Giáo án Hình học Lớp 6 - Tiết 15: Nửa mặt phẳng, góc - Năm học 2019-2020 - Trường PTDTBT THCS Tà Mung

1 Ngày soạn: 01/5/2020 Ngày giảng: 08,09/5/2020 Chương II. GÓC Tiết 15 - NỬA MẶT PHẲNG, GÓC I. MỤC TIÊU 1) Kiến thức: - Có biểu tượng về mặt phẳng. Hiểu thế nào là nửa mặt phẳng. Hiểu tính chất của hai nửa mặt phẳng đối nhau. Biết được tia nằm giữa hai tia khác qua hình vẽ - Biết góc là gì ? Góc bẹt là gì ? 2) Kĩ năng : Biết cách gọi tên nửa mặt phẳng, biết vẽ tia nằm giữa 2 tia khác. Làm quen với việc phủ định một khái niệm, chẳng hạn: Nửa mặt phẳng bờ a chứa điểm M và nửa mặt phẳng bờ a không chứa điểm M. Cách nhận biết tia nằm giữa hai tia và tia không nằm giữa hai tia. - Biết vẽ góc, đọc tên góc, kí hiệu góc. Nhận biết điểm nào nằm trong góc qua hình vẽ. 3) Thái dộ: Rèn tính cẩn thận 4. Năng lực – Phẩm chất: a) Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác, b) Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ II.CHUẨN BỊ: 1 - GV: Bảng phụ, phấn mầu, một tờ giấy. 2 - HS : Bảng nhóm . III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, hoạt động nhóm, luyện tập thực hành 2. Kĩ thuật: Thảo luận nhóm, đặt câu hỏi, động não IV. TỔ CHỨC CÁC HOAT ĐỘNG DẠY HỌC 1.Hoạt động khởi động * Tổ chức lớp: * Kiểm tra bài cũ:(kết hợp trong bài) * Khởi động GV: Chúng ta viết trên mặt bảng, trên trang giấy. Trang giấy, mặt bảng là hình ảnh của mặt phẳng. Em hãy cho ví dụ minh hoạ mặt phẳng ? HS: Mặt nước hồ yên lặng, mặt tường nhẵn, mặt gương GV: Cũng giống như điểm và đường thẳng, mặt phẳng là một hình cơ bản không định nghĩa. Khi ta vẽ điểm, vẽ đường thẳng là vẽ trên một mặt phẳng. Mặt phẳng không bị giới hạn về mọi phía. 2. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt 1. Nửa mặt phẳng bờ a - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành. Hđ nhóm - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác, - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ 2 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt GV: Các em hãy gấp một tờ giấy theo một nếp gấp nào đó, sau đó mở ra: Mỗi phần cùng với nếp gấp gọi là một nửa mặt phẳng HS:Làm theo sự hướng dẫn của GV Vẽ lên bảng đường thẳng a Vẽ vào vở đường thẳng a ? Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi: Đường thẳng a chia mặt phẳng thành mấy phần ? HS: Hai phần riêng biệt. - Mỗi phần đó cùng với đường thẳng a là một nửa mặt phẳng bờ a. ? Thế nào là một nửa mặt phẳng bờ a ? Hs: Suy nghĩ - Trả lời. HS: Đọc định nghĩa (SGK - Tr. 72) - Trong hình vẽ sau thì hai nửa mặt phẳng (I) và (II) gọi là hai nửa mặt phẳng đối nhau Vậy thế nào là hai nửa mặt phẳng đối nhau ? ? Khi vẽ bất kì 1 đường thẳng trên mặt phẳng nó là bờ của 2 nửa mặt phẳng đối nhau. GV: Trước đây ta đã biết: Mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung của hai tia đối nhau. Tương tự như vậy ta có thể rút ra tính chất cho mỗi đường thẳng trên mặt phẳng như thế nào ? GV: Hướng dẫn HS cách phân biệt 2 nửa mặt phẳng bị chia ra bởi đường thẳng a. HS: Quan sát hình 2 (SGK - Tr. 72). Tô xanh nửa mp (I), tô đỏ nửa mp (II). ? Cho biết những điểm nào thuộc nửa mp (I), nửa mp (II) ? GV:Gọi nửa mặt phẳng (I) là nửa mặt phẳng bờ a chứa N . Gọi nửa mặt phẳng (II) là nửa mặt phẳng bờ a chứa P hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa N. GV:Chốt lại: Cách gọi tên nửa mặt phẳng, phần đầu có tên bờ - phần sau Định nghĩa: SGK - Tr. 72 Hai nửa mặt phẳng có chung bờ được gọi là 2 nửa mặt phẳng đối nhau. Tính chất: Bất kì đường thẳng nào nằm trên mặt phẳng cũng là bờ chung của 2 nửa mặt phẳng . a (I) (II) a 3 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt có chứa hoặc không chứa một điểm nào của mặt phẳng ? Hãy làm bài tập ?1 ? 