Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tiết 37+38 - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Phúc Than

HỌC KÌ II Ngày soạn: 28/12/2019 Ngày giảng: 30/12/2019 – 7A3,4 TIẾT 37- BÀI 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 - 1427) I. THỜI KỲ Ở MIỀN TÂY THANH HOÁ ( 1418 - 1423) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức - Những nét chính về Lê Lợi và Nguyễn Trãi. - Trình bày những hoạt động, nhận xét về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn trong giai đoạn đầu khởi nghĩa. 2. Kĩ năng: - Sử dụng xác định địa điểm chính trên lược đồ, nhận xét những sự kiện chính. 3. Thái độ: - Đấu tranh vì độc lập dân tộc. - Tinh thần dũng cảm vượt khó của nghĩa quân. 4. Định hướng phát triển năng lực: a) Năng lực chung: Tự chủ, tự học; giao tiếp hợp tác; giải quyết các vấn đề và sáng tạo. b) Năng lực đặc thù: - NL tìm tòi và khám phá lịch sử, nhân vật lịch sử; nhận thức và tư duy lịch sử II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu SGK, SGV, HD thực hiện chuẩn KTKN Sử 7 Lược đồ cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. 2. Giáo viên: Đọc trước bài mới tìm hiểu diễn biến cuộc khởi nghĩa trên lược đồ. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT: 1. Phương pháp - Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, trực quan... 2. Kỹ thuật: - Động não, trình bày, chia sẻ nhóm. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: - GV: Nhận xét, đánh giá kết quả thi học kì I 3. Bài mới: Phong trào đấu tranh vũ trang, giải phóng dân tộc chống quân Minh đô hộ ở đầu thế kỉ XV, tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi khởi xướng. Cuộc khởi nghĩa đó đã diễn ra như thế nào? Diễn biến của cuộc khởi nghĩa? Hoạt động của GV- HS Nội dung kiến thức cơ bản - HĐ cá nhân – KT động não Cho HS tìm hiểu phần in nhỏ trong SGK 1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa: ? Hãy nêu những hiểu biết của em về Lê Lợi? ? Qua câu nói của Lê Lợi, em thấy ông là người thế nào? - Ông là một vị tướng thương dân, được dân tin yêu. - TLN 4 (2p) – viết phiếu HT ? Vì sao Lê Lợi chọn Lam Sơn làm nơi xây dựng căn cứ? (D1,3) - Đó là quê hương của ông - Địa thế hiểm trở, thuận lợi cho việc phát triển lực lượng. ? Vì sao hào kiệt khắp bốn phương tìm về hội quân?(D2,4) ? Nêu những hiểu biết của em về Nguyễn Trãi? - HS đọc phần chữ nhỏ SGK/94 - Một người tài cao, học rộng. Gv tích hợp môn Văn (văn bản: Hai chữ nước nhà). GV: Khắc sâu sự kiện ngày 7-2-1418: Khởi nghĩa bùng nổ. HS theo dõi SGK. - HĐ cá nhân ? Trong thời kì đầu của cuộc khởi nghĩa, nghĩa quân Lam Sơn đã gặp phải những khó khăn gì? + Do lực lượng còn mỏng và yếu. + Thiếu lương thực, vũ khí. + Sự bao vây, truy kích của quân Minh GV: chỉ trên lược đồ vị trí núi Chí Linh. Lần lượt tường thuật DB 3 lần nghĩa quân rút lên núi Chí Linh. Chú ý nhấn mạnh những khó khăn mà nghĩa quân gặp phải. - Lê Lợi (1385 - 1433) là một hào trưởng có uy tín quê ở Lam Sơn. Căm giận quân cướp nước ông đã dốc hết tài sản, chiêu tập nghĩa sĩ ở khắp nơi để chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa. - Lê Lợi chọn Lam Sơn làm nơi xây dựng căn cứ. Hào kiệt bốn phương tìm về hội quân trong đó có Nguyễn Trãi. - 1416: Lê Lợi cùng 18 người trong bộ chỉ huy tổ chức hội thề ở Lũng Nhai. - 7/02/1418: Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn, tự xưng là Bình Định Vương. 