Bài giảng Tiết 93 : Khởi ngữ

Gi¸o viªn d¹y : TrÇn ThÞ HuÖ Tr­êng THCS NghÜa §ång  Líp 9 Thø ba ngµy 15 th¸ng 01 n¨m 2008 TiÕt 93 : Khëi Ng÷ 1)Ví dụ : a)Nghe gäi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) b)Giàu, tôi cũng giàu rồi. (Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng) c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp […] (Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt) d) Ông giáo ấy, thuốc không hút, rượu không uống. I/Đặc điểm vµ công dụng của khởi ngữ trong câu 1)Ví dụ : a)Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không V C V V C V C V ghìm nổi xúc động. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) b)Giàu, tôi cũng giàu rồi. C V (Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng) c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ C V nó thiếu giàu và đẹp […] (Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt) d) Ông giáo ấy, thuốc không hút, rượu không uống. C V V 2)Nhận xét :+ Là thành phần phụ của câu+ Vị trí : đứng trước chủ ngữ (đứng đầu câu) hoặc đứng sau chủ ngữ, trước vị ngữ (đứng giữa câu)+ Công dụng : Nêu lên đề tài trong câu với ý nhấn mạnh.+Khả năng kết hợp : đứng sau quan hệ từ : về, mà, còn, với, đối với… Ghi nhớKhởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ : về, đối với… Luyện tập Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây : a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức (Kim Lân, Làng) b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. (Nam Cao, Lão Hạc) c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) e) Đối với cháu, thật là đột ngột […] (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Đáp án Bài tập 1 : a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức (Kim Lân, Làng) b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. (Nam Cao, Lão Hạc) c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) e) Đối với cháu, thật là đột ngột […] (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Khởi ngữ Khởi ngữ Khởi ngữ Khởi ngữ Khởi ngữ Cách xác định khởi ngữ trong câu : Dựa vào vị trí, đặc điểm, công dụng của thành phần khởi ngữ .+ Nếu cần cho kết hợp với 1 số quan hệ từ kiểm chứng : về, đối với, còn, mà….. Bài tập 2: Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ “thì”) a)Anh ấy làm bài cẩn thận lắm. b)Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được. Làm bài thì anh ấy cẩn thận lắm. C V Khởi ngữ b)Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được C1 V1 V1 C2 Khởi ngữ Khởi ngữ Đáp án bài tập 2 Cách chuyển :Vị ngữ -> khởi ngữ Bằng cách đổi vị trí vị ngữ lên trước chủ ngữ + “thì” -> để nhấn mạnh ý nói Cách xác định khởi ngữ trong câu : Dựa vào vị trí, đặc điểm, công dụng của thành phần khởi ngữ .+ Nếu cần cho kết hợp với 1 số quan hệ từ kiểm chứng : về, đối với, còn, mà….. Bài tập 3 :Tìm những câu thơ, ca dao có khởi ngữ Bài tập 4:Viết tiếp câu có khởi ngữ cho hoàn chỉnh :