Giáo án Lịch sử 6 - Tuần 23 - Năm học 2020-2021

Giáo án Lịch sử 6 Ngày soạn: 24/1/2021 Tiết :.19,20,21,22,23,24,25 CHƯƠNG III THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP Chủ đề THỜI BẮC THUỘC VÀ ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP Bài 17,18,19,20,21,22,23 I.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta bị phong kiến phương Bắc thống trị, sử cũ gọi là thời Bắc thuộc, ách thống trị tàn bạo của các thế lực phong kiến phương Bắc đối với nước ta - Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Triệu Quang Phục được toàn thể nhân dân ủng hộ nên đã nhanh chóng thành công. - 2.Tư tưởng: - Giáo dục ý chí căm thù quân xâm lược, bước đầu xây dựng ý thức tự hào, tự tôn dân tộc - Lòng biết ơn và tự hào về truyền thống 3Kỹ năng: - Biết tìm nguyên nhân và mục đích của một sự kiện lịch sử. - Bước đấu biết sử dụng kỹ năng cơ bản để vẽ và đọc bản đồ lịch sử. II CHUẨN BỊ: + Tranh ảnh về cuộc khởi nghĩa. III.CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1.Ôn định lớp: 2.Kiểm tra bài cũ: - Xã hội nguyên thuỷ Việt Nam trải qua những giai đoạn nào ? - Những điều kiện dẫn tới sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước âu Lạc ? - Những công trình văn hoá tiêu biểu của thời Văn Lang – âu Lạc ? 3.Bài mới: Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản Hoạt động 1: 1.Nước Âu Lạc từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ I có gì đổi thay? ?Tình hình nước ta từ sau thất bại của An Dương Vương năm 179 TCN? -Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam Triệu Đà sáp nhập âu Lạc vào Nam Việt, chia Việt và chia thành 2 quận: Giao Chỉ Giáo án Lịch sử 6 thành hai quận là Giao Chỉ và Cửu Chân. và Cửu Chân. ?Đến năm 111 TrCN tình hình âu Lạc như thế nào? -Năm 111 TCN, nhà Hán chiếm âu Nhà Hán đô hộ Lạc và chia thành 3 quận: Giao Chỉ, ?Nhà Hán đã tổ chức việc cai trị Âu Lạc như Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 thế nào? quận của Trung Quốc thành Châu Chia Âu Lạc thành 3 quận: Giao Chỉ, Giao. Cửu Chân và Nhật Nam, gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Châu Giao ? Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc, lập thành Châu Giao nhằm mục đích gì -Bóc lột nhân dân ta bằng hình thức: ? nộp thuế và cống nạp. Nhà Hán muốn chiếm đóng lâu dài và xoá tên nước ta, biến nước ta thành một bộ phận -Bắt nhân dân theo phong tục Hán. của lãnh thổ Trung Quốc. ?Em có nhận xét gì về cách đặt quan lại của nhà Hán ? GV: giới thiệu tiểu sử Hai Bà Trưng.Trưng 2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng Trắc và Trưng Nhị là con gái lạc tướng thuộc bùng nổ. dòng dõi Hùng Vương. Chồng là Thi Sách con trai của lạc tướng chu Diên( vùng ngoại thành Hà Nội) ? Nguyên nhân nào dẫn tới cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng? -Do chính sách bóc lột tàn bạo của nhà Hán. a.Nguyên nhân: -Thi Sách bị Tô Định giết. -Do chính sách bóc lột tàn bạo của nhà nước. ? Cuộc khởi nghĩa nổ ra vào năm nào? ở đâu? -Thi Sách bị Tô Định giết. Năm 40 tại Hát Môn (Hà Tây) ? Với 4 câu thơ trong SGK, em hãy cho biết mục tiêu của cuộc khởi nghĩa ? b.Diễn biến: Mục tiêu chủ yếu của cuộc khởi nghĩa là -Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng giành lại độc lập cho dân tộc, sau đó là khôi dựng cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Hà phục lại sự nghiệp họ Hùng Tây) ? Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng diễn ra như -Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ thế nào? Mê Linh, tiến đánh Cổ Loa, Luy =>Dùng lược đồ k/n để các em theo dõi. Lâu. Tô Định hoảng sợ trốn về Sau đó yêu cầu hs điền tên các danh tướng nước. Hát Môn Mê Linh Cổ Loa Luy Lâu ? Hãy nêu tên một số lực lượng của nhân dân ta lúc đó tham gia cuộc khởi nghĩa? Nhân dân các quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Giáo án Lịch sử 6 Nhật Nam và cả Hợp Phố ? Việc khắp nơi kéo về Mê Linh đã nói lên điều gì ? ->Kết quả của cuộc k/n như thế nào? -Tô Định hốt hoảng c.Kết quả: -Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn. -Tô Định hốt hoảng hớt tóc, cạo râu trốn về Nam Hải. ? Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa -Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn Hai Bà Trưng ? toàn. Sự ủng hộ của nhân dân ?Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa ? d.Ý nghĩa: Khôi phục độc lập dân tộc sau hơn hai thế Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kỷ bị đô hộ. bất khuất quật cường của dân tộc ta -Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất quật cường của dân tộc ta. Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập? Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại * Trưng Trắc được suy tôn làm vua được độc lập ? (Trưng Vương), đóng đô ở Mê Lên làm vua lấy hiệu là Trưng Vương, Linh. đóng đô ở Mê Linh. ?Việc Trưng Trắc được suy tôn làm vua đã nói lên được điều gì? Chứng tỏ ý thức muốn khẳng định quyền độc lập và sự đồng lòng nhất trí của các Lạc tướng Trao vinh dự và quyền điều khiển đất nước cho người phụ nữ có công đầu cùng -Những việc làm của chính quyền toàn dân đánh đuổi quân đô hộ. Trưng Vương: +Phong tước cho những người có công, lập lại chính quyền. + Trao quyền cai quản cho các Lạc tướng. + Xá thuế cho dân. +Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề. ? Tác dụng và ý nghĩa từng việc làm đó ? Ổn định trật tự xã hội, bồi dưỡng sức dân, củng cố lực lượng, gìn giữ độc lập. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42 – 43) đã diễn ra như thế nào? Giáo án Lịch sử 6 Năm 42, quân Nam Hán xâm lược. Khi nghe tin quân Hán kéo đến Lãng Bạc, Hai Bà Trưng cho quân nghênh Hai Bà Trưng đã kéo quân đến để nghênh chiến ở Lãng Bạc. Cuộc chiến đấu chiến, việc này chứng tỏ điều gì? diễn ra quyết liệt. -Cho HS đọc SGK giới thiệu về vùng đất Lãng Bạc. -Thế giặc mạnh, quân ta lui về giữ Cổ Loa và Mê Linh. ? Hai Bà Trưng đã hi sinh ra sao? Lực lượng suy giảm không thể chống nổi quân giặc, Hai Bà Trưng đã nhảy xuống sông tự vẫn. *GV: Theo sử sách ghi lại. “Cấm khê đến lúc hiểm nghèo. Chị em thất thế phải liều một phen” -Mã Viện đuổi theo, Hai Bà Trưng ? Vì sao ở khắp nơi trên đất nước ta, nhân dân chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm đều lập đền thờ Hai Bà Trưng ? Khê. Để tỏ lòng biết ơn Hai Bà Trưng tỏ rõ ý Cuối 3-43 chí quyết tâm bảo vệ độc lập. ? Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng? Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết giành độc lập. ? Quan sát vào sơ đồ, em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội ở nước ta? 3,Những chuyển biến về xã hội, Thời kỳ Văn Lang – âu Lạc, xã hội bị phân văn hoá nước ta ở các thế kỷ I - hoá thành 3 tầng lớp: quý tộc, nông dân công VI xã và nô tì. ? Bộ phận giàu có gồm những người nào * Xã hội trong xã hội? Họ có địa vị như thế nào? Gồm Vua, Lạc tướng, Bồ chính (Quý tộc) chiếm địa vị thông trị và bóc lột. Thấp hèn nhất là tầng lớp nào? Thân phận của họ? Là nô tì, thân phận khổ cực, họ phải hầu hạ, phụ thuộc chủ. ? Chính quyền đô hộ đã thực hiện chính sách văn hoá thâm độc như thế nào để cai trị dân ta? * Văn hóa Mở trường dạy chữ Hán, Nho Giáo, Đạo giáo, Phật giáo, phong tục, luật lệ Hán được truyền vào nước ta. Chính quyền đô hộ mở trường học dạy chữ Hán tại các quận. ? Những việc làm trên của nhà Hán nhằm Giáo án Lịch sử 6 mục đích gì ? Nhằm ý đồ đồng hoá nhân dân ta. Những luật lệ, phong tục Hán của ? Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục người Hán vào nước ta. tập quán và tiếng nói của tổ tiên Nhằm ý đồ đồng hoá nhân dân ta. Nhân dân lao động nghèo khổ, không có điều kiện theo học. Tiếng nói đã trở thành bản sắc riêng của dân tộc Việt có sức sống bất 4. Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm diệt. 248) Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Bà * Nguyên nhân: Triệu ? -Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Ngô. -Nhân dân không cam chịu bị áp Diễn biến ra sao ? bức, bóc lột nặng nề. * Diễn biến Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hoá). Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp Giao Kết quả như thế nào ? Châu. Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng (Thanh Hoá) Hoạt động 2 5. Nhà Lương siết chặt ách đô hộ như thế nào ? Chính sách cai trị như thế nào ? Chia lại đất nước thành các quận huyện và đặt tên mới. Phân biệt đối xử rất gay gắt: Người Việt không được giữ chức vụ quan trọng. Chỉ có tôn thất nhà Lương và một số dòng họ lớn. Đặt ra hàng trăm thứ thuế. 6.Khởi nghĩa Lý Bí – Nước Vạn GV: Giới thiệu vài nét về tiểu sử Lý Bí. Xuân thành lập Cuộc khởi nghĩa Lý Bí có nét đặc sắc gì ? Đoàn kết được quân dân đấu tranh vì độc lập Mùa xuân năm 542, Lý Bí phất cờ dân khởi nghĩa . Tháng 4 năm 542 và đầu năm 543, nhà Lương hai lần kéo quân sang đàn áp bị thất bại. Mùa xuân năm 544, Lý Bí lên ngôi hoàng đế (Lý Nam Đế), Đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội).Lập triều đình với hai ban văn võ. Quân Lương sang xâm lược, Vua Lý Nam Đế *. Chống quân Lương xâm lược. Giáo án Lịch sử 6 đã chống trả ra sao ? Tháng 5 năm 545, nhà Lương cử Lý Nam Đế đem quân chặn đánh địch ở nhiều Trần Bá Tiên và Dương Phiêu chỉ nơi, sau đó rút về Tô Lịch (Hà Nội), Gia Ninh huy 1 đạo quân lớn tiến vào nước ta. (Việt Trì-Phú Thọ) và núi rừng Phú Thọ. Giặc mạnh, đánh úp quân ta. Sau khi khôi phục lực lượng, Lý Nam Đế Năm 548, Lý Nam Đế mất. đem quân ra đóng ở hồ Điển Triệt. Bị quân Lương đánh úp, ông lui quân về động Khuất Lão *Triệu Quang Phục đánh bại Giới thiệu sơ lược về tiểu sử Triệu Quang quân Lương như thế nào ? Phục. Triệu Quang Phục cho lui quân về Mưu trí đánh giặc của Triệu Quang Phục ra Dạ Trạch (Hưng Yên) sao ? Ông dùng chiến thuật du kích để GV giải thích “chiến thuật du kích” đánh quân Lương. Cuộc kháng chiến kết thúc thắng Kết quả ra sao ? lợi. * Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào ? ? Sau khi đánh bại quân Lương, Triệu Quang Lên ngôi vua, xưng là Triệu Việt Phục đã làm gì ? Vương, tổ chức lại chính quyền. Lên ngôi vua, xưng là Triệu Việt Vương, tổ 20 năm sau, Lý Phật Tử cướp ngôi, chức lại chính quyền. xưng là hậu Lý Nam Đế. Năm 603, quân Tuỳ tấn công Vạn ?Quân Tuỳ lấy cớ gì để xâm lược nước ta ? Xuân, Lý Phật Tử bị bắt. Đất ?Vì sao Lý Phật Tử thất bại nhanh chóng ? nước ta bị nhà Tuỳ đô hộ. Lực lượng còn yếu, lại cố thủ và không được * Đặt ách cai trị của nhà Tùy lên sự ủng hộ của nhân dân. nước ta. Tổng kết : Bảng thống kê Các triều đại phong kiến đã xâm lược nước ta và các lực lượng quân ta đã đánh trả quân thù. - Triệu Đà năm 111TCN- Âu Lạc - Năm 34, nhà Hán.- Hai Bà Trưng - Thế kỉ III, Nhà Ngô – Bà Triệu - Năm IV, Nhà Lương _ Lý Bí. - Năm 603, Nhà Tùy – Lý Phật Tử Bị quân Tùy đô hộ. Chính sách cai trị: - Nộp hàng trăm thứ thuế nặng nề; - Đồng hóa dân tộc. 4.Củng cố: Giáo án Lịch sử 6 -Đất nước và nhân dân đánh kẻ thù nào và chiến thắng nào ? -Nguyên nhân, diễn biến và kết quả thắng lợi của dân ta ? -Ý nghĩa thắng lợi của các cuộc chiến đó ? 5.Dặn dò: Học bài Soạn bài 24