Bài giảng Tiết 99: chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

Kính Chào các thầy cô giáo ! Chào các em học sinh thân yêu! Chúc các em học tốt! Kiểm tra bài cũ Thế nào là câu bị động? Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động nhằm mục đích gì? ? Trả lời: Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngược lại) ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất. Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: I 1. Xét ví dụ. Em hãy đọc hai câu sau: a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng” […]. (Vũ Bằng) Hãy trao đổi theo cặp và trả lời các câu hỏi: Về nội dung, 2 câu có miêu tả cùng một sự việc không? Theo kiến thức đã học, hai câu này có phải là câu bị động không? Xét về hình thức, hai câu có gì khác nhau không? ? Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: -Về nội dung, hai câu có miêu tả cùng một sự việc không? 1. Xét ví dụ. I Trả lời: phải Hai câu miêu tả cùng một sự việc. Trả lời: -Hai câu này có phải là câu bị động không? Gợi ý : Câu chủ động tương ứng: Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “hoá vàng” ? ? - Xét về hình thức hai câu này có gì khác nhau không? ? Có. Câu a) có dùng từ được còn câu b) thì không. Trả lời: Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: I Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “hoá vàng” Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng” […]. Theo em, ta có thể chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động theo mấy cách? Đó là những cách nào? 1. Xét ví dụ. ? 1. Xét ví dụ: Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: I * Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ ( cụm từ) ấy. - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. Trả lời: 1. Xét ví dụ: Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: I Những câu sau đây có phải là câu bị động không? a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi. b. Tay em bị đau. ? Trả lời: A Không Phải B Phải Qua đó, em có thể rút ra nhận xét gì? Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động.. : 1. Xét ví dụ: Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: I 2. Kết luận: * Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ ( cụm từ) ấy. - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. * Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động.. Luyện tập: II Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp theo). Bài tập 1. Hãy chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau. a)Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. b) Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. Trả lời: a1) Ngôi chùa ấy được ( một nhà sư vô danh) xây từ thế kỉ XIII. a2) Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. b1) Tất cả cánh cửa chùa được ( người ta) làm bằng gỗ lim. b2) Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim. Bài tập 2. Chuyển đổi mỗi câu câu chủ động cho dưới đây thành hai câu bị động - một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái ý nghĩa của câu dùng từ được với câu dùng từ bị có gì khác nhau. b. + Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. + Ngôi nhà ấy được người ta phá đi. Trả lời: + Em bị thầy giáo phê bình. + Em được thầy giáo phê bình. c. +Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hoá thu hẹp. +Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hoá thu hẹp. Nhận xét: - Câu bị động dùng từ bị: Thể hiện sắc thái tiêu cực. - Câu bị động dùng từ được: Thể hiện sắc thái tích cực. Bài tập3. Viết một đoạn văn ngắn nói về lòng say mê văn học của em hoặc về ảnh hưởng của tác phẩm văn học đối với em, trong đó có dùng ít nhất một câu bị động. Bài làm Em rất thích học văn vì chính văn học đã đem lại cho em nhiều điều bổ ích. Các bài học về cách làm người được văn học thể hiện nhẹ nhàng mà tinh tế làm sao. Thê giới muôn màu muôn vẻ xung quanh ta cũng được văn học phản ánh một cách sinh động và vô cùng hấp dẫn. Em rất yêu văn học và em mong sao tất cả các bạn cũng có cùng niềm say mê như em. + Các tình huống sử dụng câu trần thuật. + Soạn bài Chiếu dời đô: - Chiếu là gì? Đặc điểm cơ bản của thể Chiếu? - Qua bài Chiếu, nhân dân ta thể hiện suy nghĩ, khát vọng gì? - Chiếu dời đô có những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu nào? Củng cố: III + Đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật. + Các loại dấu kết thúc câu trần thuật. IV Dặn dò, hướng dẫn học ở nhà: + Học lại bài giảng, học thuộc Ghi nhớ. + Làm bài tập 1 câu b) và bài tập 4 ý 2. +Làm thêm bài tập 7 (SBT). TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY ĐÃ KẾT THÚC. XIN CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO CÙNG TẤT CẢ CÁC EM HỌC SINH MẠNH KHỎE. §óng råi ! Sai mÊt råi !