Bài giảng Tiết 95: Hành động nói

Cho bieát theå loaïi hòch laø gì? Em haõy neâu noäi dung chính cuûa vaên baûn “Hòch töôùng só”?.Đọc một đoạn văn mà em thích. KiÓm tra bµi cò : “Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da,nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng” TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? 1. Ví dụ:(Sgk/62) MÑ con LÝ Th«ng ®ang ngñ, bçng nghe tiÕng gäi cöa. Ngì lµ hån oan cña Th¹ch Sanh hiÖn vÒ, mÑ con h¾n ho¶ng sî, van l¹y rèi rÝt. Khi Th¹ch Sanh vµo nhµ kÓ cho nghe chuyÖn giÕt ch»n tinh, chóng míi hoµn hån. Nh­ng LÝ Th«ng bçng n¶y ra kÕ kh¸c. H¾n nãi: - Con tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u. Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt. Th«i, b©y giê nh©n trêi ch­a s¸ng em h·y trèn ngay ®i. Cã chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu. Th¹ch Sanh thËt thµ tin ngay. Chµng véi v· tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng, trë vÒ tóp lÒu cò d­íi gèc ®a, kiÕm cñi nu«i th©n. ( Th¹ch Sanh) TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? 1. Ví dụ:(Sgk/62) MÑ con LÝ Th«ng ®ang ngñ, bçng nghe tiÕng gäi cöa. Ngì lµ hån oan cña Th¹ch Sanh hiÖn vÒ, mÑ con h¾n ho¶ng sî, van l¹y rèi rÝt. Khi Th¹ch Sanh vµo nhµ kÓ cho nghe chuyÖn giÕt ch»n tinh, chóng míi hoµn hån. Nh­ng LÝ Th«ng bçng n¶y ra kÕ kh¸c. H¾n nãi: - Con tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u. Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt. Th«i, b©y giê nh©n trêi ch­a s¸ng em h·y trèn ngay ®i. Cã chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu. Th¹ch Sanh thËt thµ tin ngay. Chµng véi v· tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng, trë vÒ tóp lÒu cò d­íi gèc ®a, kiÕm cñi nu«i th©n. ( Th¹ch Sanh)  Ph­¬ng tiÖn b»ng lêi nãi. =>Hµnh ®éng nãi 2. Ghi nhí:(Sgk/62) - Môc ®Ých: LÝ Th«ng ®uæi Thạch Sanh ®i nh»m ®Ó h­ëng lîi. TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? 1. Ví dụ:(Sgk/62)  Ph­¬ng tiÖn b»ng lêi nãi. =>Hµnh ®éng nãi 2. Ghi nhí:(Sgk/62) VÝ dô: A hái B: ChiÒu nay häc to¸n mÊy giê? B tr¶ lêi: Kh«ng biÕt.Mình sẽ hỏi lại. HoÆc B tr¶ lêi: 5 giê. II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1.a Ví dụ 1:(Sgk/62) - Môc ®Ých: LÝ Th«ng ®uæi Thach Sanh ®i nh»m ®Ó h­ëng lîi. TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? 1. Ví dụ:(Sgk/62)  Ph­¬ng tiÖn b»ng lêi nãi. =>Hµnh ®éng nãi 2. Ghi nhí:(Sgk/62) II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) 1. Con tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u.  tr×nh bµy Lêi cña Lý Th«ng 2. Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt. 3. Th«i, b©y giê nh©n trêi ch­a s¸ng em h·y trèn ngay ®i. 4. Cã chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu. Môc ®Ých  ®e däa  ®iÒu khiÓn  høa hÑn - Môc ®Ých: LÝ Th«ng ®uæi Thach Sanh ®i nh»m ®Ó h­ëng lîi. TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) 1. Con tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u. tr×nh bµy Lêi cña Lý Th«ng 2. Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt. 3. Th«i, b©y giê nh©n trêi ch­a s¸ng em h·y trèn ngay ®i. 4. Cã chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu. Môc ®Ých  ®e däa ®iÒu khiÓn høa hÑn b) Ví dụ 2:(Sgk/63) C¸i TÝ ch­a hiÓu hÕt ý c©u nãi cña mÑ, nã x¸m mÆt l¹i vµ hái b»ng giäng luèng cuèng: - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ? §iÓm thªm mét “gi©y” nøc në, chÞ DËu ngã con b»ng c¸ch xãt xa: - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. C¸i TÝ nghe nãi gi·y n¶y, gièng nh­ sÐt ®¸nh bªn tai, nã liÖng cñ khoai vµo ræ vµ ßa lªn khãc. (...) Chõng nh­ lóc n·y thÊy b¾t c¶ chã lín, chã con, c¸i TÝ vÉn t­ëng nh÷ng con vËt Êy sÏ ®i thÕ m¹ng cho m×nh, cho nªn nã ®· v÷ng d¹ ngåi im. B©y giê nghe mÑ giôc nã ph¶i ®i, nã l¹i nhÕch nh¸c, mÕu khãc: U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy ­?U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ­? Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! Trêi ¬i!... ( Ng« tÊt Tè, T¾t ®Ìn) TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) b) Ví dụ 2:(Sgk/63) C¸i TÝ ch­a hiÓu hÕt ý c©u nãi cña mÑ, nã x¸m mÆt l¹i vµ hái b»ng giäng luèng cuèng: - VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ? §iÓm thªm mét “gi©y” nøc në, chÞ DËu ngã con b»ng c¸ch xãt xa: - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. C¸i TÝ nghe nãi gi·y n¶y, gièng nh­ sÐt ®¸nh bªn tai, nã liÖng cñ khoai vµo ræ vµ ßa lªn khãc. (...) Chõng nh­ lóc n·y thÊy b¾t c¶ chã lín, chã con, c¸i TÝ vÉn t­ëng nh÷ng con vËt Êy sÏ ®i thÕ m¹ng cho m×nh, cho nªn nã ®· v÷ng d¹ ngåi im. B©y giê nghe mÑ giôc nã ph¶i ®i, nã l¹i nhÕch nh¸c, mÕu khãc: U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy ­?U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ­? Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! Trêi ¬i!... ( Ng« tÊt Tè, T¾t ®Ìn) VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy ­? U... Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! Trêi ¬i!.... hái b¸o tin hái, béc lé c¶m xóc Hµnh ®éng nãi Mục đích béc lé c¶m xóc c) C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) 1. Con tr¨n Êy lµ cña vua nu«i ®· l©u.  tr×nh bµy Lêi cña Lý Th«ng 2. Nay em giÕt nã, tÊt kh«ng khái bÞ téi chÕt. 3. Th«i, b©y giê nh©n trêi ch­a s¸ng em h·y trèn ngay ®i. 4. Cã chuyÖn g× ®Ó anh ë nhµ lo liÖu. Môc ®Ých  ®e däa  ®iÒu khiÓn  høa hÑn b) Ví dụ 2:(Sgk/63) VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi. U nhÊt ®Þnh b¸n con ®Êy ­? ... Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! Trêi ¬i!.... hái b¸o tin hái béc lé c¶m xóc Hµnh ®éng nãi Mục đích béc lé c¶m xóc c) Mét sè kiÓu hµnh ®éng nãi th­êng gÆp Béc lé c¶m xóc Hµnh ®éng béc lé c¶m xóc Høa hÑn Hµnh ®éng høa hÑn Yªu cÇu, ®Ò nghÞ, ®e däa Hµnh ®éng ®iÒu khiÓn Th«ng b¸o, nªu ý kiÕn, t¶, kÓ Hµnh ®éng tr×nh bµy Hái, rñ rª Hµnh ®éng hái Môc ®Ých Hµnh ®éng nãi TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) b) Ví dụ 2:(Sgk/63) c) C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 2. Ghi nhí:(Sgk/63) hứa hẹn câu 3 điều khiển câu 2 bộc lộ cảm xúc câu 1 Mục đích Hành động nói LỜI CÁ VÀNG (1)Ông lão ơi! (2)Ông sinh phúc thả tôi trở về biển khơi. (3. T«i sÏ xin đền ơn ông, ông muốn gì cũng được. TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi I. Hµnh ®éng nãi lµ g×? II. C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 1. a) Ví dụ 1:(Sgk/62) b) Ví dụ 2:(Sgk/63) c) C¸c kiÓu hµnh ®éng nãi: 2. Ghi nhí:(Sgk/63) III. LuyÖn tËp: TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi III. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: TrÇn Quèc TuÊn viÕt HÞch t­íng sÜ nh»m môc ®Ých g×? H·y x¸c ®Þnh môc ®Ých cña hµnh ®éng nãi thÓ hiÖn ë mét c©u trong bµi hÞch vµ vai trß cña c©u Êy ®èi víi viÖc thùc hiÖn môc ®Ých chung. Thảo luận: 4 phút Trần Quốc Tuấn viết “ Hịch tướng sĩ” nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược và lòng yêu nước của tướng sĩ. - Mục đích của hành động nói trong câu văn“ Nay ta bảo thật các ngươi…làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai”: Khuyên tướng sĩ luôn cảnh giác cao trước kẻ thù và phải chăm chỉ tập luyện võ nghệ sẵn sàng đánh giặc. - Vai trò của câu văn trên trong việc thực hiện mục đích chung là khích lệ lòng yêu nước của tướng sĩ trong việc bảo vệ đất nước. TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi Bµi tËp 2:a Bác trai đã khá hơn rồi chứ? Hỏi Cảm ơn cụ…mỏi mệt lắm. Trình bày Này... thì trốn. Cầu khiến Chứ cứ…cho hoàn hồn. Bộc lộ cảm xúc Vâng, cháu cũng…cái đã. Nhịn suông… còn gì. Thế thì phải… rồi đấy! Trình bày Bộc lộ cảm xúc Cầu khiến 2.c Hµnh ®éng nãi môc ®Ých “Cậu vàng đi đời rồi , ông giáo ạ!”. Bán rồi, họ vừa bắt xong” B¸o tin Cụ bán rồi?; “thÕ nã cho b¾t µ? §Ó hái Khốn nạn... Ông giáo ơi!...Nó có biết gì đâu! Béc lé c¶m xóc C¸c c©u cßn l¹i Tr×nh bµy TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi TiÕt 95: Hµnh ®éng nãi Bµi tËp 3 : X¸c ®Þnh kiÓu hµnh ®éng nãi ®­îc thùc hiÖn trong c©u chøa tõ “høa”. - Anh ph¶i høa víi em kh«ng bao giê ®Ó chóng ngåi c¸ch xa nhau. hµnh ®éng ®iÒu khiÓn - Anh høa ®i. hµnh ®éng ®iÒu khiÓn - Anh xin høa. hµnh ®éng høa Nh­ vËy, kh«ng ph¶i c©u nµo cã tõ høa còng lµ thùc hiÖn hµnh ®éng høa. Hµnh ®éng høa chØ ®­îc thùc hiÖn khi ng­êi nãi c©u høa ®ã ph¶i thuéc ng«i thø nhÊt. HÀNH ĐỘNG NÓI A- Chủ nhật đến nhaø mình chơi nhé? C- Thôi, bận thì để hôm khác, đến nhé, tụi mình chờ đấy! B- Mình còn xem có bận gì không đã B- Thôi được, mình sẽ đến! trình bày (hứa…) hỏi (rủ rê…) hứa hẹn (th«ng b¸o) cầu khiến (®Ò nghÞ...) 1 2 3 4    HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ- Hoµn thµnh bµi tËp--OÂn laïi khaùi nieäm haønh ñoäng noùi-Cho ví duï moät soá kieåu haønh ñoäng noùi thöôøng gaëp.- Phaân bieät haønh ñoäng noùi vaø töø chæ haønh ñoäng. Cho ví duï.* Baøi môùi: Tr¶ bµi viÕt sè 5