Bài giảng Tiết 97 tiếng việt: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: 1. Thế nào là câu chủ động? 2. Thế nào là câu bị động? 3. Em hãy xác định câu nào là câu chủ động, câu nào là câu bị động trong hai câu sau: a. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. b. Một lá cờ đại được người ta dựng ở giữa sân. 1.Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. - Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân. - Một lá cờ đại dựng ở giữa sân. Câu chủ động. Câu bị động. Câu bị động. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. - Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân. - Một lá cờ đại dựng ở giữa sân. được Có dùng từ được. Không dùng từ được. Câu chủ động 2 câu bị động có dùng từ "được" không dùng từ "được" Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. Một lá cờ đại được người ta dựng ở giữa sân. được hoạt động đối tượng của hoạt động chủ thể của hoạt động đối tượng của hoạt động chủ thể của hoạt động hoạt động Cách 1: ( ) Chuyển cụm từ chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu một lá cờ đại Người ta dựng ở giữa sân. và thêm từ "được" vào sau cụm từ ấy. Chuyển câu chủ động sau thành câu bị động theo cách thứ nhất (có dùng từ "được" hoặc "bị") : Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. - Ngôi chùa ấy được/bị (một nhà sư vô danh) xây từ thế kỉ XIII. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. Một lá cờ đại dựng ở giữa sân. hoạt động đối tượng của hoạt động chủ thể của hoạt động đối tượng của hoạt động hoạt động Cách 2: Chuyển cụm từ chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu một lá cờ đại Người ta dựng ở giữa sân. và lược bỏ hoặc biến cụm từ chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc. Chuyển câu chủ động sau thành câu bị động theo cách thứ hai (không dùng từ "được" hoặc "bị") : Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. Ví dụ: - Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi => có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu. => có hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc được nói đến trong câu. - Ngôi nhà ấy được người ta phá đi 3. Những câu sau đây có phải là câu bị động không ?Vì sao? a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi. b. Tay em bị đau.  Chủ ngữ không phải là đối tượng của hoạt động. - Không phải câu nào có từ bị, được đều là câu bị động. 3. LƯU Ý Có thể chuyển những câu sau thành câu bị động được không? a. Nam đã rời sân ga cách đây một giờ. b. Nam giống bố. Không thể nói: Sân ga đã bị Nam rời cách đây một giờ. Bố bị Nam giống. - Không phải câu nào có từ bị, được đều là câu bị động. LƯU Ý - Không phải bất kì câu chủ động nào cũng đều có thể chuyển sang câu bị động tương ứng. + + Cách 1 Cách 2 * Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ, cụm từ ấy. - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. GHI NHỚ: * Lưu ý: Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động. * Ví dụ 1 sgk/64: a. Người ta CTHĐ ông vải xuống từ hôm “ hóa vàng”. đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ĐTHĐ Bài tập 1: Chuyển đổi mỗi câu chủ động cho trước thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau. (Bài tập 1- SGK Tr.65) b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. Bài tập 1: b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. Cách 1: Tất cả cánh cửa chùa được (người ta) làm bằng gỗ lim. Cách 2: Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim. c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. Cách 1: Con ngựa bạch được (chàng kị sĩ) buộc bên gốc đào. Cách 2: Con ngựa bạch buộc bên gốc đào. Bài tập 2: Chuyển đổi mỗi câu chủ động cho trước thành hai câu bị động – một câu dùng từ "được", một câu dùng từ "bị" và cho biết sắc thái ý nghĩa của hai câu có gì khác nhau. (Bài tập 2 - SGK Tr.65) b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi. a. Thầy giáo phê bình em. Nhóm 1, nhóm 2: Bài tập 2.a Nhóm 3, nhóm 4: Bài tập 2.b Bài tập 2: a. Thầy giáo phê bình em. (1) Em được thầy giáo phê bình. (2) Em bị thầy giáo phê bình. + Câu bị động dùng từ "được" có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu. + Câu bị động dùng từ "bị" có hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc được nói đến trong câu. - Chuyển đổi câu: - Sắc thái ý nghĩa: Bài tập 2: b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi. (1) Ngôi nhà ấy được người ta phá đi. (2) Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. + Câu bị động dùng từ "được" có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu. + Câu bị động dùng từ "bị" có hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc được nói đến trong câu. - Chuyển đổi câu: - Sắc thái ý nghĩa: 1. Ông lão thả cá vàng xuống biển. 2. Cá vàng được ông lão thả xuống biển. Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 1 Nhóm 2 Viết một đoạn văn ngắn theo chủ đề nhất định trong đó có sử dụng ít nhất một câu bị động. - Học thuộc bài. - Làm bài tập còn lại - bài 2.c SGK. - Tiết Tiếng Việt tới các em chuẩn bị bài " Dùng cụm chủ-vị để mở rộng câu". Hướng dẫn tự học