Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427) - Nguyễn Thị Tuyến

Bài 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN ( 1418 – 1427) Tuần 18 Tiết 35 Ngày soạn: 31/12/2005 Ngày dạy: 3/1/2006 I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức : -Giúp học sinh nắm được những nét chính về diễn biến khởi nghĩa Lam Sơn trong thời kì đầu của cuộc khởi nghĩa. 2. Tư tưởng: -Thấy được tinh thần hi sinh, vượt qua gian khổ, anh dũng, bất khuất của nghĩa quân Lam Sơn. Cảm phục gương chiến đấu hi sinh vì nghĩa lớn của Lê Lai, biết ơn những người có công với đất nước: Lê Lợi, Nguyễn Trãi 3. Kỹ năng : Sử dụng bản đồ; nhận xét nhân vật lịch sử, sự kiện tiêu biểu trong khởi nghĩa Lam Sơn. II. Tài liệu,thiết bị dạy học: -Bản đồ cuộc khởi nghĩa Lam Sơn III. Hoạt động dạy và học: 1. Giới thiệu bài mới: Cuộc kháng chiến nhà Hồ thất bại, đất nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh. Ngay từ buổi đầu, nhân dân khắp nơi đã nổi dậy khởi nghĩa chống Minh. Ngay sau cuộc khởi nghĩa Trần Quý Khoáng kết thúc, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã bùng nổ lên mạnh mẽ. Vậy khởi nghĩa Lam Sơn do ai lãnh đạo? Diễn biến và kết quả ra sao. Đó là nội dung chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết học hôm nay và những tiết học tiếp theo Bài học này chúng ta học trong 3 tiết. Tiết 1 tìm hiểu khởi nghĩa Lam Sơn trong thời kì ở miền Tây Thanh Hoá ( 1418 – 1423) 2.Dạy – học bài mới: I.THỜI KÌ Ở MIỀN TÂY THANH HOÁ 1.Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa: Hoạt động của thầy – trò Nội dung kiến thức cần đạt -?H:Vì sao Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa? -GV giới thiệu thêm về Lê Lợi: Lê Lợi sinh ngày 10/ 9/ 1385 trong một gia đình “ đời đời làm quan trưởng 1 phương” ( văn bia Vĩnh Lăng) Trước cảnh nước mất, nhân dân lầm than cơ cực, ông rất đau lòng, quyết chí khởi nghĩa cứu nước, cứu dân. Quân Minh nhiều lần lấy chức tước mua chuộc, lấy tiền của dụ dỗ nhưng tất cả những mưu kế gian xảo của chúng đều bị thất bại. Oâng thường nói vói mọi người “ Bậëc trượng phu ở đời kẻ khác” – SGK/ 85, chữ nhỏ. Oâng tuyên bố “ ta dấy quân đánh giặc không phải vì tham phú quý, mà vì muốn cho ngàndời sau biết rằng ta không chịu thần phục quân giặc tàn ngược”. Oâng đã đem tất cả tâm huyết, hiến dâng để cả tài sản của mình cho việc thực hiện lí tưởng cao cả đó. -?H:Lê Lợi chọn nơi nào làm căn cứ ? (Lam Sơn ) -?H:Em biết gì về căn cứ Lam Sơn? < Học sinh trả lời – GV xác định căn cứ Lam Sơn trên bản đồ + bổ sung, giới thiệu thêm về căn cứ Lam Sơn: +Đây là căn cứ đầu tiên của cuộc khởi nghĩa và là quê hương của Lê Lợi. +Đây là một vùng đồi núi thấp xen kẽ những dải rừng thưa và thung lũng, nằm bên tả ngạn sông Chu, nơi có các dân tộc Việt, Mường, Thái sinh sống đoàn kết, nối liền giữa đồng bằng và miền núi, có địa thế hiểm trở mà chính quyền địch lại non yếu. " là vùng đất thuận lợi cho phong trào nổi dậy chống Minh. *Học sinh đọc đoạn “ nghe tin Lê Lợi tự xưng là Bình Định Vương”. GV nói thêm:Như vậy, nghe tin Lê Lợi chuẩn bị khởi nghĩa ở Lam Sơn, hào kiệt khắp nơi về hưởng ứng ngày càng đông, trong đó có Nguyễn Trãi. -?H:Em biết gì về Nguyễn Trãi? (đoạn chữ nhỏ – SGK ) -?H:Vì sao hào kiệt khắp nơi tìm về Lam Sơn? ( nhân dân hận giặc Minh – sẵn sàng nổi dậy khởi nghĩa ) GV:Tại đây, Lê Lợi đã đọc lời thề quyết sống chết chống giặc Minh. *Học sinh đọc đoạn chữ nhỏ/ SGK. *Sơ kết mục: Khởi nghĩa do Lê Lợi khởi xướng đã được sự hưởng ứng của đông đảo nhân dân và hào kiệt trong vùng cũng như từ nơi khác . Điều đó chứng tỏ mặc dù quân Minh khủng bố, đàn áp tàn bạo nhưng không thể tiêu diệt được tinh thần yêu nước, bất khuất của dân tộc ta. *Chuyển ý sang mục 2 *Nguyên nhân: Do ách thống trị tàn bạo, nặng nề của nhà Minh đối với đất nước ta" nhân dân oán giận. -Lê Lợi là 1 hào trưởng có uy tín, là người có lòng yêu nước, thương dân " ông kêu gọi nhân dân khởi nghĩa. *Căn cứ: Lam Sơn ( Thọ Xuân – Thanh Hoa ù ) *Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442) *Đầu 1416, Lê Lợi cùng 18 người làm lễ thề ở Lũng Nhai. * Ngày 7. 2. 1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn và tự xưng là Bình Định Vương. 2. Những năm đầu hoạt động của quân Lam Sơn: -?H:Trong thời kì đầu, nghĩa quân Lam Sơn gặp những khó khăn gì? Tình trạng này được Nguyễn Trãi mô tả trong “ Quân Trung từ mệnh tập”: “ cơm ăn thì sớm tối không được 2 bữa, áo mặcthì đông hè không có 1 manh, quân lính chỉ độ vài nghìn, khí giới thì thật tay không” -Trong khi đó, -GV dùng bản đồ trình bày 3 lần rút lên núi Chí Linh của nghĩa quân. Mới chỉ 10 ngày sau khi dựng cờ khởi nghĩa, nghĩa quân đã đánh thắng trận đầu, diệt hàng ngàn tên giặc. Quân Minh tưởng đã giết được Lê Lợi nên đã rút quân . Nghĩa quân lại trở về căn cứ Lam Sơn. -?H:Em biết gì về Lê Lai và hành động “ liều mình cứu chúa” của ông? ( học sinh dựa vào đoạn chữ nhỏ/ 86 ) -?H:Qua đó, em có suy nghĩ gì về trước gương hi sinh của Lê Lai? ( cảm phục vì đây là một tấm gương anh dũng hi sinh, chủ động nhận cái chết về mình để cứu chủ tướng và nghĩa quân) Giảng: Để ghi nhớ công lao của Lê Lai, Lê Lợi phong cho ông làm công thần hạng nhất và căn dặn con cháu nhà Lê Làm giỗ Lê Lai vào hôm trước ngày giỗ Lê Lợi. Vì vậy, ngày nay nhân dân ta vẫn truyền nhau câu nói “ 21 Lê Lai, 22 Lê Lợi” ( 21/ 8 AL – 22/ 8 AL) – Lê Lợi mất ngày 22/ 8/ 1433 “Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần Khi khôi huyện quân không 1 đội” -?H:Tại sao Lê Lợi đề nghị tạm hoà với quân Minh? +Tránh các cuộc bao vây, truy quét +Có thời gian để củng cố lực lượng, chiến đấu lâu dài. -?H:Vì sao lực lượng quân Minh rất mạnh nhưng không tiêu diệt được nghĩa quân mà chấp nhận tạm hoà? ( Học sinh thảo luận) ( Đánh mãi không được, hao quân tổn tướng nên quay sang thực hiện mưu kế mới:mua chuộc làm tan rã ý chí chiến đấu của nghĩa quân) GV: Cuối 1424, sau nhiều lần dụ dỗ không được. Quân Minh trở mặt tấn công Lam Sơn . Giai đoạn I kết thúc, mở ra một thời kì mới của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. -Lực lượng: non yếu, lương thực thiếu thốn -Quân Minh nhiều lần tấn công, bao vây căn cứ Lam Sơn, nghĩa quân phải 3 lần rút lên núi Chí Linh +Lần I:10 ngày sau khởi nghĩa, nghĩa quân đã đánh thăng trận đầu. Nhận thấy đây là cuộc khởi nghĩa lớn, quân Minh lực lượng bao vây Lam Sơn, tấn công quyết liệt. Lực lượng chênh lệch nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh, lâm vào tình thế khó khăn: ăn măng tre, rễ củ thay cơm +Lần II:Sau 1 thời gian bao vây Chí Linh, quân Minh rút, nghĩa qu6an trở về căn cứ Lam Sơn, hoạt động trở lại. Giữa 1418, quân Minh lại huy động lực lượng lơn tấn công, nghĩa quan rút lên núi Chí Linh lần 2. Quân Minh vây chặt Chí Linh, quyết bắt Lê Lợi, Lê Lai và đội cảm tử hi sinh cứu nguy cho chủ tướng -Lần III:Cuối 1421, quân Minh huy động 10 vạn mở cuộc vây quét lớn buộc nghĩa quân rút lên núi Chí Linh lần III, gặp muôn vàn khó khăn, thiếu lương thực trầm trọng, đói rét. Lê Lợi phải cho giết cả voi, ngựa chiến để nuôi quân. -Hè năm 1423, Lê Lợi tạm hoà với quân Minh 3. Củng cố bài học: -Trình bày tóm tắt diễn biết cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thời kì ở miền Tây Thanh Hoá từ 1418 – 1423 trên bản đồ. -Điền vào chỗ trống những hiểu biết của em về khởi nghĩa Lam Sơn: +Người chỉ huy: tự xưng là: +Bộ chỉ huy có: người +Nơi diễn ra hội thề: +Ngày khởi nghĩa: +Ai là người đã hi sinh anh dũng để cứu Lê Lợi và nghĩa quân thoát khởi tình thế nguy hiểm: -Tại sao Lê Lợi tạm thời hoà với quân Minh? -Em có nhận xét gì về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn từ 1418 – 1423? 4.Hướng dẫn về nhà: -Học bài theo nội dung bài học + SGK -Chuẩn bị ôn tập thi học kì I. Ôn chương II và Chương III. IV. Rút kinh nghiệm: