Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tiết 23: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (Thế kỉ XIII) (Tiết 1) - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Phúc Than

Ngày soạn: 03/11/2019 Ngày giảng: 7A2: 04/11/2019 TIẾT 23 - BÀI 14 BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (Tiết 1) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Biết được sức mạnh quân sự và âm mưu quyết tâm xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ. - Chủ trương chính sách và những việc làm của vua quan nhà Trần để đối phó với Mông Cổ. 2. Tư tưởng: - Giáo dục cho học sinh ý thức kiên cường bất khuất, mưu trí dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến. 3. Kĩ năng: - Trình bày diễn biến các trận đánh bằng cách chỉ lược đồ. - Phân tích, nhận xét đánh giá các sự kiện lịch sử. 4. Định hướng năng lực: a. Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác. b. Năng lực đặc thù: Tư duy nghiên cứu khoa học lịch sử, tái hiện sự kiện, sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán. II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: - Nghiên cứu tài liệu SGK, SGV, HD thực hiện chuẩn KTKN LịchSử 7 - Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất (1285). 2. Học sinh: Đọc trước bài, trả lời câu hỏi SGK: - Công cuộc chuẩn bị xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ. - Sự chuẩn bị và ý chí quyết tâm đánh giặc của quân dân Trần. - Diễn biến và kết quả của cuộc kháng chiến lần thứ nhất (1258). III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1.Phương pháp: - Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan. Phương pháp dạy học nêu vấn đề . Phương pháp hướng dẫn HS tự học. Phương pháp tích hợp liên môn. 2. Kĩ thuật: Kỹ thuật chia nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đặt câu hỏi IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: H: Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng. TL: - Quân đội nhà Trần: cấm quân và quân ở các lộ - Chủ trương“ Quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông” - Chính sách “ Ngụ binh ư nông” - Ngoài ra còn có thêm lực lượng quân của các vương hầu và quân ở các địa phương gọi là Hương binh - Quân đội được tổ chức và huấn luyện chu đáo - Nhà Trần cử những tướng giỏi cầm quân đóng ở những nơi hiểm yếu, vua trực tiếp đi tuần 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động GV liên hệ với bài trước. - Cuộc sống của nhân dân ta được ổn định chưa được bao lâu lại phải chịu sự xâm lược của quân giặc đến tàn phá HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức và kĩ năng mới Hoạt động của GV và HS Nội dung GV cung cấp kiến thức - MC là đất nước thảo nguyên, ngành kinh tế chính là chăn nuôi du mục, lực lượng ĐQ Mông Cổ rất hùng mạnh - Thế kỉ XIII nhà nước Mông cổ được thành lập, Quân đội rất lớn mạnh có tổ chức, có trang bị tốt -> hiếu chiến H: H29 giúp em hiểu gì về quân Mông Cổ? - Là lực lượng rất mạnh trên vó ngựa. 1. Tìm hiểu âm mưu xâm lược của Mông Cổ H. Quân Mông Cổ xâm lược Đaị Việt nhằm mục đích gì ? + Biến Đại Việt thành bàn đạp để đánh lên phía Nam Trung Quốc, thực hiện kế hoạch gọng kìm tiêu diệt Nam Tống + Chiếm Đại Việt để mở rộng lãnh thổ -> Tham vọng lớn H: Trước khi kéo vào nước ta tướng Mông Cổ làm gì? H: Hành động vua Trần cho bắt giam sứ giả Mông Cổ nói lên điều gì? - Tinh thần quyết tâm chống giặc của vua tôi nhà Trần. Cho HS HĐ nhóm đôi 2 p ? Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta vua Trần đã làm gì? H: Nhận xét về sự chuẩn bị của nhà I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ (1258) 1. Âm mưu xâm lược đại việt của Mông Cổ. - Âm mưu xâm lược nước ta củaVua Mông Cổ: + Thiết lập ách đô hộ Mông Cổ trên đất Đại Việt. + Năm 1257, Mông Cổ chiếm Đại Việt để đánh lên phía Nam TQ. Thực hiện kế hoạch gọng kìm tiêu diệt Nam Tống xâm lược Đại Việt. - Cho sứ giả đưa thư đe doạ và dụ hàng vua Trần. 2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống Mông Cổ. a. Nhà Trần chuẩn bị - Vua Trần ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí, các đội dân binh được thành lập, ngày đêm luyện tập. Trần? - Thái độ kiên quyết và chủ trương đánh giặc đúng đắn của nhà Trần. Huy động toàn dân tham gia k/c. GV Dùng lược đồ “Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ” trình bày diễn biến H: Khi quân Mông vào nước ta, ta đã thực hiện kế sách gì? ý nghĩa của chính sách này? GV: Phân tích giảng giải làm rõ ý nghĩa to lớn của chính sách “Vườn không nhà trống” H: Kết quả cuộc kháng chiến? H: Vì sao quân ta đánh bại quân Mông Cổ? (Ta biết sử dụng cách đánh giặc thông minh, biết chớp thời cơ lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều) H: Những chi tiết chứng tỏ tinh thần quyết chiến của vua tôi nhà Trần? H: Bàì học kinh nghiệm về cách đánh giặc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Mông Cổ lần thứ nhất. b. Diễn biến: - Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào xâm lược Đại Việt. Quân giặc theo đường sông Thao tiến xuống Bạch Hạc (Phú Thọ) rồi tiến đến Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) thì bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông chỉ huy. - Để bảo toàn lực lượng, nhà Trần chủ trương cho quân rút khỏi kinh thành Thăng Long, thực hiện “vườn không nhà trống”. - Giặc vào kinh thành không một bóng người và lương thực. Chúng đã điên cuồng tàn phá kinh thành. Thiếu lương thực, lại bị quân ta chống trả, chưa đầy một tháng, lực lượng chúng bị tiêu hao dần. - Nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu. c. Kết quả: - Ngày 29 - 01 - 1258, quân Mông Cổ thua trận phải rút chạy về nước. - Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ kết thúc thắng lợi. HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập - GV cho hs làm bài tập, trả lời câu hỏi sgk. HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng (trên lớp/ở nhà) - Trình bày lại diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ nhất 1285 trên lược đồ. HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo (ở nhà) - Sưu tầm một số hình ảnh về trận chiến, một số bài thơ ca ngợi cuộc kháng chiến lần nhất. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC CHO TIẾT SAU - Nắm vững nội dung bài học - Chuẩn bị phần II: Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên ? Âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên? ? Sự chuẩn bị kháng chiến của nhà nhà Trần? ? Diễn biến, kết quả, ý nghĩa cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ 2.