Giáo án Đại số Lớp 7 - Tiết 33: Đồ thị của hàm số y = ax (a # 0) - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Pha Mu

Ngày soạn:11/11/2019 Ngày dạy: 13/11/2019 Tiết 33: ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ y = ax (a ¹ 0). I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức : - Học sinh hiểu được khái niệm đồ thị của hàm số, đồ thị của hàm số y = ax (a  0). - HS thấy được ý nghĩa của đồ thị trong thực tiễn và trong nghiên cứu hàm số. 2. Kĩ năng : - Biết cách vẽ đồ thị của hàm số y = ax. 3. Thái độ : - Rèn tính cẩn thận, chính xác. Yêu thích bộ môn. 4. Định hướng năng lực - Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp. - Năng lực chuyên biệt: Năng lực sử dụng công cụ, năng lực tính toán. II. CHUẨN BỊ. 1. Giáo viên: - Bảng phụ ghi bài tập và kết luận. Bảng phụ vẽ các điểm của hàm số khác cũng có dạng đường thẳng (y = 2x + 3 ; y = - 2 ; y =|x| ). - Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu. 2. Học sinh: Ôn lại cách xác định điểm trên mặt phẳng toạ độ. Thước thẳng. III.PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC. - Phương pháp: Giải quyết vấn đề, hoạt động cá nhân, thảo luận nhóm. - Kĩ thuật: Động não, đặt câu hỏi, chia nhóm. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn đinh tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: - GV nêu yêu cầu kiểm tra : Hàm số y = f(x) được cho bởi bảng sau : x - 2 - 1 0 0,5 1,5 y 3 2 - 1 1 - 2 a) Viết tập hợp {(x, y)} các cặp giá trị tương ứng của x và y xác định hàm số trên. - Một hs lên bảng làm câu a : { (- 2 ; 3) ; (- 1 ; 2) ; (0 ; - 1) ; (0,5 ; 1) ; (1,5 ; - 2). - GV nhận xét, cho điểm. 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG 1. Hoạt động khởi động: Vẽ một hệ trục toạ độ Oxy và đánh dấu các điểm có toạ độ là các cặp số trên. HOẠT ĐỘNG 2.Hoạt đông hình thành kiến thức: Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động1 – Đồ thị hàm số là gì? - Chúng ta vừa thực hiện bài ?1 . Các điểm M, N, P, Q, R biểu diễn các cặp số của hàm số y = f(x). Tập hợp các 1. Đồ thị hàm số là gì ? ?1. Hàm số y = f(x) được cho bảng sau: x -2 -1 0 0,5 1,5 điểm đó gọi là đồ thị của của hàm số y = f(x) đã cho. GV yêu cầu hs nhắc lại. HS : Đồ thị của hàm số y =f(x) là tập hợp các điểm{ M, N, P, Q, R } Trở lại bài làm của HS1. - Đồ thị của hàm số y = f(x) là gì ? HS : Đồ thị của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x;y) trên mặt phẳng toạ độ. GV đưa định nghĩa đồ thị của hàm số y = f(x) lên bảng phụ. VD1: Vẽ đồ thị hàm số y = f(x) trong bài ?1 , ta phải làm những bước nào ? HS : - Vẽ hệ trục toạ độ Oxy. - Xác định trên mặt phẳng toạ độ các điểm biểu diễn các cặp giá trị (x ; y) của hàm số. y 3 2 -1 1 -2 a, {(-3; 2); (-1; 2) ; (0; -1); (0,5; 1); (1,5; - 2)} b, Tập hợp các điểm biểu diễn như trên gọi là đồ thị hàm số. Vậy: Đồ thị hàm số y = f(x) là tập hợp các điểm biểu diễn các cặp giá trị tương ứng (x;y) trên mặt phẳng tọa độ. Hoạt động 2. Đồ thị của hàm số y = ax ( a ≠ 0 - Xét hàm số y = 2x, có dạng y = ax, với a = 2. - Hàm số này có bao nhiêu cặp số (x ; y) ? - Hàm số này có vô số cặp (x ; y). - Chính vì hàm số y = 2x có vô số cặp số (x ; y) nên ta không thể liệt kê hết được các cặp số của hàm số. - Để tìm hiểu về đồ thị của hàm số này, các em hãy hoạt động nhóm làm bài ?2 . GV đưa bài ?2 lên bảng phụ. ?2 a) (- 2 ; - 4) ; (- 1 ; - 2) ; (0 ; 0) ; (1 ; 2) ; (2 ; 4). b) 1 2 -2 1 3 -1 2 A B D y C x E O -2 -1 GV yêu cầu 1 nhóm lên trình bày bài làm. Kiểm tra thêm bài của vài nhóm khác. GV nhấn mạnh: Các điểm biểu diễn các cặp số của hàm số y = 2x ta nhận thấy cùng nằm trên một đường thẳng qua gốc tọa độ. GV đưa lên bảng phụ một mặt phẳng toạ độ biểu diễn các điểm thuộc đồ thị hàm số y = 2x (số điểm tăng lên). - Người ta đã chứng minh được rằng : Đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0) là một đường thẳng đi qua gốc toạ độ. GV yêu cầu hs nhắc lại kết luận. - Từ khẳng định trên, để vẽ được đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0) ta cần biết mấy điểm của đồ thị ? GV cho hs làm bài ?3 , ?4 . Yêu cầu hs cả lớp làm vào vở, sau đó gọi một hs lên bảng trình bày. c) Các điểm còn lại có nằm trên đường thẳng đi qua 2 điẻm (- 2 ;- 4) và (2 ; 4). Khi đó ta nói đường thẳng đó là đồ thị của hàm số y =2x. Vậy : Đồ thị hàm số y = ax (a 0 ) là một đường thẳng đi qua gốc tọa độ. ?3. Từ khẳng định trên, để vẽ đồ thị hàm số y = ax (a 0 ) ta luôn cần hai điểm phân biệt thuộc đồ thị ?4 : Xột hàm số y = 0,5x. Một hs trình bày trên bảng, chẳng hạn : a) A(1 ; 0,5) b) Đường thẳng OA là đồ thị của hàm số y = 0,5x. GV yêu cầu hs đọc phần nhận xét/sgk. VD2: Vẽ đồ thị của hàm số y = - 1,5x. GV yêu cầu hs nêu các bước làm. (GV lưu ý hs viết công thức hàm số theo đồ thị). Nhận xét (sgk/71). - Vẽ hệ trục Oxy. - Xác định một điểm thuộc đồ thị hàm số (khác điểm O), chẳng hạn A(2 ; - 3). - Vẽ đường thẳng OA, đường thẳng đó là đồ thị của hàm số y = - 1,5x. -4 4 -3 -3 3 3-2 -2 2 2-1 -1 1 10 y x HOẠT ĐỘNG 3.Hoạt động luyện tập:: - Đồ thị của hàm số là gì? - Đồ thị của hàm số y = ax (a  0) là đường như thế nào? - Muốn vẽ đồ thị của hàm số y = ax (a ¹ 0) ta cần làm qua các bước nào? (HS lần lượt trả lời các câu hỏi) - Cho HS làm bài tập 39 (sgk/71). HS1: vẽ hệ trục toạ độ Oxy và đồ thị hàm số y = x ; y = - x. HS2: vẽ đồ thị hàm số y =3x ; y= - 2x. - GV: Quan sát đồ thị của bài 39 trên và trả lời câu hỏi bài 40/sgk : + Nếu a > 0 thì đồ thị hàm số y = ax (a  0) nằm ở các góc phần tư I và III. + Nếu a < 0 thì đồ thị hàm số y = ax (a  0) nằm ở các góc phần tư II và IV. HOẠT ĐỘNG 4. Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng: Điểm M(x0 ; y0) thuộc đồ thị hàm số y = f(x) nếu y0 = f(x0). Xét điểm A(- 1 3 ; 1). Ta thay x = - 1 3 vào y = - 3x Þ y = (- 3).(- 1 3 ) = 1 Þ Điểm A thuộc đồ thị hàm số y = - 3x. HOẠT ĐỘNG 5. Tìm tòi mở rộng: - Tìm hiểu thêm cách vẽ đồ thị y = a:x V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ CHO TIẾT SAU - Nắm vững các kết luận và cách vẽ đồ thị của hàm số y = ax (a 0). - Bài tập về nhà 41, 42, 43 trang 72,73 SGK. Số 53, 54, 55 trang 52, 53 SBT. - Gợi ý bài 41/sgk : x y A y = - 1,5x -2 -2 3 2 2 -1 -1 1 10