2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn: - Do lực lượng còn mỏng và yếu, quân Minh nhiều lần tấn công bao vây căn cứ Lam Sơn, nghĩa quân ba lần rút lên núi Chí Linh và chịu nhiều gian khổ, nhiều tấm gương chiến đấu hi sinh, tiêu biểu là Lê Lai. ? Em có suy nghĩ gì trước gương hi sinh của Lê Lai? Giảng: Để nghi nhớ công lao của Lê Lai, Lê Lợi đã phong cho ông là công thần hạng nhất và có câu 21 Lê Lai, 22 Lê Lợi. - HĐ cá nhân ? Trong lần rút lui này nghĩa quân đã gặp phải những khó khăn gì? Lê Lơi đã làm gì? - Thiếu lương thực, đói rét trầm trọng phải giết cả ngựa chiến và voi chiến dể nuôi quân. ? Tại sao Lê Lợi lại chủ trương tạm hoà với quân Minh? Tại sao quân Minh lại chấp nhận? - Tránh các cuộc bao vây của quân Minh và có thời gian để củng cố lực lượng. GV: Quân Minh chấp nhận để thực hiện âm mưu mua chuộc Lê Lợi. Cuối năm 1424, sau nhiều lần dụ dỗ không được, quân Minh đã trở mặt tấn công ta. Giai đoạn 1 của cuộc kháng chiến kết thúc mở ra một thời kì mới. GV: Kết luận. + Mùa hè năm 1423, Lê Lợi đề nghị tạm hòa, quân Minh chấp nhận, nghĩa quân quay về Lam Sơn và tiếp tục hoạt động. + Cuối năm 1424, quân Minh trở mặt tấn công Lam Sơn. Cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn mới. HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập ? Vì sao Lê Lợi chọn Lam Sơn làm nơi xây dựng căn cứ? ? Tại sao lực lượng quân Minh rất mạnh nhưng không tiêu diệt được nghĩa quân mà phải chấp nhận đề nghị tạm hòa của Lê Lợi? HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng trên lớp/ở nhà ? Nhận xét về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn Sưu tầm hình ảnh, câu chuyện lịch sử liên quan tới các nhân vật lịch sử trên. HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo. Tìm hiểu thêm về Lê Lợi, viết đoạn văn ngắn trình bày sự hiểu biết của em về Lê Lợi . V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Học bài theo vở ghi, kết hợp SGK. - Chuẩn bị tiết 38: Phần II. Tìm hiểu giai đoạn hai của cuộc khởi nghĩa. - Đọc trước bài, trả lời câu hỏi các mục. + Diễn biến chính của khởi nghĩa Lam Sơn: giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa. Đánh giá kế hoạch của Nguyễn Chích và bộ chỉ huy nghĩa quân. + Diễn biến chính cuộc tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn. Đánh giá kế hoạch tiến quân của Lê Lợi và sự ủng hộ của nhân dân. Ngày soạn: 02/01/2020 Ngày giảng: 04/01/2020 - 7A3; 06/01/2020 – 7A4 TIẾT 38 - BÀI 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 - 1427) II. GIẢI PHÓNG NGHỆ AN, TÂN BÌNH, THUẬN HOÁ VÀ TIẾN QUÂN RA BẮC ( 1424 - 1426 ) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Những nét chủ yếu về hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm 1424-1426. - Thấy được sự phát triển lớn mạnh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong thời kì nầy để từ chỗ bị động đối phó với quân Minh tiến đến làm chủ và bao vây được Đông Quan. - Diễn biến chính cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa. - Diễn biến chính cuộc tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng sử dụng lược đồ thuật lại sự kiện lịch sử. - Nhận xét, đánh giá các sự kiện, lịch sử tiêu biểu. 3. Tư tưởng: - Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất kiên cường và lòng tự hào dân tộc. - Tinh thần yêu nước, nhân ái, trách nhiệm, chăm chỉ, trung thực. 4. Định hướng năng lực: a. Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tính toán. b. Năng lực đặc thù: Tư duy nghiên cứu khoa học lịch sử, tái hiện sự kiện. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu SGK, SGV, HD thực hiện chuẩn KTKN Lịch sử 7, phiếu học tập. 2- Học sinh: Chuẩn bị bài mới theo sự hướng dẫn của GV III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT: 1. Phương pháp: - Trực quan, phân tích đánh giá, tổ chức các hoạt động nhóm, cá nhân, tập thể cho HS, vấn đáp, giải quyết vấn đề. 2. Kĩ thuật: - Kĩ thuật đặt câu hỏi, Kĩ thuật "Chia sẻ nhóm đôi", hoạt động cá nhân IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc k/n Lam Sơn giai đoạn 1918-1923? 