Bài giảng Tiết 55 Tiếng Việt: Điệp ngữ

* Anh đi Anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương Nhớ ai dãi nắng dầm sương ? Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao ? (Ca dao) * * Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ a) Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ b) Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ * I/Điệp ngữ và tác dụng của Điệp ngữ 1/ Khái niệm VD : c) Hồ Chí Minh muôn năm ! Hồ Chí Minh muôn năm ! Hồ Chí Minh muôn năm ! Phút giây thiêng anh gọi Bác ba lần. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ a) Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ b) Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ * VD : c) Hồ Chí Minh muôn năm ! Hồ Chí Minh muôn năm ! Hồ Chí Minh muôn năm ! Phút giây thiêng anh gọi Bác ba lần. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ I-Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ: * Khái niệm: Là cách lặp lại từ ngữ ( hoặc cả một câu). Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ , từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ a) Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Từ “nghe” được lặp lại 3 lần - nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa. b) Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ Từ “vì” được lặp lại 4 lần – nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu cao đẹp của người chiến sĩ. * c)H« ChÝ Minh mu«n n¨m ! H« ChÝ Minh mu«n n¨m ! H« ChÝ Minh mu«n n¨m ! Phót gi©y thiªng anh gäi B¸c ba lÇn. Câu“ Hồ Chí Minh muôn năm” - nhắc lại 3 lần– nỗi xúc động mạnh của anh Trỗi trước họng súng của kẻ thù . Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ I-Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ: * 1. Khái niệm 2. Tác dụng: Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * VD 1: Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Điệp từ “nghe” đứng cách quãng với nhau (bởi các cụm từ) Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * II-Các dạng điệp ngữ: - Điệp ngữ cách quãng : Các từ ngữ được gián cách nhau, gây ấn tượng nổi bật, tạo tính nhạc Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ a) Anh đã tìm em, rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim, Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều ………….. Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Thương em, thương em, thương em biết mấy. * VD 2 Các từ ngữ nhắc lại được điệp liên tiếp nhau, có tính chất tăng tiến Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * II-Các dạng điệp ngữ: - Điệp ngữ cách quãng : Các từ ngữ được gián cách nhau, gây ấn tượng nổi bật, tạo tính nhạc - Điệp ngữ nối tiếp : Là : các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau, tạo ấn tượng mới mẻ, có tính chất tăng tiến. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ b) Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?.. * Các từ ngữ (“thấy” và “ngàn dâu”) ở cuối câu trước được lặp lại ở đầu câu sau. => diễn tả nỗi sầu nhân lên bất tận trở thành một khối sầu thương trĩu nặng trong tâm hồn người chinh phụ Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * II- Các dạng Điệp ngữ: - Điệp ngữ cách quãng : Các từ ngữ được gián cách nhau, gây ấn tượng nổi bật, tạo tính nhạc - Điệp ngữ nối tiếp : Là : các từ ngữ được điệp liên tiếp nhau, tạo ấn tượng mới mẻ, có tính chất tăng tiến. - Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng) Từ ngữ được điệp nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu câu dưới tiếp với nó, làm câu văn, thơ liền mạch nhau. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ Tiếng suối trong như tiếng hát xa, Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. * Bài tập Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ Tiếng suối trong như tiếng hát xa, Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. - Điệp từ “lồng” - điệp ngữ cách quãng – tạo hình ảnh nổi bật về bức tranh cảnh khuya mang vẻ đẹp lung linh, chập chờn, lại ấm áp, hoà hợp, quấn quýt - Điệp ngữ “chưa ngủ” - điệp ngữ chuyển tiếp – nhấn mạnh thêm nỗi lo nước nhà của Bác và thể hiện rõ cốt cách của nhà thơ Cách mạng * Bài tập Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ III/ Luyện Tập Bài 1 (153 ): Tìm điệp ngữ và nêu tác dụng a )Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập ! (Hồ Chí Minh) ->Nhấn mạnh sự gan dạ, dũng cảm của DT VN trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm và nhấn mạnh quyền được hưởng tự do, độc lập của DT ta. * BTb/ Tìm Điệp ngữ và nêu tác dụng Người ta đi cấy lấy công Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề Trông trời, trông đất , trông mây Trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm Trông cho chân cứng đá mềm Trời êm, bể lặng, mới yên tấm lòng =>Từ :Trông => ước mơ của người nông dân mông cho thời tiết thuận lợi cho việc cày cấy Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * III/LUYỆN TẬP Bài 2/ 153:Tìm và xác định dạng điệp ngữ: Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi -Xa nhau... xa nhau ->ĐN cách quãng. -Một giấc mơ. Một giấc mơ ->ĐN nối tiếp. Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * III/ Luyện tập Bài 3/153 Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng cả chị em… a- Các từ ngữ được lặp lại trong đoạn văn không có tác dụng biểu cảm. Có thể lược bỏ các từ ngữ trùng lặp không cần thiết. b- Chữa lại đoạn văn Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng cả chị em… Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa ở đấy : hoa cúc, hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa lay ơn ... Hằng năm, đến Ngày Phụ nữ quốc tế, em thường hái hoa tặng mẹ em và chị em… Khái nịệm và tác dụng Khái niệm Tác dụng Cách lặp lại từ, ngữ, câu Làm nổi bật ý Gây cảm xúc mạnh Điệp ngữ Khái nịệm và tác dụng Khái niệm Tác dụng Cách lặp lại từ, ngữ, câu Làm nổi bật ý Gây cảm xúc mạnh Các dạng điệp ngữ Cách quảng Nối tiếp Chuyển tiếp Điệp ngữ Tiết 55 – Tiếng Việt – ĐIỆP NGỮ * Học thuộc ghi nhớ Tìm thêm các câu văn, câu thơ, ca dao...có điệp ngữ, chỉ rõ các dạng điệp ngữ và nêu tác dụng