Bài giảng Tiết 77: Văn bản Sông nước Cà Mau

TRƯỜNG THCS Lê Lợi Giáo viên: Nguyễn Như Quỳnh B¶n ®å hµnh chÝnh tØnh Cµ Mau Cµ Mau TP HOÀ CHÍ MINH TiÕt 77 V¨n b¶n: Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) Tác giả: Tªn khai sinh §oµn Giái(1925- 1989) ngoµi ra cßn cã bót danh NguyÔn Hoµi, NguyÔn Phó LÔ… - Quª: Ch©u Thµnh, TiÒn Giang §Ò tµi s¸ng t¸c: ViÕt vÒ cuéc sèng thiªn nhiªn vµ con ng­êi Nam Bé T¸c phÈm chÝnh: Nh÷ng dßng ch÷ m¸u Nam K× 1940(kÝ, 1948); ChiÕn sÜ Th¸p M­êi (kÞch th¬,1949), C¸ bèng mó(truyÖn,1956), §Êt rõng ph­¬ng Nam(truyÖn,1957)… I. Đọc tiếp xúc văn bản : * Tác giả tác phẩm Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) I. Đọc tiếp xúc văn bản : * Cấu trúc văn bản PhÇn 1: (Tõ ®Çu ®Õn “ mét mµu xanh ®¬n ®iÖu” -> Ên t­îng chung ban ®Çu vÒ thiªn nhiªn vïng Cµ Mau PhÇn 2: ( tiếp theo ®Õn “ khãi sãng ban mai”): T¶ cảnh kªnh r¹ch Cµ Mau vµ dßng s«ng N¨m C¨n PhÇn 3: (phÇn cßn l¹i): T¶ cảnh chî N¨m C¨n * Đọc * Từ khó * Tác giả tác phẩm - Tác phẩm Baøi “Soâng nöôùc Caø Mau” ñöôïc trích töø truyeän naøo? Chöông maáy? -Baøi vaên “Soâng nöôùc Caø Mau” trích töø chöông XVIII truyeän “Ñaát röøng phöông Nam” cuûa Ñoaøn Gioûi. Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng Phương Nam”, Đoàn Giỏi) I .Đọc tiếp xúc văn bản: II .Đọc hiểu văn bản 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: TiÕt 77 V¨n b¶n SÔNG N­ỚC CÀ MAU I. Giíi thiÖu t¸c gi¶, v¨n b¶n II. §äc vµ t×m hiÓu chung v¨n b¶n 1.Ên t­îng chung vÒ thiªn nhiªn vïng Cµ Mau III. T×M HIÓU CHI TIÕT V¡N B¶N “Càng đổ dần về h­ớng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít nh­ mạng nhện. Trên thì trời xanh, d­ới thì n­ớc xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong h¬i gió muối – thứ âm thanh đ¬n điệu triền miên ấy ru ngủ thính giác, càng làm mòn mỏi và đuối dần đi tác dụng phân biệt của thị giác con ng­ời tr­ớc cái quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đ¬n điệu.” - S«ng ngßi kªnh r¹ch : Dµy ®Æc - Mµu s¾c : bao trïm bëi mµu xanh cña trêi, n­íc, c©y l¸ - ¢m thanh: r× rµo bÊt tËn cña l¸ vµ tiÕng sãng- thø ©m thanh ®¬n ®iÖu triÒn miªn Dïng so s¸nh, c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c §iÖp tõ, tÝnh tõ chØ mµu s¾c, c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c ThÝnh gi¸c, c¶m gi¸c Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau: a) Kênh rạch Cà Mau: R¹ch M¸i GiÇm, kªnh Bä M¾t, kªnh Ba KhÝa...… I .Đọc tiếp xúc văn bản: II .Đọc hiểu văn bản Hãy tìm từ chỉ tên các sông ngòi , kênh rạch? ÔÛ vuøng Caø Mau ngöôøi ta goi teân ñaát, teân soâng theo caùch naøo? Theo nhöõng danh töø mó leä Theo caùch cuûa cha oâng ñeå laïi Theo ñaëc ñieåm rieâng bieät cuûa con keânh, con soâng. Theo thoùi quen trong ñôøi soáng Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau: a) Kênh rạch Cà Mau: - Đặt tên theo đặc điểm riêng biệt rất dân dã, mộc mạc tạo nên màu sắc địa phương: R¹ch M¸i GiÇm, kªnh Bä M¾t, kªnh Ba KhÝa...… I .Đọc tiếp xúc văn bản: II .