. - GV hướng dẫn tìm hiểu các chú thích SGK. ? Theo em bố cục của bài thơ như thế nào? - GV cho HS đọc đoạn thơ đầu. ? Hoàn cảnh gặp gỡ giữa Lượm với nhà thơ có gì đáng chú ý? ? Đoạn thơ gợi lên trước mắt người đọc hình ảnh chú bé Lượm ntn? - Về hình dáng? - Về trang phục? - Về cử chỉ? - Tố Hữu - Nguyễn Kim Thành (1920- 2002), quê: Thừa Thiên - Huế. - Là nhà cách mạng, nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại VN. b. Văn bản: - Bài Lượm - sáng tác năm 1949 trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. 2. Đọc- hiểu chú thích: a. Đọc: - Thể loại: thơ 4 tiếng, nhịp 2/2. b. Chú thích: 3. Bố cục: 3 đoạn + Năm khổ thơ đầu: Nhớ lại cuộc gặp gỡ tình cờ giữa nhà thơ và Lượm. + Bảy khổ giữa: Chuyến công tác và sự hi sinh của Lượm. + Hai khổ cuối: Hình ảnh Lượm sống mãi. II. Đọc - hiểu văn bản. 1. Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với nhà thơ: - Hoàn cảnh: "Huế đổ máu" -> Trong hoàn cảnh chiến đấu chống TD Pháp. - Hình dáng: Loắt choắt, chân thoăn thoắt, đầu nghênh nghênh, cười híp mí, má đỏ bồ quân. - Trang phục: Cái xắc xinh xinh Ca lô đội lệch - Cử chỉ: Mồm huýt sáo vang Như con chim chích Nhảy trên đường vàng... - Về lời nói? ?Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả Lượm trên các phương diện: Quan sát và tưởng tượng; đặc sắc trong cách dùng từ? GV: Tác giả quan sát trực tiếp Lượm bằng mắt nhìn và tai nghe, do đó Lượm được miêu tả rất cụ thể, sống động. ? Đường vàng là con đường như thế nào? (Đường vàng là con đường trong hồi tưởng là đường cát vàng, đầy nắng vàng, đồng lúa vàng) ? Hình ảnh so sánh Lượm với con chim chích nhảy trên đường vàng đẹp và hay ở chỗ nào? - Hình ảnh so sánh có giá trị gợi hình (Tả rất đúng về hình dáng Lượm: Nhỏ nhắn, hiếu động, tươi vui giữa không gian cánh đồng lúa vàng). Ngoài ra nó còn có giá trị biểu cảm thể hiện tình cảm yêu mến của nhà thơ đối với Lượm. ? Qua những chi tiết trên em thấy Lượm là một chú bé như thế nào? ? Ngôn ngữ đối thoại của hai chú cháu có gì đáng chú ý? - Cuộc trò chuyện ngắn ngủi nhưng rất gần gũi, thân mật giữa hai chú cháu. - Lời nói: Cháu đi liên lạc Vui lắm chú à Ở Đồn Mang Cá Thích hơn ở nhà! -> Từ láy gợi hình, so sánh, ẩn dụ. -> Lượm hồn nhiên, nhanh nhẹn, yêu đời, vô tư, say mê với công việc k/ chiến. * Hoạt động 3: Luyện tập - HS luyện đọc diễn cảm 1 vài đoạn thơ em thích * Hoạt động 4: Vận dụng (Làm ở nhà) - Viết đoạn văn khoảng 4 dòng trình bày cảm xúc của em về hình ảnh chú bé Lượm * Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo (Làm ở nhà) - Vẽ tranh minh họa cho văn bản V. Hướng dẫn HS chuẩn bị tiết sau: - Về nhà học bài, học thuộc lòng bài thơ. - Chuẩn bị: Lượm (Tiếp): Hình ảnh lượm trong chuyến đi liên lạc cuối cùng.