2 điểm M, N nằm ở vị trí nào thì cắt bờ a? Không cắt bờ a ? HS HĐ nhóm trả lời câu hỏi GV:Chốt lại: Đoạn thẳng ng thuộc 1 nửa mặt phẳng bờ a thì không cắt đường thẳng a. Đoạn thẳng có 2 đầu không nằm trên a nhưng thuộc 2 nửa mặt phẳng có bờ a thì cắt đường thẳng a GV: Đối với ba điểm thẳng hàng ta có khái niệm điểm nằm giữa hai điểm còn lại. Đối với ba tia chung gốc, ta cũng có khái niệm tia nằm giữa hai tia khác. - GV: Vẽ hình 3a lên bảng. ? Trên hình có mấy tia ? Có chung gốc không? - HS: 3 tia Ox, Oz, Oy cùng chung gốc O ? Lấy M Ox, N Oy (M 0, N 0). Tia Oz có cắt đoạn thẳng MN không ? GV:Ta nói tia Oz nằm giữa 2 tia Ox, Oy. ? Khi nào thì tia Oz nằm giữa 2 tia Ox và Oy ? HS: Khi tia Oz cắt đoạn thẳng MN tại một điểm nằm giữa M và N với M Ox, N Oy ?1 SGK - Tr. 72 Giải a) - Nửa mặt phẳng (I) còn gọi là nửa mặt phẳng bờ a chứa M. hoặc là nửa mặt phẳng bờ a chứa N, hoặc là nửa mặt phẳng bờ a không chứa P. - Nửa mặt phẳng (II) còn gọi là: Nửa mặt phẳng bờ a chứa điểm P hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa M hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa N. b) Đoạn thẳng MN không cắt đường thẳng a. Đoạn thẳng MP cắt đường thẳng a. 2. Tia nằm giữa hai tia Hình 3a (SGK - Tr. 72) Tia Oz nằm giữa hai tia Ox và Oy ?2 SGK - Tr. 73 Trả lời 4 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt 3. Góc - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ GV:Ở tiểu học các em cũng đã bước đầu làm quen với góc. Các em hãy tìm trong thức tế xung quanh ta có những đồ vật cho ta hình ảnh của góc HS:Góc giữa hai kim đồng hồ - Góc giữa hai lưỡi kéo - Chiếc com pa GV:Treo bảng phụ hình 4 (SGK - Tr. 74) GV:Trên hình ta có ba góc. Đặc điểm chung của chúng là gì ? (Hoặc mỗi hình có mấy tia ? hai tia có chung điểm nào ?) ? Góc là gì ? GV:Các em hãy đọc nội dung trong SGK - Tr. 74 để tìm hiểu xem thế nào là đỉnh của góc, thế nào là cạnh của góc, cách gọi tên góc, kí hiệu góc. - Nhìn hình 4, xác định đỉnh, cạnh của góc ? GV:Treo bảng phụ hình vẽ sau: Hãy cho biết các hình vẽ có phải là là hình vẽ của một góc hay không ? Vì sao Định nghĩa: Góc là hình gồm 2 tia chung gốc. Gốc chung của 2 tia gọi là đỉnh của góc. Góc có 2 cạnh là Ox, Oy gọi là góc xOy hoặc góc yOx hoặc góc O. - Kí hiệu tương ứng là: xOy; yOx; O. - Khi M thuộc tia Ox, N thuộc tia Oy thì xOy còn gọi là MON. 5 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt GV:Hãy vẽ một góc đỉnh C và tự đặt tên cho hai cạnh của góc - Hãy vẽ thêm chỉ một tia vào hình đã có để trong hình mới có ba góc. Kể tên các góc đó 4. Góc bẹt - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành. Hđ nhóm - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não. - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo. - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ Gv:Quay cho kim phút của một chiếc đồng hồ thẳng hàng với kim giờ và giới thiệu với học sinh góc giữa hai kim là góc bẹt - Tương tự với chiếc com pa ta cũng làm như vậy và ta có hình ảnh của góc bẹt - Để nói một góc là góc bẹt thì góc đó phải có đặc điểm gì ? GV:Đó cũng chính là định nghĩa góc bẹt HS:Nhắc lại - Nêu 1 số hình ảnh của góc, của góc bẹt trong thực tế ? HS thảo luận cặp đôi nêu Góc bẹt là góc có hai cạnh là hai tia đối nhau 5. Vẽ góc - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành. Hđ nhóm - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác, - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ GV:Cho HS nghiên cứu nội dung mục 3 và cho biết để vẽ góc ta cần biết các yếu tố nào ? GV:Yêu cầu HS: Vẽ 2 tia chung gốc trong một số trường hợp: Đặt tên góc và viết kí hiệu cho các góc tương ứng. HS:Một em lên bảng thực hiện - Dưới lớp vẽ vào vở. 6 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt ? Hãy quan sát hình 5 (SGK - Tr. 74). ?Viết kí hiệu khác ứng với O1; O2? O1 hay xOy. O2hay tOy. GV:Lưu ý: Sử dụng đường cung nhỏ nối 2 cạnh của góc để dễ thấy góc mà ta đang xét tới. 6. Điểm nằm bên trong góc - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành. Hđ nhóm - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác, - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ GV:Vẽ xOykhông phải là góc bẹt và lấy hai điểm M, N như hình vẽ sau GV:Ta nói điểm M nằm trong xOy còn điểm N nằm ngoài xOy - Có thể căn cứ vào dấu hiệu nào để nói một điểm nằm trong (Hay nằm ngoài) xOy ? GV:Gợi ý: Hãy dùng khái niệm tia nằm giữa hai tia để nói một điểm nằm trong xOy HS:Nếu tia OM nằm giữa hai tia Ox và Oy thì điểm M nằm trong xOy Gv:Ta chỉ xét điểm nằm trong góc xOy khi 2 tia Ox, Oy không đối nhau. Khái niệm: Điểm nằm trong sẽ không có nghĩa khi 2 tia Ox, Oy đối nhau. - Khi 2 tia Ox, Oy không đối nhau, điểm M là điểm nằm bên trong xOy nếu tia OM nằm giữa hai tia Ox và Oy Khi xOy khác góc bẹt: Điểm M nằm trong xOy Tia OM nằm giữa hai tia Ox, Oy 3. Hoạt động luyện tập - Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành - Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não - Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề - Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ Gv: Điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau: (Treo bảng phụ) Bài tập 3 (SGK - Tr. 73) Giải a) Bất kì đường thẳng nào nằm trên mặt 7 - HS lên bảng điền ? Đề bài cho biết gì ? Yêu cầu gì ? Hs:Trả lời Hs:Lên bảng vẽ hình theo yêu cầu của bài và trình bày lời giải Gv chốt kiến thức. phẳng cũng là bờ chung của 2 nửa mặt phẳng đối nhau. b) Cho 3 điểm không thẳng hàng O, A, B. Tia Ox giữa 2 tia OA, OB khi tia Ox cắt đoạn thẳng AB tại 1 điểm nằm giữa A và B. Bài tập 5 (SGK - Tr. 73) Giải Tia OM nằm giữa hai tia OA, OB vì tia OM cắt đoạn thẳng AB 4. Hoạt động vận dụng - Tìm xung quanh em hình ảnh của hai nửa mặt phẳng có bờ chung - Tìm trên thực tế các hình ảnh về góc như:tư thế ngồi học đúng của học sinh; tư thế chuẩn bị xuất phát của vận động viên khi chạy? 5. Hoạt động tìm tòi, mở rộng - Nắm được ba nội dung chính của bài là nửa mặt phẳng, hai nửa mặt phẳng đối nhau, tia nằm giữa hai tia. Đọc trước bài: Số đo góc BTVN: 1; 5 (SGK - Tr. 73)