Bài giảng Tiết 91: Câu phủ định

Ng­êi thùc hiÖn : Vò hång huÖ Tr­êng thcs ninh hoµ C¢U PHñ §ÞNH TiÕt 91: Nªu ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt ? Lµm bµi tËp 5 (SGK/ 47) ? KiÓm tra bµi cò : VÝ dô 1: a, Nam ®i HuÕ. b, Nam kh«ng ®i HuÕ. c, Nam ch­a ®i HuÕ. d, Nam ch¼ng ®i HuÕ. VÝ dô 1: a, Nam ®i HuÕ. b, Nam kh«ng ®i HuÕ. c, Nam ch­a ®i HuÕ. d, Nam ch¼ng ®i HuÕ. .C©u phñ ®Þnh lµ c©u cã nh÷ng tõ ng÷ phñ ®Þnh nh­ : kh«ng, ch¼ng, ch¶, ch­a, ch¼ng ph¶i (lµ), kh«ng ph¶i (lµ), ®©u cã (lµ), ®©u (cã),... VÝ dô 2: a, Nam kh«ng ph¶i lµ em cña Nga. b, Nam kh«ng cã vë bµi tËp. c, Nam ch¶i tãc ch­a m­ît. VÝ dô 2: a, Nam kh«ng ph¶i (lµ) em cña Nga. b, Nam kh«ng cã vë bµi tËp. c, Nam ch¶i tãc ch­a m­ît. Th«ng b¸o x¸c nhËn kh«ng cã sù vËt, sù viÖc, tÝnh chÊt, quan hÖ nµo ®ã ( c©u phñ ®Þnh miªu t¶ ). ThÇy sê vßi b¶o: - T­ëng con voi nh­ thÕ nµo, ho¸ ra nã sun sun nh­ con ®Øa. ThÇy sê ngµ b¶o: - Kh«ng ph¶i, nã chÇn chÉn nh­ c¸i ®ßn cµn. ThÇy sê tai b¶o: §©u cã! Nã bÌ bÌ nh­ c¸i qu¹t thãc. (ThÇy bãi xem voi) VÝ dô 3: ThÇy sê vßi b¶o: - T­ëng con voi nh­ thÕ nµo, ho¸ ra nã sun sun nh­ con ®Øa. ThÇy sê ngµ b¶o: - Kh«ng ph¶i, nã chÇn chÉn nh­ c¸i ®ßn cµn. ThÇy sê tai b¶o: §©u cã! Nã bÌ bÌ nh­ c¸i qu¹t thãc. (ThÇy bãi xem voi) VÝ dô 3: ThÇy sê vßi b¶o: - T­ëng con voi nh­ thÕ nµo, ho¸ ra nã sun sun nh­ con ®Øa. ThÇy sê ngµ b¶o: - Kh«ng ph¶i, nã chÇn chÉn nh­ c¸i ®ßn cµn. ThÇy sê tai b¶o: §©u cã! Nã bÌ bÌ nh­ c¸i qu¹t thãc. (ThÇy bãi xem voi) VÝ dô 3: Ph¶n b¸c mét ý kiÕn, mét nhËn ®Þnh (c©u phñ ®Þnh b¸c bá). .C©u phñ ®Þnh lµ c©u cã nh÷ng tõ ng÷ phñ ®Þnh nh­ : kh«ng, ch¼ng, ch¶, ch­a, ch¼ng ph¶i (lµ), kh«ng ph¶i (lµ), ®©u cã (lµ), ®©u (cã),... . C©u phñ ®Þnh dïng ®Ó: -Th«ng b¸o x¸c nhËn kh«ng cã sù vËt,sù viÖc, tÝnh chÊt, quan hÖ nµo ®ã ( c©u phñ ®Þnh miªu t¶ ). - Ph¶n b¸c mét ý kiÕn, mét nhËn ®Þnh (c©u phñ ®Þnh b¸c bá). BAØI TAÄP NHANH Em haõy tìm caùc töø ngöõ phuû ñònh trong ñoaïn trích sau: Chuùng ta coù nhieàu nhaø cao taàng, nhöng laïi ít nhieät tình; mua nhieàu thöù, nhöng chaúng duøng ñeán chuùng. Chuùng ta coù theå bay leân maët traêng, nhöng laïi löôøi khoâng reõ sang thaêm nhaø haøng xoùm. Nghòch lyù cuoäc ñôøi BAØI TAÄP NHANH Em haõy tìm caùc töø ngöõ phuû ñònh trong ñoaïn trích sau: Chuùng ta coù nhieàu nhaø cao taàng, nhöng laïi ít nhieät tình; mua nhieàu thöù, nhöng chaúng duøng ñeán chuùng. Chuùng ta coù theå bay leân maët traêng, nhöng laïi löôøi khoâng reõ sang thaêm nhaø haøng xoùm. Nghòch lyù cuoäc ñôøi Phaân loaïi caùc caâu sau: a. Ñöøng ñi nöõa em nheù ! b. Taïi sao chò laïi ngaên caûn em ? c. Bôûi vì trong aáy chaúng coù gì vui. e. Meï ôû nhaø ñang chôø . d. Chao oâi, em ñoùi buïng quaù !  caâu caàu khieán.  caâu nghi vaán.  caâu phñ ñònh.  caâu traàn thuaät.  