Bài giảng Tiết 53: Dấu ngoặc kép

Giáo viên thực hiện:DƯƠNG THỊ THU TRANG Giáo viên thực hiện:DƯƠNG THỊ THU TRANG Kiểm tra bài cũ 1-Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm. Cho ví du.ï Dấu ngoặc đơn Đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm) Dấu hai chấm Đánh dấu (báo trước)phần giải thích, thuyết minh, cho một phần trước đó; Đánh dấu (báo trước)lời dẫn trực tiếp(dùng với dấu ngoặc kép)haylời đối thoại(dùng với dấu gạch ngang) 2.Trong câu: Cấm hút thuốc … phạt nặng những người vi phạm (ở Bỉ, từ năm 1987 vi phạm lần thứ nhất phạt 40 USD, tái phạm 500USD) Trong dấu ngoặc đơn có ý nghĩa gì? A.chú thích ý nghĩa của từ vi phạm B.chú thích ý nghĩa của việc cấm hút thuốc C.chú thích ý nghĩa của cụm từ phạt nặng những người vi phạm D.chú thích nội dung cho toàn bộ phần đứng trước 3.Dấu hai chấm trong câu: Thưở ấy chỉ có một điều tôi chưa hề nghĩ đến đó là: người đã trồng hai cây phong trên đồi này? có tác dụng gì? A.Đánh dấu phần giải thích cho phần đứng trước B.Đánh dấu phần bổ sung ý nghĩa cho phần đứng trước C.Đánh dấu lời dẫn trực tiếp D.Đánh dấu lời đối thoại. I.C«ng dơng 1.VÝ dơ : DÊu ngoỈc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau dïng ®Ĩ lµm g× ? a, Th¸nh G¨ng-®i cã mét ph­¬ng ch©m : “Chinh phơc ®­ỵc mäi ng­êi ai cịng cho lµ khã , nh­ng t¹o ®­ỵc t×nh th­¬ng , lßng nh©n ®¹o, sù th«ng c¶m gi÷a con ng­êi víi con ng­êi l¹i cµng khã h¬n ”. ( Theo L©m Ng÷ §­êng , Tinh hoa xư thÕ ) b, Nh×n tõ xa , cÇu Long Biªn nh­ mét d¶i lơa uèn l­ỵn v¾t ngang s«ng Hång , nh­ng thùc ra “ d¶i lơa” Êy nỈng tãi 17 ngh×n tÊn! ( Thĩy Lan, CÇu Long Biªn- chøng nh©n lÞch sư) c, Tre víi ng­êi nh­ thÕ ®· mÊy ngh×n n¨m. Mét thÕ kØ “ v¨n minh” , “khai hãa” cđa thùc d©n cịng kh«ng lµm ra ®­ỵc tÊc s¾t. Tre vÉn ph¶i cßn vÊt v¶ m·i víi ng­êi. ( ThÐp Míi, C©y tre ViƯt Nam) d, Hµng lo¹t vë kÞch nh­ “Tay ng­êi ®µn bµ” , “Gi¸c ngé”, “Bªn kia s«ng §uèng”,...ra ®ỵi. (Ng÷ v¨n 7, tËp hai ) a,Th¸nh G¨ng-®i cã mét ph­¬ng ch©m : “Chinh phơc ®­ỵc mäi ng­êi ai cịng cho lµ khã, nh­ng t¹o ®­ỵc t×nh th­¬ng, lßng nh©n ®¹o, sù th«ng c¶m gi÷a con ng­êi víi con ng­êi l¹i cµng khã h¬n ”. ( Theo L©m Ng÷ §­êng , Tinh hoa xư thÕ ) đánh dấu lời dẫn trực tiếp TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp b. Nh×n tõ xa , cÇu Long Biªn nh­ mét d¶i lơa uèn l­ỵn v¾t ngang s«ng Hång , nh­ng thùc ra “ d¶i lơa” Êy nỈng tíi 17 ngh×n tÊn! ( Thĩy Lan, CÇu Long Biªn- chøng nh©n lÞch sư) đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp c,Tre víi ng­êi nh­ thÕ ®· mÊy ngh×n n¨m. Mét thÕ kØ “v¨n minh”, “khai hãa” cđa thùc