Bài giảng Tiết 54: Dấu ngoặc kép

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự tiết học NGỮ VĂN : LỚP 8 Giáo viên : Huỳnh Thị Tuyến Trường: THCS Nguyễn Trãi 10 KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Em hãy nêu công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. Câu 2: Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn vaø dấu hai chấm trong phần giới thiệu sau: Hoà Chí Minh (1890 – 1969) laø nhaø thô lôùn, nhaø caùch maïng vó ñaïi cuûa daân toäc Vieät Nam. Boå sung theâm. b. Ngöôøi Vieät Nam noùi: “ Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn”, nhöng cuõng noùi: “Khoâng thaøy ñoá maøy laøm neân”. Ñaùnh daáu lôøi daãn tröïc tieáp. Ví dụ: Sgk/141,142: a. Thánh Găng-đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”. (Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế) Ví dụ Sgk/141,142: TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn! (Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử) a…. “Chinh phục…khó hơn” -> Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo một nghĩa đặc biệt (từ “dải lụa” để chỉ chiếc cầu). -> Đánh dấu lời dẫn trực tiếp (câu nói của Thaùnh Găng-đi). b. … “dải lụa”… Ví dụ: Sgk/141,142: c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân Pháp cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. ( Thép Mới, Cây tre Việt Nam) TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” ra đời. (Ngữ văn 7, tập hai) c. ... “văn minh”, “khai hóa” -> Đánh dấu tên của các tác phẩm (các vở kịch). -> Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai. d.... “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” Cho bieát daáu ngoaëc keùp trong nhöõng caâu sau duøng ñeå laøm gì? a. Chieác taøu daãn ñaàu ñöa ñaøn con bò ñaøy aûi veà vôùi “Meï” ñaõ xa tít ngoaøi khôi.  Ñaùnh daáu töø ngöõ ñöôïc hieåu theo nghóa ñaëc bieät. b. Ngoâ Taát Toá vaø taùc phaåm “Taét ñeøn”  Ñaùnh daáu teân taùc phaåm. c. Tin “chieán thaéng” cuûa boïn giaëc toaøn thöông vong maát tích…  Haøm yù mæa mai. d. Thaáy Thaïch Sanh gaùnh veà moät gaùnh cuûi lôùn, haén nghó buïng: “Ngöôøi naøy khoûe nhö voi. Noù veà ôû cuøng thì lôïi bieát bao nhieâu”  …lôøi daãn tröïc tieáp.Suy nghó cuûa Lyù Thoâng. TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: a…. “Chinh phục…khó hơn” -> Đánh dấu lời dẫn trực tiếp (câu nói của Găng-đi). b. … “dải lụa”… -> Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo một nghĩa đặc biệt. ( “dải lụa” để chỉ chiếc cầu). c. ... “văn minh”, “khai hóa” -> Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai. d.... “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” -> Đánh dấu tên của các tác phẩm (các vở kịch). * Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp: - Ñaùnh daáu töø ngöõ, caâu ñoaïn daãn tröïc tieáp. Ñaùnh daáu töø ngöõ ñöôïc hieåu theo nghóa ñaëc bieät hay coù haøm yù mæa mai. Ñaùnh daáu teân taùc phaåm, tôø baùo, taäp san,…ñöôïc daãn. Một số ñiều lưu ý: - Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san… có thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu. - Lời dẫn trực tiếp được đặt trong ngoặc kép cần chính xác cả về từ ngữ, dấu câu. - Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, không dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp. VD: - Toâi caát tieáng goïi Deá Choaét. Nghe tieáng thöa, toâi hoûi: “Chuù mình coù muoán cuøng tôù ñuøa vui khoâng?”. So saùnh; Toâi caát tieáng goïi Deá Choaét. Nghe tieáng thöa, toâi hoûi noù coù muoán cuøng toâi ñuøa vui khoâng. TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: *Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp: Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép. a. Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”. (Nam Cao, Lão Hạc) TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: *Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp: II. Luyeän tập: b. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn) -> Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp. -> Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai. c. Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, qủa nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn. ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: B. Luyện tập: Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép. e. