Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 60: Hành động nói

nhiệt liệt chào mừng các thày cô Kiểm tra bài cũ Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định? Cho ví dụ.Đặc điểm hình thức : có từ phủ định: không,chưa, chẳng,...Chức năng: + phủ định miêu tả + phủ định bác bỏTiết:60hành động nói Tiết 60 hành động nói I.Bài học Hành động nói là gì?a. ví dụMẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói :- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.Tiết 60 hành động nói I.Bài học Hành động nói là gì? a. ví dụb. Ghi nhớ 1Hành động nói là hành động được thực hiệnbằng lời nói nhằm mục đích nhất định. 2. Một số kiểu hành động nói Ví dụ* Ví dụ 1Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe có tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói :- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. Lời của Lí Thông Mục đích Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Trình bàyĐe doạHứa hẹnĐiều khiển* Ví dụ 2 Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: - Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc. (...) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...( Ngô tất Tố, Tắt đèn) Hành động nói Mục đích Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn ĐoàiU nhất định bán con đấy ư?U không cho con ở nhà nữa ư?Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...HỏiBáo tinHỏiHỏiBộc lộ cảm xúcTiết 60 hành động nói I.Bài học Hành động nói là gì? 2. Một số kiểu hành động nói a. ví dụb. ghi nhớ 2Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán,...), điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức,...), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.Bài tập nhanh :Xác định kiểu hành động nói trong thoại sau?Lan: -Cô giáo nhắc cả lớp mình chiều nay đi lao độngHoa:- Mấy giờ?Lan: -2 giờ .=> Báo tin=>Hỏi => Thông báoII.Luyện tậpBài 1-Trần Quốc Tuấn viết “Hịch tướng sĩ ”nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập “Binhthư yếu lược” đồng thời khích lệ lòng tự tôn dân tộc của họ.-Câu thể hiện mục đích : “Nếu các ngươibiết chuyên tập sách này...nghịch thù”Hành động nóiMục đíchBác trai đã khá rồi chứ?hành động hỏiCảm ơn cụ ...mỏi mệt lắm.hành động trình bàyNày, bảo bác ấy...cho hoàn hồn.hành động điều khiểnVâng, cháu cũng...còn gì.hứa hẹn, bộc lộ cảm xúcThế thì phải giục...rồi đấy!hành động điều khiểnHành động nóiMục đíchĐây là trời có ý...làm việc lớn.trình bàyChúng tôi nguyện...tổ quốc!hứa hẹnBài tập 2a.b.Bài tập 3 : Xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong câu chứa từ “hứa”. - Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. - Anh hứa đi. - Anh xin hứa.hành động điều khiểnhành động điều khiểnhành động hứaTrường Trung học cơ sở Tân thanhCảm ơn các thầy cô giáo đã đến dự.Thân ái chào các em học sinh ! Giáo viên: Nguyễn thị thanh