d©n cịng kh«ng lµm ra ®­ỵc tÊc s¾t. Tre vÉn ph¶i cßn vÊt v¶ m·i víi ng­êi. ( ThÐp Míi, C©y tre ViƯt Nam) đánh dấu những từ ngữ được hiểu theo hàm ý mỉa mai. TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp d, Hµng lo¹t vë kÞch nh­ “Tay ng­êi ®µn bµ”, “Gi¸c ngé”, “Bªn kia s«ng §uèng”,...ra ®êi. (Ng÷ v¨n 7, tËp hai ) đánh dấu tên gọi của các vở kịch TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp =>DÊu ngoỈc kÐp ®­ỵc dïng ®Ĩ: +§¸nh dÊu từ ngữ, câu đoạn dÉn trùc tiÕp. + §¸nh dÊu nh÷ng tõ ng÷ ®­ỵc hiĨu theo nghÜa ®Ỉc biƯt hay có hàm ý mỉa mai. + §¸nh dÊu tªn tác phẩm, tờ báo, tập san được dẫn. TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp  Ghi nhớ: SGK/142. TiÕt 53 : DÊu ngoỈc kÐp II. LuyƯn tËp Bµi 1: Gi¶i thÝch c«ng dơng cđa dÊu ngoỈc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau: a, Nã cø lµm in nh­ nã tr¸ch t«i; nã kªu ­ ư; nh×n t«i, nh­ muèn b¶o t«i r»ng: “A ! L·o giµ tƯ l¾m ! T«i ¨n ë víi l·o nh­ thÕ mµ l·o ®èi xư víi t«i nh­ thÕ nµy µ? ( Nam Cao, L·o H¹c) b, KÕt cơc , anh chµng “hÇu cËn «ng lÝ” yÕu h¬n chÞ chµng con män, h¾n bÞ chÞ nµy tĩm tãc l¼ng cho mét c¸i, ng· nhµo ra thỊm (Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn) c, Hai tiÕng “em bД mµ c« t«i ng©n thËt dµi ra, thËt râ, qu¶ nhiªn ®· xo¾n lÊy t©m can t«i theo ý c« t«i muèn. (Nguyªn Hång, Nh÷ng ngµy th¬ Êu) a, §¸nh dÊu c©u nãi ®­ỵc dÉn trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng c©u nãi mµ l·o H¹c t­ëng nh­ lµ con chã vµng nãi víi m×nh. b,§¸nh dÊu tõ ng÷ ®­ỵc dïng víi hµm ý mØa mai: mét anh chµng ®­ỵc coi lµ “ hÇu cËn «ng lÝ”mµ bÞ mét ng­êi ®µn bµ ®ang nu«i con män tĩm tãc l¼ng ng· nhµo ra thỊm. c, §¸nh dÊu tõ ng÷ ®­ỵc dÉn trùc tiÕp, dÉn l¹i lêi cđa ng­êi kh¸c. d,Từ ngữ được dẫn trực tiếp. “Mặt sắt” “ngây vì tình”được dẫn từ hai câu thơ của Nguyễn Du. TiÕt53 :DÊu ngoỈc kÐpII.LuyƯn tËp Bµi 2: H·y ®Ỉt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoỈc kÐp vµo chç thÝch hỵp (cã ®iỊu chØnh ch÷ viÕt hoa trong tr­êng hỵp cÇn thiÕt) trong nh÷ng ®o¹n sau vµ gi¶i thÝch lÝ do. a, BiĨn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o - Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ị biĨn lµ c¸ t­¬i? Nhµ hµng nghe nãi, bá ngay ch÷ tươi ®i. (Theo Treo biĨn) b, Nã nhËp t©m lêi d¹y cđa chĩ TiÕn Lª ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u. ( Theo T¹ Duy Anh, Bøc tranh cđa em g¸i t«i) c, L·o H¹c ¬i! L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t! L·o ®õng lo l¾ng g× cho c¸i v­ên cđa l·o. T«i sÏ cè gi÷ g×n cho l·o. §Õn khi con trai l·o vỊ, t«i sÏ trao l¹i cho h¾n vµ b¶o h¾n ®©y lµ c¸i v­ên mµ «ng cơ th©n sinh ra anh ®· cè ®Ĩ l¹i cho anh trän vĐn; cơ thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo... (Theo Nam Cao, L·o H¹c) : “ ” “ ” : “ ” : ” “ TiÕt53 :DÊu ngoỈc kÐpII.LuyƯn tËp Bµi 3: V× sao hai c©u sau ®©y cã ý nghÜa gièng nhau mµ dïng c¸c dÊu c©u kh¸c nhau? a, Chđ tÞch Hå ChÝ Minh nãi : “T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n­íc ta ®­ỵc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®­ỵc hoµn toµn tù do , ®ång bµo ta ai cịng cã c¬m ¨n, ¸o mỈc, ai cịng ®­ỵc häc hµnh.” b, Chđ tÞch Hå ChÝ Minh nãi Ng­êi chØ cã mét sù ham muèn , ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n­íc ta ®­ỵc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®­ỵc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ta ai cịng cã c¬m ¨n, ¸o mỈc, ai cịng ®­ỵc häc hµnh. a, Dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoặc kép ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp, vì dẫn nguyªn v¨n lêi Chđ tÞch Hå ChÝ Minh. b, Kh«ng dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoỈc kÐp nh­ ë trªn v× c©u nãi kh«ng ®­ỵc dÉn nguyªn v¨n ( lêi dÉn gi¸n tiÕp )  TiÕt53 :DÊu ngoỈc kÐp  II..LuyƯn tËp Bµi tËp 4: ViÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sư dơng dÊu ngoỈc ®¬n, dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoỈc kÐp. Gi¶i thÝch c«ng dơng cđa nã: §o¹n v¨n tham khảo: Con tr©u lµ ng­êi b¹n gÇn gịi vµ th©n thiÕt cđa ng­êi n«ng d©n. Con tr©u giĩp ng­êi n«ng d©n trong c«ng viƯc ®ång ¸ng. Tr©u kÐo cµy bõa, trơc lĩa, chë xe...Ng­êi n«ng d©n coi “ Con tr©u lµ ®Çu c¬ nghiƯp”, lµ tµi s¶n to lín trong mçi gia ®×nh. Cịng v× thÕ ng­êi n«ng d©n ®èi víi con tr©u nh­ víi ng­êi b¹n th©n : “ Tr©u ¬i ta b¶o tr©u nµy Tr©u ra ngoµi ruéng tr©u cµy víi ta...” (Ca dao) Ngµy nay cuéc sèng cã nhiỊu thay ®ỉi, nh­ng con tr©u vÉn m·i m·i lµ h×nh ¶nh cđa mçi lµng quª ViƯt Nam. -C«ng dơng:-dÊu ngoỈc kÐp dïng ®Ĩ ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp. -dÊu hai chÊm dïng ®Ĩ b¸o tr­íc lêi dÉn trùc tiÕp. -dÊu ngoỈc ®¬n dïng ®Ĩ ®¸nh dÊu tªn t¸c phÈm ®­ỵc dÉn. Trần Tuấn Khải (1896-1983)bút hiệu Á Nam, quê ở làng Quang Xán, xã Mỹ Hà, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Trong thơ văn, ông thường mượn các đề tài lịch sử hoặc những biểu tượng nghệ thuật để bộc lộ lòng yêu nước của đồng bào và khát vọng độc lập tự do của mình.Tác phẩm chính của Trần Tuấn Khải bao gồm các tập thơ: “Duyên nợ phù sinh I, II” “Bút quan hoài I, II” “Với sơn hà I, II” Đoạn văn tham khảo 2: Tiết học đã kết thúc chúc quý thầy cô và các em mạnh khỏe.