Bài giảng Tiết 86: So sánh

Tiết: 86 1- Ví dụ: Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời ( Trần Quốc Minh ) I.CAÙC KIEÅU SO SAÙNH  cuừng nhử, gioỏng nhử, tửùa nhử….  keựm, thua, chửa baống, chaỳng baống Tỡm pheựp so saựnh trong ủoaùn thụ sau? Em hóy tỡm một số từ so sỏnh khỏc thay thế cỏc từ “chẳng bằng”, “là” làm nghĩa cõu khụng đổi? I.CAÙC KIEÅU SO SAÙNH Ghi nhớ: Có hai kiểu so sánh: - So sánh không ngang bằng. - So sánh ngang bằng. ? Qua tỡm hieồu, em haừy cho bieỏt coự nhửừng kieồu so saựnh naứo? Là, như , y như, giống như, tựa như, bao nhiêu, bấy nhiêu… Hơn, kém, không bằng , chưa bằng, chẳng bằng… So sánh ngang bằng So sánh không ngang bằng Em hóy xỏc định phộp so sỏnh và cho biết chỳng thuộc kiểu so sỏnh nào, trong cỏc khổ thơ sau? Ai yeõu nhi ủoàng baống Baực Hoà Chớ Minh Ai yeõu Baực Hoà Chớ Minh hụn thieỏu nieõn nhi ủoàng So saựnh khoõng ngang baống: 1- Ví dụ: Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhieõn, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. (Khaựi Hửng) 1- Chỉ ra phép so sánh trong đoạn văn trên. 2- Nêu tác dụng của phép so sánh đối với việc miêu tả sửù vật, sự việc? Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết? II.TAÙC DUẽNG CUÛA PHEÙP SO SAÙNH Thaỷo luaọn 5’ 2- Nhận xét Hình ảnh chiếc lá rơi được so sánh với nhiều hình ảnh, sự vật, …. khác nhau-> hình ảnh chiếc lá hiện lên sinh động -> giúp người đọc cảm nhận được mỗi chiếc lá khi rụng xuống đều có những trạng thái khác nhau , tâm tình khác nhau. Thông qua phép so sánh, tác giả bày tỏ suy nghĩ , quan niệm của mình về sự sống và cái chết. ? Qua ủoự, em haừy neõu taực duùng cuỷa pheựp so saựnh? So saựnh coự taực duùng gụùi hỡnh, giuựp cho vieọc mieõu taỷ sửù vaọt sửù vieọc cuù theồ sinh ủoọng, vửứa coự taực duùng theồ hieọn tử tửụỷng tỡnh caỷm saõu saộc. ? Xaực ủũnh taực duùng cuỷa pheựp so saựnh trong ủoaùn thụ ? Vớ duù Chuự beự loaột choaột Caựi xaộc xinh xinh Caựi chaõn thoaờn thoaột Caựi ủaàu ngheõnh ngheõnh Ca loõ ủoọi leọch Moàm huyựt saựo vang Nhử con chim chớch Nhaỷy treõn ủửụứng vaứng … Toỏ Hửừu Taực duùng cuỷa so saựnh laứm noồi baọt hỡnh aỷnh Lửụùm: nhoỷ nhaộn, nhanh nheùn. ẹoàng thụứi cho thaỏy tỡnh caỷm cuỷa taực giaỷ ủoỏi vụựi Lửụùm. ? Xaực ủũnh taực duùng cuỷa so saựnh trong caực vớ duù sau? a. Nam cao hụn Hoa. b.Meù giaứ nhử chuoỏi chớn caõy Gioự lay meù ruùng con phaỷi moà coõi. Nhaốm thoõng baựo, xaực ủũnh sửù vaọt, hieọn tửụùng. Thửụứng sửỷ duùng trong ủụứi thửụứng. Coự taực duùng gụùi hỡnh nhaốm boọc loọ tỡnh caỷm cuỷa taực giaỷ. Thửụứng sửỷ duùng trong vaờn chửụng (So saựnh tu tửứ). a- Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng ( Tế Hanh ) b- Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. ( Tố Hữu ) III. LUYEÄN TAÄP: Baứi 1: Chổ ra nhửừng pheựp so saựnh ụỷ caực khoồ thụ dửụựi ủaõy. Cho bieỏt Chuựng thuoọc kieồu so saựnh naứo. Phaõn tớch taực duùng gụùi hỡnh, gụùi caỷm Cuỷa moọt pheựp so saựnh maứ em thớch. Bài tập 2: Đọc đoạn văn sau: Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. ( Trích “Vượt thác” – Võ Quảng) Phân tích tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn. Lưu ý: Khi phân tích tác dụng của phép so sánh trong văn, thơ, cần: Chỉ rõ những từ ngữ thực hiện phép so sánh (Tửứ so saựnh). Phân tích tác dụng gợi hình , gợi cảm mà những hình ảnh so sánh gợi ra. Đánh giá thành công trong nghệ thuật biểu đạt của tác giả. Bài 3: Dựa theo bài “ Vượt thác” hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả Dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ , trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu. Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông Dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh Hùng Vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền thở phào nhẹ nhõm, bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra. Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất. Câu 1: So sánh là gì? A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi hình, gợi cảm. B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con người C –So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt Câu 2 : Tác dụng của so sánh là? A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc -Hoùc hai phaàn noọi dung chớnh cuỷa baứi hoùc -Taọp so saựnh, mieõu taỷ nhửừng caỷnh vaọt trong vửụứn nhaứ em - Laứm caực baứi taọp trong saựch baứi taọp Ngửừ Vaờn 6 - Chuaồn bũ baứi tieỏt sau vieỏt baứi Taọp laứm vaờn taỷ caỷnh.