3. Bài mới: * HOẠT ĐỘNG1: Khởi động: - Cho HS làm bài tập nhanh khái quát nội dung bài cũ ? ? Bài học hôm nay có những nội dung chính nào? GV: Dẫn dắt vào bài mới: Ta hoà hoãn với quân Minh được một thời gian ngắn, vì không mua chuộc được Lê Lợi nên quân Minh trở mặt tấn công. Ta phải rút quân vào Nghệ An xây dựng lực lượng, giải phóng Nghệ An - Tân Bình - Thuận Hoá và tiến quân ra Bắc. * HOẠT ĐỘNG2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới Hoạt động của GV- HS Nội dung kiến thức cơ bản Giảng theo SGK: Những khó khăn của nghĩa quân. - HĐN bàn 2p ? Tại sao Nguyễn Chích đề nghị chuyển quân vào Nghệ An? - Vì Nghệ An là vùng đất rộng người đông, địa hình hiểm trở lại xa trung tâm địch. ? Em có nhận xét gì về kế hoạch của Nguyễn Chích? - Rất đúng đắn, phù hợp với tình hình lúc đó. GV: tường thuật diễn biến - HĐ cá nhân – KT động não ? Em có nhận xét gì về khí thế cách mạng của nghĩa quân? - Như trúc chẻ ( trích Bình Ngô đại Cáo) GV: chỉ trên lược đồ vị trí của Tân Bình, Thuận Hóa. HS: Theo dõi SGK ? Dựa vào SGK em hãy trình bày diễn biến cuộc tấn công giải phóng Tân Bình, Thuận Hoá? - HĐ cặp đôi 1p ? Em có nhận xét gì về tương quan lực lượng giữa ta và địch sau khi giải phóng Tân Bình - Thuận Hoá ? - Tương quan lực lượng giữa ta và địch có 1. Giải phóng Nghệ An( 1424), Tân Bình, Thuận Hóa a. Giải phóng Nghệ An - Nguyễn Chích đưa ra kế hoạch chuyển quân vào Nghệ An. - Theo kế hoạch của Nguyễn Chích, được Lê Lợi chấp thuận, ngày 12-10 - 1424, nghĩa quân bất ngờ tập kích đồn Đa Căng và giành thắng lợi sau đó hạ thành Trà Lân. - Bằng kế nghi binh ta đã đánh thắng ở Khả Lưu, Bồ Ải. - Giải phóng Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hoá chưa đầy 1 tháng. b. Giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa - Tháng 8- 1425 Trần Nguyên Hãn, Lê Ngân chỉ huy một lực lượng mạnh từ Nghệ An tiến vào giải phóng Tân Bình và Thuận Hoá và giành thắng lợi. Vùng giả phóng kéo dài từ Thanh Hóa đến đèo Hải Vân. - Quân Minh còn mấy thành lũy bị cô lập và bị nghĩa quân vây hãm. sự thay đổi: lực lượng của ta ngày càng trưởng thành, khu giải phóng được mở rộng, địch rơi vào thế bị động, phải co cụm để phòng thủ. Gọi học sinh đọc SGK. ? Tháng 9/1426 Lê Lợi có quyết định như thế nào? - HĐN 4 -4p ? Dựa vào lược đồ, em hãy trình bày kế hoạch tiến quân ra Bắc của Lê Lợi ? ? Em có nhận xét gì về kế hoạch tiến quân của Lê Lợi? - Táo bạo, mạnh mẽ, quyết đoán, đúng đắn ? Kết quả của tấn công ra Bắc như thế nào? - HĐ cá nhân – KT động não ? Việc nghĩa quân nhận được sự ủng hộ của nhân dân nói lên điều gì? - Đây là một cuộc chiến chính nghĩa, đấu tranh vì nhân dân 2. Tiến quân ra Bắc và mở rộng phạm vi hoạt động (năm 1426) - Tháng 9 - 1426, Lê Lợi chia làm 3 Đạo quân tiến quân ra Bắc: + Đạo thứ nhất: Tiến ra giải phóng miền Tây Bắc, ngăn chặn viện binh từ Vân Nam sang. + Đạo thứ 2: Giải phóng vùng hạ lưu sông Nhị (Sông Hồng) và chặn đường rút lui của giặc từ Nghệ An về Đông Quan. + Đạo thứ 3: Tiến thẳng về Đông Quan. - Quân ta được sự ủng hộ của nhân dân, giành nhiều trận thắng lớn. Địch cố thủ trong thành Đông Quan. -> Cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn phản công. * HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập ? Nối cột A với cột B sao cho phù hợp Đạo quân Nối Kế hoạch 1. Đạo thứ nhất 1- b a. Tiến thẳng ra Đông Quan 1. Đạo thứ hai 2- c b. Tiến quân giải phóng Tây Bắc, ngăn chặn viện binh của giặc từ Vân Nam sang 1. Đạo thứ ba 3- a c. Giải phóng vùng hạ lưu sông Nhị (S.Hồng) và chặn đường rút quân của giặc từ Nghệ An về Đông Quan, chặn viện binh từ Quảng Tây sang. * HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng Sưu tầm hình ảnh, câu chuyện lịch sử liên quan tới các nhân vật lịch sử trên. * HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Vẽ sơ đồ tư duy khái quát lại nội dung bài học - Sưu tầm những mẩu chuyện về sự ủng hộ của nhân dân đối với nghĩa quân Lam Sơn. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Đọc và chuẩn bị trước phần III bài 19. + Tìm hiểu về hoàn cảnh, tóm tắt diễn biến, kết quả của trận Tốt Động, Chúc Động, Chi Lăng, Xương Giang + Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử.