Bài giảng Vật lý Lớp 8 - Bài 5: Sự cân bằng lực - Quán tính - Nguyễn Thanh Tâm

BÀI GIẢNG MÔN VẬT LÍ 8TIẾT 5 – BÀI 5: SỰ CẦN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNHGV: Nguyễn Thúy LệLực được biểu diễn bằng một mũi tên có: + Gốc là điểm đặt của lực. + Phương, chiều trùng với phương chiều của lực. + Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước.* Tại sao nói lực là một đại lượng véctơ ?* Nêu cách biểu diễn lực, hãy biểu diễn trọng lực của một vật có khối lượng 5kg (tỉ xích 0,5cm ứng với 10N).Câu 1Câu 2 Lực là đại lượng véctơ vì nó có độ lớn, có phương và chiều.50 NP10NThế nào là hai lực cân bằng? Một vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì như thế nào? Vấn đề này chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học mới:BÀI 5:SỰ CÂN BẰNG LỰC - QUÁN TÍNH I/ Lực cân bằng1- Hai löïc caân baèng laø gì?C1: Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên : Quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là : 3N; 0,5N; 5N, bằng các véc tơ lực. Nhận xét về : điểm đặt, cường độ, phương chiều của hai lực cân bằngQP1NPT0,5NQP5NI/ Lực cân bằng1- Hai löïc caân baèng laø gì?QP1NPT0,5NQP5N- Các cặp lực trên có cân bằng không ? nhận xét về điểm đặt, phương, chiều, độ lớn của các cặp lực trong các ví dụ trên ?Các cặp lực trên là hai lực cân bằng.+Điểm đặt: cùng đặt lên một vật.+Cường độ: bằng nhau.+Phương: cùng trên một đường thẳng (cùng phương)+Chiều: ngược chiều.QP1NPT0,5NQP5N- Vậy thế nào là hai lực cân bằng ?Kết luận : - Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng (cùng phương) nhưng ngược chiều nhau.QP1NPT0,5NQP5N- Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng thì những vật trên đang đứng yên sẽ như thế nào ?- Dưới tác dụng của hai cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yênC¸c cÆp lùc sau ®©y cã ph¶i lµ c¸c cÆp lùc c©n b»ng kh«ng? v× sao? F1F1F1F2F2F2H.aOH.bOOOH.c2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển độngF1=50NF2=50N-Vậy khi 1 vật đang chuyển động, chịu các lực cân bằng tác dụng vào thì vật sẽ như thế nào ( Vận tốc của vật có thay đổi không) ?b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút )Ròng rọc cố địnhDây không dãnGiá thí nghiệmLỗ KVật nặng A’ABK2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển độnga/ Dự đoán: Khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ không thay đổi nghĩa là vật chuyển động thẳng đểu.ABKC2: Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên ?C2: Vì quả cân A chịu tác dụng của 2 lực :Trọng lực PA và sức căng T của dây , 2 lực này cân bằng do : T=PB mà PB = PA => T cân bằng PA PBPATC3: Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ sẽ chuyển động nhanh dầnC3: Vì PA+ PA’ > T , nên vật A,A’ chuyển động nhanh dần đi xuốngPA’a- Dự đoán:b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút )2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển độngAKPATPBBPA’C4: Khi quaû caân chuyeån ñoäng qua loã K thì vaät naëng A’ bò giöõ laïi . Luùc naøy quaû caân A coøn chòu taùc duïng cuûa nhöõng löïc naøo?Trả lời: Quaû caân chòu taùc duïng caùc löïc: troïng löïc PA vaø löïc caêng daây T. ABKC5: Haõy ño quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuûa quaû caân A sau moãi khoaûng thôøi gian 2 giaây, ghi vaøo baûng 5.1 vaø tính vaän toác cuûa A.DEGFC( Vò trí ban ñaàu cuûa quaû caân A )Vò trí cuûa quaû caân A sau khi taùch khoûi vaät naëng A’Thôøi gian t(s)Quaõng ñöôøng s(cm)Vaän toác v (cm/s)t1 = 2 (s)s1 = t2 = 2 (s)s2 = t3 = 2 (s)s3 = DE =EF =FG =555Baûng 5.1v1 = 2,5v2 = 2,5v3 = 2,5Töø keát quaû treân, neâu nhaän xeùt veà loaïi chuyeån ñoäng cuûa quaû caân A ?Ñaùp aùn: Quaû caân A chuyeån ñoäng ñeàu.Kết luận: Một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của các lực cân bằng thì tiếp tục chuyển động thẳng đều.Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tínhII- QUAÙN TÍNH:1-NhËn xÐt : Khi cã lùc t¸c dông, vËt kh«ng thÓ thay ®æi vËn tèc ®ét ngét ®­ưîc v× mäi vËt ®Òu cã qu¸n tÝnh.2- Vaän duïng:C6: Buùp beâ ñang ñöùng yeân treân xe. Baát chôït ñaåy xe chuyeån ñoäng veà phía tröôùc. Hoûi buùp beâ seõ ngaõ veà phía naøo? Taïi sao?C6: - Buùp beâ ngaõ veà phía sau. Khi xe chuyeån ñoäng, chaân cuûa buùp beâ gaén vôùi xe neân chuyeån ñoäng theo. Thaân vaø ñaàu buùp beâ do quaùn tính chöa kòp chuyeån ñoäng. Vì vaäy buùp beâ ngaõ veà phía sau.C7: ñaåy cho buùp beâ vaø xe cuøng chuyeån ñoäng roài baát chôït döøng xe laïi. Hoûi buùp beâ seõ ngaõ veà phía naøo? Taïi sao?C7: - Buùp beâ ngaõ veà phía tröôùc. Khi xe döøng laïi, chaân cuûa buùp beâ gaén vôùi xe neân döøng laïi theo. Thaân vaø ñaàu buùp beâ do quaùn tính chöa kòp döøng. Vì vaäy buùp beâ ngaõ veà phía tröôùc.C8: Haõy duøng khaùi nieäm quaùn tính ñeå giaûi thích caùc hieän töôïng sau:=> Khi oâtoâ ñoät ngoät reõ phaûi, haønh khaùch treân xe bò nghieâng veà phía traùi.a) Khi xe ñi thaúng, ngöôøi vaø xe chuyeån ñoäng thaúng. Khi xe reõ phaûi, nöûa ngöôøi döôùi reõ phaûi theo xe, do quaùn tính nöûa ngöôøi treân vaãn ñi thaúng. Vì vaäy haønh khaùch (ta) bò reõ sang traùi.c) Buùt taéc möïc, ta vaåy maïnh, buùt laïi coù theå vieát tieáp ñöôïc.=> Cuoái quaù trình vaåy, buùt döøng laïi, möïc trong buùt chöa döøng laïi do quaùn tính. Vì vaäy buùt coù möïc ôû ngoøi, vieát tieáp ñöôïc.