Đọc hiểu văn bản b. Soâng Naêm Caên: Em haõy tìm nhöõng chi tieát mieâu taû doøng soâng Naêm Caên vaø röøng ñöôùc. - Meânh moâng, nöôùc aàm aàm ñoå . . . nhö thaùc. - Caù nöôùc bôi haøng ñaøn. . .nhö ngöôøi bôi eách… - . . . doøng soâng roäng hôn ngaøn thöôùc. - Röøng ñöôùc döïng leân . . . nhö hai daõy tröôøng thaønh. . . Ngheä thuaät ñöôïc taùc giaû söû duïng ôû ñaây laø gì? Em coù nhaän xeùt gì veà caùch duøng töø ngöõ cuûa taùc giaû trong ñoaïn vaên mieâu taû caûnh soâng Naêm Caên? NT: So saùnh , töø ngöõ gôïi hình. Qua ño,ù em hình dung caûnh vaät cuûa doøng soâng Naêm Caên nhö theá naøo?  Bao la, huøng vó vaø hoang daõ. Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) 3. Cảnh chợ Năm Căn: I. Đọc tiếp xúc văn bản II. Đọc văn hiểu bản 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau: Chî N¨m C¨n T×m chi tiÕt thÓ hiÖn sù tÊp nËp, ®«ng vui, trï phó vµ ®éc ®¸o cña chî N¨m C¨n? NghÖ thuËt t¶ c¶nh chî cña t¸c gi¶? Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) - Sù ®«ng vui, trï phó: Nh÷ng ®èng gç chÊt cao nh­ nói, nh÷ng cét ®¸y, thuyÒn chµi, thuyÒn bu«n dËp dÒnh trªn sãng, nh÷ng bÕn vËn hµ nhén nhÞp, nh÷ng lß than hÇm gç ®­íc, nh÷ng ng«i nhµ bÌ ban ®ªm s¸ng rùc…nh­ nh÷ng khu phè næi. - Sù ®éc ®¸o: Chî häp trªn s«ng, mua vËt dông kh«ng cÇn ra khái thuyÒn; ng­êi b¸n hµng thuéc nhiÒu d©n téc kh¸c nhau: ng­êi Hoa, Miªn, Chµ Ch©u Giang… NghÖ thuËt : Tõ l¸y, so s¸nh, liÖt kª. Quan s¸t kÜ l­ìng, nhËn xÐt tinh tÕ. Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) - Bức tranh trù phú, tấp nập, đông vui( bến vận hà, lò than, hầm gỗ, nhà bè, phố nổi, cảnh mua bán tấp nập thuận tiện; sự hài hòa của các dân tộc: Việt- Hoa- Miên mang nét riêng của miền Cà Mau, Nam Bộ ) I. Đọc tiếp xúc văn bản II. Đọc văn hiểu bản 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau: 3. Cảnh chợ Năm Căn: Tiết 77: SÔNG NƯỚC CÀ MAU (Trích: “ Đất rừng phương Nam”, Đoàn Giỏi) a) Nghệ thuật: b) Nội dung: ( Ghi nhớ, SGK) Ngôi kể thứ nhất( tôi), trực tiếp quan sát, miêu tả cảnh từ trên con thuyền Sử dụng nhiều phương thức và thủ pháp miêu tả(quan sát, so sánh, tưởng tượng), nhất là việc huy động nhiều giác quan để cảm nhận và tô đậm các ấn tượng I. Đọc tiếp xúc văn bản II. Đọc văn hiểu bản 1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau: 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau: 3. Cảnh chợ Năm Căn: Cµ Mau Qua v¨n b¶n em cã c¶m nhËn g× vÒ vïng ®Êt Cµ Mau cùc Nam cña Tæ quèc C¶m høng cho s¸ng t¸c v¨n häc. Mét liªn t­ëng ®éc ®¸o: “Tæ quèc t«i nh­ mét con tµu Mòi thuyÒn xÐ sãng- mòi Cµ Mau” ( Xu©n DiÖu- Mòi Cµ Mau) Mét t×nh c¶m thiÕt tha th­¬ng mÕn: “ §i ®©u còng nhí quª h­¬ng ë ®©u lßng còng mÕn th­¬ng ®Êt nµy BÒnh bång s«ng rîn trêi m©y Giã ru dõa n­íc, ®­íc say b·i båi” ( Tè H÷u- Mét tho¸ng Cµ Mau) Thµnh phè Cµ Mau Th¾ng c¶nh Hßn Khoai Daën doø: Đọc thuộc lòng bài thơ. Làm phần “ Luyện tập” trang 23 Soạn bài: “ Bức trang của em gái tôi” Tiết sau học: “So sánh”