Bài giảng Tiết 97 Nước Đại Việt ta (Trích “Bình Ngô Đại Cáo” - Nguyễn Trãi)

Kiểm tra Bài cũ Khi đất nước phồn thịnh Khi đất nước thanh bình A Khi đất nước có giặc ngoại xâm C B D Khi đất nước vừa kết thúc chiến tranh Trước khi quân Mông - Nguyên sang xâm lược nước ta lần thứ nhất Trước khi quân Mông - Nguyên sang xâm lược nước ta lần thứ ba c Trước khi quân Mông - Nguyên sang xâm lược nước ta lần thứ hai a B D Sau chiến thắng quân Mông - Nguyên lần thứ hai ?2-Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ trong hoàn cảnh nào ? ? 1. Hịch thường được viết khi nào ? Tiết 97 Nước Đại Việt ta (Trớch “Bỡnh Ngụ Đại Cỏo” - Nguyễn Trói) Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: Nguyễn Trãi hiệu ỨcTrai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn và có vai trò rất lớn bên cạnh Lê Lợi. Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, Nguyễn Trãi là quân sư đắc lực cho Lê Lợi. - Ông trở thành nhân vật lỗi lạc toàn tài hiếm có nhưng cũng là nhân vật chịu nỗi oan khuất thảm thương đến tột cùng trong lịch sử dân tộc. Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: Nguyễn Trãi hiệu ức Trai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương - Là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới * Sự nghiệp: Nguyễn Trãi để lại sự nghiệp văn chương đồ sộ và phong phú, trong đó có Bình Ngô đại cáo, ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập... Nguyễn Trãi là người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận là danh nhân văn hoá thế giới năm 1980 Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: Nguyễn Trãi hiệu ức Trai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương Là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới b. Tác phẩm: * Sơ lược về thể cáo * Là thể văn nghị luận cổ, thường được vua chúa hoặc thủ lĩnh dùng để trình bày một chủ trương hay công bố một kết quả một sự nghiệp để mọi người cùng biết - Đại cáo: Công bố sự kiện trọng đại Bình: Dẹp yên Ngô: Tên nước Ngô thời Tam Quốc (Trung Quốc). Dân ta gọi giặc phương Bắc là giặc Ngô  Bình Ngô đại cáo: Công bố về sự nghiệp đánh đuổi giặc Minh thắng lợi hoàn toàn Đặc điểm của thể cáo: - Bố cục: 4 phần: + Nêu luận đề chính nghĩa. + Vạch rõ tội ác kẻ thù. + Kể lại quá trình chinh phạt thắng lợi. + Tuyên bố chiến thắng và nêu cao chính nghĩa. Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: - Nguyễn Trãi hiệu ức Trai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương Là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới b. Tác phẩm: * Sơ lược về thể cáo: * So sánh thể Cáo với thể Hịch, Chiếu: - Giống: + Văn phong: Là thể văn nghị luận cổ, sử dụng văn biền ngẫu, lí lẽ đanh thép, lập luận chặt chẽ. + Người viết: Do vua chúa hoặc thủ lĩnh viết. - Khác: Mục đích khác nhau: + Cáo: trình bày chủ trương, công bố kết quả sự nghiệp. + Hịch: Cổ vũ, thuyết phục, kêu gọi, động viên. + Chiếu: Ban bố mệnh lệnh. Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: - Nguyễn Trãi hiệu ức Trai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương Là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới b. Tác phẩm: * Sơ lược về thể cáo: * Hoàn cảnh sáng tác: Ngày 17 tháng 12 năm Đinh Mùi tức tháng 1 năm 1428 sau khi đã đánh tan giặc Minh. Văn bản Nước Đại Việt ta thuộc phần 1 của bài cáo. 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản a. Đọc và tìm hiểu chú thích Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: a/ Tác giả: - Nguyễn Trãi hiệu ức Trai (1380-1442) Quê: Chí Linh- Hải Dương Là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới b. Tác phẩm: * Sơ lược về thể cáo: * Hoàn cảnh sáng tác: Ngày 17 tháng 12 năm Đinh Mùi tức tháng 1 năm 1428 sau khi đã đánh tan giặc Minh. Văn bản Nước Đại Việt ta thuộc phần 1 của bài cáo. 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản a. Đọc và tìm hiểu chú thích b. Bố cục: - 3 phần * Bố cục văn bản: - 3 phần: + Phần 1: 2 câu đầu - Đề cao nguyên lí nhân nghĩa làm tiền đề. + Phần 2: 8 câu tiếp theo - Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt . + Phần 3: Còn lại - Sức mạnh của nguyên lí nhân nghĩa và sức mạnh của chân lí độc lập dân tộc. Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa: Yên dân: Làm cho nhân dân được hưởng thái bình, hạnh phúc. Trừ bạo: Diệt mọi thế lực bạo tàn để giữ yên cuộc sống cho dân. Nhân nghĩa là lo cho dân, vì dân, là yêu nước, chống xâm lược. Từng nghe: Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo Tiết 97: Nước Đại Việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. + Có nền văn hiến riêng + Có lãnh thổ riêng + Có phong tục riêng + Có lịch sử riêng + Có chế độ, chủ quyền riêng.  Khẳng định Đại Việt là một quốc gia độc lập, có chủ quyền. Như nước Đại Việt ta từ trước Vốn xưng nền văn hiến đã lâu Núi sông bờ cõi đã chia Phong tục Bắc Nam cũng khác Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập. Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau Nhưng hào kiệt đời nào cũng có Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. + Có nền văn hiến riêng + Có lãnh thổ riêng + Có phong tục riêng + Có lịch sử riêng + Có chế độ, chủ quyền riêng. ?. Nhiều ý kiến cho rằng ý thức dân tộc ở đoạn trích Nước Đại Việt ta là sự tiếp nối và phát triển ý thức dân tộc ở bài Sông núi nước Nam. Vì sao? Hãy phân tích và chứng minh ? - ở Sông núi nước Nam: ý thức về độc lập được xây dựng trên 2 yếu tố + Lãnh thổ + Chủ quyền Bình Ngô đại cáo tiếp nối 2 yếu tố trên và bổ sung 3 yếu tố: + Văn hiến, + Phong tục tập quán. + Lịch sử. Như vậy tư tưởng của Nguyễn Trãi trên cơ sở tiếp nối có sự phát triển và hoàn thiện hơn. Cựng suy nghĩ Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 3. Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc. - Làm kẻ thù thất bại thảm hại  Hậu quả của những kẻ xâm lược phi nghĩa làm trái mệnh trời. Vậy nên: Lưu Cung tham công nên thất bại Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã Việc xưa xem xét Chứng cớ còn ghi Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 3. Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc. Làm kẻ thù thất bại thảm hại  Hậu quả của những kẻ xâm lược phi nghĩa làm trái mệnh trời. Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc ở đây có gì khác với bài “Sông núi nước Nam”? - Sông núi nước Nam: Khẳng định sức mạnh của chân lí chính nghĩa, của độc lập dân tộc. Kẻ xâm lược là giặc bạo ngược, làm trái lẽ phải, phạm vào sách trời sẽ chuốc lấy thất bại hoàn toàn Đó là điều dự đoán và khẳng định. - Bình Ngô đại cáo: Nguyễn Trãi đưa ra minh chứng đầy thuyết phục về sức mạnh của nhân nghĩa, của chân lí: Tác giả lấy chứng cớ còn ghi để chứng minh cho sức mạnh chính nghĩa, thể hiện niềm tự hào dân tộc Đã được thực tế chứng minh. Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 3. Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc. 1. Nghệ thuật - Sử dụng từ ngữ chính xác, phong phú. Sử dụng câu văn biền ngẫu cân xứng, nghệ thuật đối và so sánh - Biện pháp liệt kê những thất bại của giặc. - Kết hợp giữa lí lẽ và thực tiễn. 2. Nội dung. Nước ta là nước có nền độc lập lâu đời, có lãnh thổ, phong tục riêng, có độc lập chủ quyền, có truyền thống lịch sử. Kẻ thù xâm lược là phản nhân nghĩa, nhất định sẽ thất bại. Cuộc kháng chiến chống Minh là cuộc kháng chiến vì dân, vì chính nghĩa. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung Ghi nhớ – SGK- T35. IV. Luyện tập Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi) Sơ đồ khỏi quỏt trỡnh tự lập luận của đoạn trớch (I) Nguyờn lý nhõn nghĩa Yen dõn Trừ bạo Bảo vệ đất nước Giặc Minh xõm lược (II) Chõn lớ về sự tồn tại độc lập Cú chủ quyền của dõn tộc Đại Việt Văn hiến Lónh thổ phong tục lịch sử chế độ chủ Lõu đời riờng riờng riờng quyền riờng (III) Sức mạnh của nhõn nghĩa, sức mạnh của độc lập dõn tộc I. Đọc và tìm hiểu chung Tác giả, tác phẩm: 2. Đọc, tìm hiểu về văn bản II. Phân tích: Nguyên lí nhân nghĩa 2. Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 3. Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung * Ghi nhớ – SGK- T35. 1. Nắm chắc nội dung bài học: Thuộc đoạn trích. Giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. 2. Hoàn thành bài tập phần luyện tập. 3. Chuẩn bị bài: “Hành động núi” Tiếp theo HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Tiết 97: nước đại việt ta (Trích “Bình Ngô đại cáo “- Nguyễn Trãi)