Bài giảng Tiết 79: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

KiÓm tra bµi cò NhËn xÐt nµo sau ®©y lµm râ vÒ vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña v¨n miªu t¶? A-Gióp h×nh dung ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña mét sù vËt,sù viÖc,con ng­êi. B-Lµm hiÖn ra tr­íc m¾t nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña mét sù vËt,sù viÖc,con ng­êi. C-Béc lé râ nhÊt n¨ng lùc quan s¸t cña ng­êi viÕt, ng­êi nãi. D-C¶ ba ý trªn. TiÕt 79: Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ TiÕt 79: TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. -Quan s¸t:huy ®éng c¸c gi¸c quan ®Ó nhËn thøc sù vËt,hiÖn t­îng. -T­ëng t­îng:h×nh dung ra c¸i ch­a cã hoÆc kh«ng cã. -So s¸nh:dïng c¸i ®· biÕt ®Ó lµm râ,næi bËt c¸i ch­a biÕt râ. -NhËn xÐt:®¸nh gi¸,khen, chª. Em hiÓu thÕ nµo lµ quan s¸t, t­ëng t­îng, so s¸nh vµ nhËn xÐt ? TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1 : a)§o¹n 1: C¸i chµng DÕ Cho¾t,ng­êi gÇy gß vµ lªu nghªu nh­ mét g· nghiÖn thuèc phiÖn.§· thanh niªn råi mµ c¸nh chØ ng¾n cñn ®Õn gi÷a l­ng,hë c¶ m¹ng s­ên nh­ ng­êi cöi trÇn mÆc ¸o ghi-lª.§«i cµng bÌ bÌ , nÆng nÒ,tr«ng ®Õn xÊu.R©u ria g× mµ côt cã mét mÈu vµ mÆt mòi th× lóc nµo còng ngÈn ngÈn ng¬ ng¬. (Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn-T« Hoµi) §o¹n 1 TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: Cµng ®æ dÇn vÒ h­íng mòi Cµ Mau th× s«ng ngßi, kªnh r¹ch cµng bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn. Trªn th× trêi xanh,d­íi th× n­íc xanh,chung quanh m×nh còng chØ toµn mét s¾c xanh c©y l¸.TiÕng r× rµo bÊttËn cña nh÷ng khu rõng xanh bèn mïa,cïng tiÕng sãng r× rµo tõ biÓn §«ng vµ vÞnh Th¸i Lan ngµy ®ªm kh«ng ngít väng vÒ trong h¬i giã muèi[..].Dßng s«ng N¨m C¨n mªnh m«ng,n­íc Çm Çm ®æ ra biÓn ngµy ®ªm nh­ th¸c,c¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh« lªn hôp xuèngnh­ ng­êi b¬i Õch gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng. ThuyÒn xu«i gi÷a dßng con s«ng réng h¬n ngµn th­íc, tr«ng hai bªn bê,rõng ®­íc rùng lªn cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn. §o¹n 2 (S«ng n­íc Cµ Mau-§oµn Giái) TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: Mïa xu©n,c©y g¹o gäi ®Õn bao nhiªu lµ chim rÝu rÝt.Tõ xa nh×n l¹i,c©y g¹o sõng s÷ng nh­ mét th¸p ®Ìn khæng lå:hµng ngµn b«ng hoa lµ hµng ngµn ngän löa hång,hµng ngµn bóp nân lµ hµng ngµn ¸nh nÕn trong xanh,tÊt c¶ ®Òu long lanh,lung linh trong n¾ng.Chµo mµo,s¸o sËu,s¸o ®en,…®µn ®µn lò lò bay ®i bay vÒ,l­în lªn l­în xuèng.Chóng gäi nhau trß chuyÖn, trªu ghÑo vµ tranh c·i nhau,ån mµ vui kh«ng thÓ t­ëng t­îng ®­îc.Ngµy héi mïa xu©n ®Êy. §o¹n 3 (Vò Tó Nam) TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: Mçi ®o¹n v¨n miªu t¶ ®èi t­îng nµo?§Æc ®iÓm næi bËt cña ®èi t­îng miªu t¶ lµ g×?ThÓ hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo? TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1 : a)§o¹n 1: C¸i chµng DÕ Cho¾t,ng­êi gÇy gß vµ lªu nghªu nh­ mét g· nghiÖn thuèc phiÖn.