Bài giảng Tiết 97-Văn bản: ý nghĩa văn chương

KÝnh chµo quÝ thÇy c« vÒ dù giê Ng÷ v¨n 7 Gi¸o viªn thùc hiÖn: Bïi ThÞ BÝch Thñy Tr­êng CÊP II-III HIÕU NH¥NHUYÖN VòNG LI£M KIỂM TRA BÀI CŨ: Trong bài “Đức tínhgiản dị của Bác Hồ”có mấy luận điểm phụ?Đó là những luận điểm nào? - Trong lời nói, bài viết C¸c luËn ®iÓm trong bµi: - Trong lối sống (bữa ăn, đồ dùng, cái nhà) - Trong tác phong - Trong quan hệ với mọi người Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả : Hoµi Thanh -(1902 – 1982 ) - Tên thật: Nguyễn Đức Nguyên. - Quê: xã Nghi Trung- huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. - Là nhà phê bình văn học xuất sắc. - Năm 2000, được Nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật. - Tác phẩm nổi tiếng: Thi nhân Việt Nam. Dùa vµo chó thÝch dÊu sao, em h·y cho biÕt ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶? I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả : c. Bố cục : 2 phần - Phần 1: Từ đầu đến “…muôn loài”  Nguồn gốc văn chương. - Phần 2: còn lại  Bàn về ý nghĩa, công dụng văn chương. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - 2. T¸c phÈm: a. §äc, hiÓu chó thÝch: b. Thể loại: Nghị luận văn chương V¨n b¶n ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo? (nghÞ luËn XH hay nghÞ luËn v¨n ch­¬ng) Theo em v¨n b¶n nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña mçi phÇn? Nguồn gốc cốt yếu của văn chươnglà lòng thương người. I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: “ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)” cốt yếu Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Nh­ vËy theo Hoµi Thanh th× nguån gèc cña v¨n ch­¬ng lµ g×? ¤ng ®· lý gi¶i ®iÒu ®ã dùa trªn c¬ sở nµo? I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...) Cốt yếu  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dÉn vµo vÊn ®Ò cña t¸c gi¶? Nguồn gốc cốt yếu của văn chươnglà lòng thương người. I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người. Th¶o luËn nhãm Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ? Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh -  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người. Trâu ơi, ta bảo trâu này. Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.  Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh -  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. C¸c c©u ca dao, tôc ng÷ nµy b¾t nguån tõ ®©u? I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người. -> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm. Đêm nay Bác không ngủ… Bác thương đoàn dân công... Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh -  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. O du kÝch (Tè H÷u) I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương ngừoi. -> Văn chương bắt nguồn từ đời sống văn hoá, lễ hội, trò chơi... Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh -  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người.  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: “ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)” - Văn chương phản ánh hiện thực cuộc sống. - Văn chương sáng tạo ra sự sống. “Vụt qua mặt trận đạn bay vèo vèo”. ( Lượm - Tố Hữu) “Cái cò lặn lội bờ ao...” ( Ca dao ) -> Phản ánh cuộc sống chiến đấu. -> Phản ánh cuộc sống lao động. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - §o¹n v¨n trªn cã mÊy ý ? Dùa vµo chó thÝch sè 5 em h·y lý gi¶i vµ chøng minh qua mét sè t¸c phÈm? I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người.  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống Truyện “Thạch Sanh” Truyện “ Cây bút thần”  Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung. II. Tìm hiểu văn bản. 1. Nguồn gốc của văn chương: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người.  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch­¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch­¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha. . . . . . . . . . . V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s¼n cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch­¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ng­êi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy t­ëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng. Tõ c¸c ®o¹n v¨n trªn, t¸c gi¶ nªu ra nh÷ng c«ng dông nµo cña v¨n ch­¬ng? I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch­¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch­¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha. . . . . . . . . . . V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s¼n cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch­¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ng­êi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy t­ëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. “Côn Sơn suối chảy rì rầm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai Côn Sơn có đá rêu phơi Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm” ( Côn Sơn Ca - Nguyễn Trãi ) Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. Em hãy tìm các chi tiết thể hiện tình cảm, lòng vị tha trong hai văn bản : “Cuộc chia tay của những con búp bê” và “Bài học đường đời đầu tiên” ? Ở đoạn cuối, theo tác giả, văn chương có ảnh hưởng như thế nào đối với đời sống tinh thần của nhân loại ? * Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo, cảm xúc dồi dào, giàu hình ảnh. - Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng yêu thương. Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, làm giàu tình cảm con người. 2. Nội dung: Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. * Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài văn nghị luận này là gì? Qua văn bản, Hoài Thanh đã khẳng định những điều gì? III. Tổng kết: IV. Củng cố - Luyện tập: Ý nghĩa văn chương Nguồn gốc Công dụng Từ lòng yêu thương Hình dung sự sống Sáng tạo sự sống Giúp tình cảm. Lòng vị tha Gây tình cảm chưa có, luyện tình cảm sẳn có Cảm cái hay, cái đẹp Ý nghĩa Điền vào sơ đồ sau: Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. * Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn. Tiết 97-Văn bản: Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - I. Tìm hiểu chung: II. Tìm hiểu văn bản: 1. Nguồn gốc của văn chương: 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương: - Văn chương là hình dung của sự sống - Văn chương sáng tạo ra sự sống b. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. * Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn. III. Tổng kết: IV. Củng cố - Luyện tập: H­íng dÉn vÒ nhµ Bài tập: Làm bài tập trang 63. Học bài. Ôn tập: Tiết 98 . Kiểm tra văn.