caâu caûm thaùn. B¾t ®Çu B¾t ®Çu a) TÊt c¶ quan chøc nhµ n­íc vµo buæi s¸ng ngµy khai tr­êng ®Òu chia nhau ®Õn dù lÔ khai gi¶ng ë kh¾p c¸c tr­êng häc lín nhá. B»ng hµnh ®éng ®ã, hä muèn cam kÕt r»ng, kh«ng cã ­u tiªn nµo lín h¬n ­u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ cho t­¬ng lai. (Cæng tr­êng më ra) c) Kh«ng, chóng con kh«ng ®ãi n÷a ®©u. Hai ®øa ¨n hÕt ngÇn kia cñ khoai th× no mßng bông ra råi cßn ®ãi g× n÷a. (T¾t ®Ìn) Bµi tËp 1: Trong c¸c c©u sau ®©y, c©u nµo lµ c©u phñ ®Þnh b¸c bá? V× sao? a) TÊt c¶ quan chøc nhµ n­íc vµo buæi s¸ng ngµy khai tr­êng ®Òu chia nhau ®Õn dù lÔ khai gi¶ng ë kh¾p c¸c tr­êng häc lín nhá. B»ng hµnh ®éng ®ã, hä muèn cam kÕt r»ng, kh«ng cã ­u tiªn nµo lín h¬n ­u tiªn gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ cho t­¬ng lai. (Cæng tr­êng më ra) c) Kh«ng, chóng con kh«ng ®ãi n÷a ®©u. Hai ®øa ¨n hÕt ngÇn kia cñ khoai th× no mßng bông ra råi cßn ®ãi g× n÷a. (T¾t ®Ìn) Bµi tËp 1: Trong c¸c c©u sau ®©y, c©u nµo lµ c©u phñ ®Þnh b¸c bá? V× sao? a, C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ mét c©u chuyÖn hoang ®­êng, song kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã ý nghÜa. (Hoµi thanh, ý nghÜa v¨n ch­¬ng) b, Th¸ng t¸m, hçng ngäc ®á, hång h¹c vµng, kh«ng ai kh«ng tõng ¨n trong tÕt Trung thu, ¨n nã nh­ ¨n c¶ mïa thu vµo lßng vµo d¹. (B¨ng S¬n, Qu¶ th¬m) c, Tõng qua thêi th¬ Êu ë Hµ Néi, ai ch¼ng cã mét lÇnnghÓn cæ nh×n lªn t¸n l¸ cao vót mµ ng¾m nghÝa mét c¸ch ­íc ao chïm sÊu non xanh hay thÝch thó chia nhau mãn sÊu dÇm b¸n tr­íc cæng tr­êng. ( T¹ ViÖt Anh, C©y sÊu Hµ Néi) Bµi tËp 2:Nh÷ng c©u d­íi ®©y cã ý nghÜa phñ ®Þnh kh«ng ? V× sao ? §Æt nh÷ng c©u kh«ng cã tõ ng÷ phñ ®Þnh mµ cã ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng víi nh÷ng c©u trªn. So s¸nh nh÷ng c©u míi ®Æt víi nh÷ng c©u trªn vµ cho biÕt cã ph¶i ý nghÜa cña chóng hoµn toµn gièng nhau kh«ng? a, C©u chuyÖn cã lÏ chØ lµ mét c©u chuyÖn hoang ®­êng, song cã ý nghÜa (nhÊt ®Þnh). b, Th¸ng t¸m, hçng ngäc ®á, hång h¹c vµng, ai còng (mäi ng­êi ®Òu) tõng ¨n trong tÕt Trung thu, ¨n nã nh­ ¨n c¶ mïa thu vµo lßng vµo d¹. Cã nh÷ng c©u phñ ®Þnh kh«ng biÓu thÞ ý nghÜa phñ ®Þnh. Nh÷ng c©u cã chøa hai lÇn phñ ®Þnh (phñ ®Þnh cña phñ ®Þnh) ý nghÜa kh¼ng ®Þnh ®­îc nhÊn m¹nh h¬n. Bµi tËp 2: XÐt c©u v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: Cho¾t kh«ng dËy ®­îc n÷a, n»m thoi thãp. (T« Hoµi, DÕ MÌn phiªu l­u kÝ) Bµi tËp 3 C©u hái: - NÕu T« Hoµi thay tõ phñ ®Þnh kh«ng b»ng ch­a th× nhµ v¨n ph¶i viÕt l¹i c©u nµy nh­ thÕ nµo? NghÜa cña c©u cã thay ®æi kh«ng? C©u nµo phï hîp víi c©u chuyÖn h¬n? V× sao ? + Ch­a biÓu thÞ ý phñ ®Þnh ®èi víi ®iÒu mµ cho ®Õn mét thêi ®iÓm nµo ®ã kh«ng cã nh­ng sau thêi ®iÓm ®ã cã thÓ cã (phñ ®Þnh t­¬ng ®èi). + Kh«ng còng biÓu thi ý phñ ®Þnh ®èi víi ®iÒu nhÊt ®Þnh, nh­ng kh«ng cã hµm ý lµ vÒ sau cã thÓ cã (phñ ®Þnh tuyÖt ®èi). Khi kh«ng kÕt hîp víi n÷a th× c¶ tæ hîp biÓu thÞ ý phñ ®Þnh mét ®iÒu vµo mét thêi ®iÓm nµo ®ã vµ kÐo dµi m·i. ViÕt ®o¹n ®èi tho¹i ng¾n trong ®ã cã dïng c©u phñ ®Þnh miªu t¶ vµ c©u phñ ®Þnh b¸c bá. Bµi tËp 6: