Bài giảng Tiết:37 văn bản: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

Giáo viên thực hiện: Dương Thị Định ĐƠN VỊ: Trường THCS Phả Lại NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG Các thầy cô giáo về dự hội giảng KIỂM TRA BÀI CŨ 1. Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài “Xa ngắm thác núi Lư”? Trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Lý Bạch? Đáp án: - Lý Bạch (701-762) được mệnh danh là “tiên thơ” là nhà thơ nổi tiếng đời Đường (Trung Quốc) tự là Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc. Tính tình phóng khoáng, văn hay, thích rượu, đi nhiều, thích làm thơ. - Lý Bạch để lại hơn 1000 bài thơ với phong cách lãng mạn, bay bổng, cảm xúc tràn đầy…  Một con người tài hoa và đầy cá tính. Văn bản: CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH ( Tĩnh dạ tứ) Lý Bạch -Lý Bạch- I. Đọc - hiểu văn bản 1. Đọc 2. Chú thích a) Tác giả: (Tĩnh dạ tứ) - Đọc chậm, diễn cảm, đúng cách ngắt nhịp - Lí Bạch: Là người yêu thiên nhiên, đặc biệt là yêu trăng. b) Tác phẩm: * Hoàn cảnh sáng tác: - Khi tác giả ở xa quê * Chủ đề của bài thơ - Vọng nguyệt hoài hương (Trông trăng nhớ quê) * Phương thức biểu đạt - Biểu cảm qua miêu tả * Thể thơ: Ngũ ngôn cổ thể Phiên âm: Sàng tiền minh nguyệt quang, Nghi thị địa thượng sương. Cử đầu vọng minh nguyệt, Đê đầu tư cố hương. Dịch nghĩa: Ánh trăng sáng đầu giường, Ngỡ là sương trên mặt đất. Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng, Cúi đầu nhớ quê cũ. Dịch thơ: Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương. ( Tương Như dịch ) TiÕt:37 v¨n b¶n -Lý Bạch- (Tĩnh dạ tứ) 3. Phân tích a) Hai câu đầu Nhà thơ trằn trọc không ngủ được trong một đêm trăng sáng ở chốn tha hương. Phiên âm: Sàng tiền minh nguyệt quang, Nghi thị địa thượng sương. Dịch nghĩa: Ánh trăng sáng đầu giường, Ngỡ là sương trên mặt đất. Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Dịch thơ: TiÕt:37 v¨n b¶n +Minh nguyệt quang + Địa thượng sương +Rọi: có thêm ý ánh trăng đi tìm thi nhân như là tri âm, tri kỷ. +Sàng: cho biết vị trí nhà thơ nằm trên giường. -Trăng sáng quá chuyển thành màu trắng giống như sương trên mặt đất  Cả bầu trời, mặt đất đều ngập ánh trăng. Cảnh đêm trăng sáng mang vẻ đẹp: dịu êm, mơ màng, yên tĩnh, huyền ảo.  Tâm trạng nhà thơ trăn trở thao thức -Lý Bạch- (Tĩnh dạ tứ) 3. Phân tích b) Hai câu cuối Phiên âm: Dịch nghĩa: Cử đầu vọng minh nguyệt, Đê đầu tư cố hương. Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng, Cúi đầu nhớ quê cũ. Dịch thơ: Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương. ( Tương Như dịch ) TiÕt:37 v¨n b¶n -NgÈng ®Çu: lµ ®éng t¸c h­íng ngo¹i, t©m hån hßa nhËp víi thiªn nhiªn t­¬i ®Ñp. -Cói ®Çu: Lµ ®éng t¸c h­íng néi, trÜu nÆng t©m t­, tho¸t khái mäi vËt xung quanh ®Ó t­ëng nhí. -Số lượng chữ: - Cấu trúc ngữ pháp: -Thanh: Bằng nhau Giống nhau Khác nhau - Từ loại: “Đầu” trùng thanh, trùng chữ (chỉ được dùng đối trong thơ cổ thể). Như nhau -Lý Bạch- (Tĩnh dạ tứ) 3. Phân tích TiÕt:37 v¨n b¶n -Lý Bạch- (Tĩnh dạ tứ) 3. Phân tích b) Hai câu cuối Phiên âm: Dịch nghĩa: Cử đầu vọng minh nguyệt, Đê đầu tư cố hương. Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng, Cúi đầu nhớ quê cũ. Dịch thơ: Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương. ( Tương Như dịch ) * Hai câu thơ cuối đối nhau -> Tạo sự hài hoà, cân đối; lời thơ trôi chảy, nhịp nhàng, có nhạc điệu; ý thơ được nhấn mạnh... --> Tạo sự độc đáo, sáng tạo khi thể hiện một chủ đề quen thuộc "Vọng nguyệt hoài hương". TiÕt:37 v¨n b¶n + H×nh thøc c©u rót gän: 3 c©u sau -> ý th¬ trë nªn c« ®äng sóc tÝch, kh¸i qu¸t. => Lµm næi bËt t×nh c¶m quª h­¬ng lu«n th­êng trùc trong lßng t¸c gi¼. Lý Bạch 4. Tổng kết (Tĩnh dạ tứ) - Tả cảnh ngắm trăng và nỗi nhớ quê hương của nhà thơ  Tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng của nhà thơ. a) Nghệ thuật 3. Phân tích a) Hai câu đầu b) Hai câu cuối - Từ ngữ giản dị và tinh luyện, phép đối tài tình, ngôn ngữ thơ chọn lọc, sử dụng động từ đặc sắc tạo cảm xúc liền mạch cho bai thơ. b) Nội dung - Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh. * Ghi nhớ (SGK - 124) TiÕt:37 v¨n b¶n Lý Bạch (Tĩnh dạ tứ) II. Luyện tập A. Đăng sơn ức hữu (lên núi nhớ bạn) B. Vọng nguyệt hoài hương (trông trăng nhớ quê) C. Sơn thuỷ hữu tình (non nước hữu tình) D. Tức cảnh sinh tình (trước cảnh sinh tình) Bài tập trắc nghiệm 1. Chủ đề của bài thơ là: A. Tự sự. B. Miêu tả C. Biểu cảm D. Biểu cảm qua miêu tả 2. Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt nào? Biểu hiện tình yêu thiên nhiên Biểu hiện tình yêu quê hương sâu nặng Biểu hiện tình quê của tác giả trong sáng như vầng trăng Cả 3 ý trên 3. Ánh trăng trong bài thơ có ý nghĩa nào sau đây? TiÕt:37 v¨n b¶n Lý Bạch (Tĩnh dạ tứ) * Cñng cè: TiÕt:37 v¨n b¶n -T×nh yªu quª h­¬ng s©u s¾c.. -§ã lµ t×nh c¶m lu«n th­êng trùc trong lßng t¸c gi¶. -§ã lµ t×nh yªu thiªn nhiªn, réng më víi thiªn nhiªn g¾n víi lßng yªu quª h­¬ng s©u s¾c Lý Bạch (Tĩnh dạ tứ) TiÕt:37 v¨n b¶n I.§äc hiÓu v¨n b¶n. 1.§äc. 2.Chó thÝch. 3.Ph©n tÝch. a.Hai c©u ®Çu. b.Hai c©u cuèi. 4.Tæng kÕt a.NghÖ thuËt. b.Néi dung. II.LuyÖn tËp.