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn: Nghe càng đắm, ngắm càng say, Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình. Cái thứ “mặt sắt” mà “ngây vì tình” ấy quả không lấy gì làm đẹp! ( Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập I) -> Từ ngữ được dẫn trực tiếp. -> Từ ngữ được dẫn trực tiếp. Haøm yù mæa mai, chaâm bieám. d. Tröôùc naêm 1914, hoï chæ laø nhöõng teân da ñen baån thæu, nhöõng teân “An-nam-mít” baån thæu, gioûi laém thì cuõng chæ bieát keùo xe tay vaø aên ñoøn cuûa caùc quan cai trò nhaø ta. Aáy theá maø cuoäc chieán tranh vui töôi vöøa buøng noå, thì laäp töùc hoï bieán thaønh nhöõng ñöùa “con yeâu”, nhöõng ngöôøi “baïn hieàn” cuûa caùc quan cai trò phuï maãu nhaân haäu, thaäm chí cuûa caû caùc quan toaøn quyeàn lôùn, toaøn quyeàn beù nöõa. Ñuøng moät caùi, hoï(nhöõng ngöôøi baûn xöù) ñöôïc phong cho caùi danh hieäu toái cao laø “chieán só baûo veä coâng lyù vaø töï do”. TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP A. Tìm hiểu bài: I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: * Ghi nhớ: Sgk/142 B. Luyện tập: Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép. Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do. a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo - Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ? Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi. (Theo Treo biển) -> Dấu hai chấm đánh dấu lời đối thoại; dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại. a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo: - Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là “cá tươi”? Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ “tươi” đi. (Theo Treo biển) b. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu. (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi) : ” “ -> Dấu hai chấm đánh dấu lời dẫn trực tiếp; dấu ngoặc kép đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp. * Lưu ý viết hoa từ “Cháu” vì mở đầu một câu. b. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu. (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi) TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP A. Tìm hiểu bài: I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: * Ghi nhớ: Sgk/142 B. Luyện tập: Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép. Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do. TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP A. Tìm hiểu bài: I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: * Ghi nhớ: Sgk/142 B. Luyện tập: Bài tập 1: Bài tập 2: Bài tập 3: Vì sao hai câu sau có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau? a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăm, áo mặc, ai cũng được học hành.” b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăm, áo mặc, ai cũng được học hành. -> Lời dẫn trực tiếp -> Lời dẫn gián tiếp TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142: B. Luyện tập: Bài tập 1: Bài tập 2: Bài tập 3: Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó. SƠ ĐỒ TƯ DUY dẫn trực tiếp ,câu,đoạn Baøi taäp: Haõy chæ ra taùc duïng cuûa dấu ngoặc kép trong VD sau: Suy cho cuøng, chaân lyù, nhöõng chaân lyù lôùn cuûa nhaân daân ta cuõng nhö cuûa thôøi ñaïi laø giaûn dò: “Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp, töï do”, “Nöôùc Vieät Nam laø moät, daân toäc Vieät Nam laø moät, soâng coù theå caïn, nuùi coù theå moøn, song chaân lyù aáy khoâng bao giôø thay ñoåi”. CAÂU HOÛI, BAØI TAÄP CUÛNG COÁ:  Ñaùnh daáu töø ngöõ, caâu, ñoaïn daãn tröïc tieáp. b. Luùc ñaàu toâi khoâng tin ñieàu naøy. Bôûi vì vaán ñeà daân soá vaø keá hoaïch hoùa gia ñình chæ môùi ñöôïc ñaët ra vaøi chuïc naêm nay. Coøn noùi töø thôøi coå ñaïi töùc laø chuyeän cuûa daêm baûy ngaøn naêm veà tröôùc. Ñoä cheânh veà thôøi gian aáy, ai maø tin ñöôïc! Theá maø nghe xong caâu chuyeän naøy, qua moät thoaùng lieân töôûng, toâi boãng “saùng maét ra”… Ñaùnh daáu cuïm töø ñöôïc hieåu theo nghóa ñaëc bieät. HƯỚNG DẪN HS TÖÏ HOÏC: Baøi cuõ: Nắm vững phần ND baøi hoïc, lấy ñược caùc ví dụ tương ứng với coâng dụng của dấu ngoặc keùp. - Hoàn chỉnh tất cả các bài tập vào VBT. Làm bài tập 4, 5 SGK/144. - Tìm caùc VB ñaõ hoïc coù söû duïng daáu ngoaëc keùp. Baøi môùi: Chuaån bò baøi OÂn luyeän veà daáu caâu. Coâng duïng cuûa caùc daáu caâu trong hoaït ñoäng giao tieáp. Nhaän bieát vaø söûa caùc loãi veà daáu caâu. -