§· thanh niªn råi mµ c¸nh chØ ng¾n cñn ®Õn gi÷a l­ng,hë c¶ m¹ng s­ên nh­ ng­êi cöi trÇn mÆc ¸o ghi-lª.§«i cµng bÌ bÌ , nÆng nÒ,tr«ng ®Õn xÊu.R©u ria g× mµ côt cã mét mÈu vµ mÆt mòi th× lóc nµo còng ngÈn ngÈn ng¬ ng¬. (Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn-T« Hoµi) §o¹n 1 -§èi t­îng miªu t¶:DÕ Cho¾t -§Æc ®iÓm næi bËt:gÇy gß,èm yÕu,®¸ng th­¬ng… -Nh÷ng tõ ng÷,h×nh ¶nh: ng­êi gÇy gß,lªu nghªu,c¸nh ng¾n cñn, mÆt mòi th× lóc nµo còng ngÈn ngÈn ng¬ ng¬… TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: Cµng ®æ dÇn vÒ h­íng mòi Cµ Mau th× s«ng ngßi, kªnh r¹ch cµng bñagi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn. Trªn th× trêi xanh,d­íi th× n­íc xanh,chung quanh m×nh còng chØ toµn mét s¾c xanh c©y l¸.TiÕng r× rµo bÊt tËn cña nh÷ng khu rõng xanh bèn mïa,cïng tiÕng sãng r× rµo tõ biÓn §«ng vµ vÞnh Th¸i Lan ngµy ®ªm kh«ng ngít väng vÒ trong h¬i giã muèi[..].Dßng s«ng N¨m C¨n mªnh m«ng,n­íc Çm Çm ®æ ra biÓnngµy ®ªm nh­ th¸c,c¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh« lªn hôp Xuèng nh­ ng­êi b¬i Õch gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng. ThuyÒn xu«i gi÷a dßng con s«ng réng h¬n ngµn th­íc, tr«ng hai bªn bê,rõng ®­íc rùng lªn cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn. §o¹n 2 (S«ng n­íc Cµ Mau-§oµn Giái) -§èi t­îng miªu t¶: C¶nh s«ng n­íc vïng Cµ Mau. -§Æc ®iÓm næi bËt: VÎ ®Ñp th¬ méng vµ hïng vÜ. Nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh: kªnh r¹ch bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn,trêi xanh,n­íc xanh,n­íc Çm Çm ®æ ra biÓn… TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: Mïa xu©n,c©y g¹o gäi ®Õn bao nhiªu lµ chim rÝu rÝt.Tõ xa nh×n l¹i,c©y g¹o sõng s÷ng nh­ mét th¸p ®Ìn khæng lå:hµng ngµn b«ng hoa lµ hµng ngµn ngän löa hång,hµng ngµn bóp nân lµ hµng ngµn ¸nh nÕn trong xanh,tÊt c¶ ®Òu long lanh,lung linh trong n¾ng.Chµo mµo,s¸o sËu,s¸o ®en,…®µn ®µn lò lò bay ®i bay vÒ,l­în lªn l­în xuèng.Chóng gäi nhau trß chuyÖn, trªu ghÑo vµ tranh c·i nhau,ån mµ vui kh«ng thÓ t­ëng t­îng ®­îc.Ngµy héi mïa xu©n ®Êy. §o¹n 3 (Vò Tó Nam) -§èi t­îng miªu t¶:C¶nh mïa xu©n -§Æc ®iÓm næi bËt:§Ñp,vui,n¸o nøc. -Nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh: +C©y g¹o sõng s÷ng… +Hµng ngµn b«ng hoa… +…®µn ®µn lò lò…trß chuyÖn trªu ghÑo… TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: §Ó viÕt ®­îc nh­ trªn ng­êi viÕt cÇn cã nh÷ng n¨ng lùc c¬ b¶n nµo? NhËn xÐt: §Ó viÕt ®­îc c¸c ®o¹n v¨n miªu t¶ hay ng­êi viÕt cÇn quan s¸t kÜ,t­ëng t­îng phong phó,so s¸nh vµ nhËn xÐt s©u s¾c, tinh tÕ. TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: §o¹n 1: -GÇy gß vµ dµi lªu nghªu nh­ mét g· nghiÖn thuèc phiÖn. -Nh­ ng­êi cëi trÇn mÆc ¸o gi-lª. §o¹n 2: -C¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh« lªn hôp xuèng nh­ ng­êi b¬i Õch gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng. -Rõng ®­íc rùng lªn cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn. §o¹n 3: -C©y g¹o sõng s÷ng nh­ mét th¸p ®Ìn khæng lå. -Hµng ngµn b«ng hoa lµ hµng ngµn ngän löa hång. -Hµng ngµn bóp nân lµ hµng ngµn ¸nh nÕn trong xanh. TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: 2)VÝ dô 2: a)Cµng ®æ dÇn vÒ h­íng mòi Cµ Mau th× s«ng ngßi, kªnh r¹ch cµng bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn. Trªn th× trêi xanh,d­íi th× n­íc xanh,chung quanh m×nh còng chØ toµn mét s¾c xanh c©y l¸.TiÕng r× rµo bÊt tËn cña nh÷ng khu rõng xanh bèn mïa,cïng tiÕng sãng r× rµo tõ biÓn §«ng vµ vÞnh Th¸i Lan ngµy ®ªm kh«ng ngít väng vÒ trong h¬i giã muèi[..].Dßng s«ng N¨m C¨n mªnh m«ng,n­íc Çm Çm ®æ ra biÓnngµy ®ªm nh­ th¸c,c¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh« lªn hôp Xuèng nh­ ng­êi b¬i Õch gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng. ThuyÒn xu«i gi÷a dßng con s«ng réng h¬n ngµn th­íc, tr«ng hai bªn bê,rõng ®­íc rùng lªn cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn. §oµn Giái b) Dßng s«ng N¨m C¨n mªnh m«ng,n­íc(...)®æ ra biÓn ngµy ®ªm(...),c¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi(...) gi÷a nh÷ng ®Çu sãng tr¾ng.ThuyÒn xu«i gi÷a dßng con s«ng réng h¬n ngµn th­íc,tr«ng hai bªn bê, rõng ®­íc rùng lªn cao ngÊt(...). TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: 2)VÝ dô 2: *NhËn xÐt Nh÷ng tõ bÞ l­îc bá: +Çm Çm +nh­ th¸c +nh« lªn hôp xuèng nh­ ng­êi b¬i Õch +nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn §Òu lµ nh÷ng so s¸nh,liªn t­ëng ®éc ®¸o,thó vÞ. Kh«ng cã nh÷ng nh÷ng tõ ng÷ trªn,®o¹n v¨n mÊt ®i sù sinh ®éng,kh«ng gîi trÝ t­ëng t­îng cho ng­êi ®äc. TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: 2)VÝ dô 2: *NhËn xÐt 3)KÕt luËn: Muèn miªu t¶ ®­îc,tr­íc hÕt ng­êi viÕt cÇn lµm g×? Ghi nhí: Muèn miªu t¶ ®­îc,tr­íc hÕt ng­êi ta ph¶i biÕt quan s¸t, råi tõ ®ã nhËn xÐt,liªn t­ëng,t­ëng t­îng,vÝ von,so s¸nh… ®Ó lµm næi bËt lªn nh÷ng ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt. TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: 2)VÝ dô 2: *NhËn xÐt 3)KÕt luËn: Bµi häc tõ nh÷ng lêi khuyªn cña c¸c nhµ v¨n: -Muèn miªu t¶ tèt cÇn ph¶i biÕt quan s¸t(trong thùc tÕ hoÆc trong s¸ch vë…) -Khi quan s¸t ph¶i suy nghÜ ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng nÐt riªng, nÐt ®Æc tr­ng cña sù vËt. -CÇn cã høng thó vµ rung ®éng khi quan s¸t vµ miªu t¶. -Ph¸t huy trÝ t­ëng t­îng trong quan s¸t vµ miªu t¶. -Miªu t¶ ph¶i trung thùc:trung thùc trong quan s¸t,trong thÓ hiÖn vµ trong c¶m xóc. -BiÕt sö dông biÖn ph¸p so s¸nh vµ nh©n ho¸ trong miªu t¶. -Ng«n ng÷ miªu t¶ cÇn dung dÞ. -V¨n miªu t¶ rÊt cÇn cã sù hiÓu biÕt vÒ con ng­êi vµ thÕ giíi xung quanh TiÕt 79: QUAN S¸T,T­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶ I)Quan s¸t,t­ëng t­îng,so s¸nh vµ nhËn xÐt trong v¨n miªu t¶. 1)VÝ dô 1: a)§o¹n 1: b)§o¹n 2: c)§o¹n 3: *)NhËn xÐt: 2)VÝ dô 2: *NhËn xÐt 3)KÕt luËn: Sù so s¸nh,liªn t­ëng nµo sau ®©y kh«ng phï hîp ®Ó t¶ mÆt tr¨ng ®ªm r»m? A-MÆt tr¨ng trßn nh­ mét qu¶ b­ëi vµng. B-VÇng tr¨ng trßn nh­ mét qu¶ bãng ai ®Ó quªn gi÷a trêi. C-Tr¨ng tê mê s¸ng nh­ ¸nh s¸ng cña ngän ®Ìn dÇu.