Bài giảng Tiết 48: Thành Ngữ

NhiÖt lÞªt chµo mõng c¸c thÇy, c« gi¸o ®Õn dù héi thi GVG tr­êng Hermann Gmeiner HN T õ ® å n g n g h Ü a ® ¹ i t õ t õ h ¸ n v i Ö t t õ l ¸ y t õ t r ¸ i n g h Ü a T õ g h Ð p t õ ® å n g © m Q u a n h Ö t õ 1 2 3 4 5 6 7 8 1. “Giang s¬n” thuéc lo¹i tõ nµy? 2. Nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau? 3. Trong tõ nµy, c¸c tiÕng quan hÖ víi nhau vÒ mÆt ©m thanh? 4. Nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ng­îc nhau? 5. Nh÷ng tõ dïng ®Ó trá hoÆc hái vÒ ng­êi, ho¹t ®éng, tÝnh chÊt? 6. “T­¬i tèt” thuéc lo¹i tõ nµy? 7. Tõ “®­êng” trong “®­êng ¨n” vµ “®­êng ®i” lµ tõ ? 8. Nh÷ng tõ dïng ®Ó biÓu thÞ c¸c ý nghÜa quan hÖ, dïng ®Ó liªn kÕt? Thµnh ng÷ Thµnh ng÷ 1. Bµi tËp : NhËn xÐt cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña côm tõ g¹ch ch©n: lªn trªn th¸c xuèng d­íi ghÒnh lªn ghÒnh xuèng th¸c  Côm tõ “lªn th¸c xuèng ghÒnh” cã cÊu t¹o cè ®Þnh. 1. Bµi tËp : NhËn xÐt cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña côm tõ g¹ch ch©n: lªn th¸c xuèng ghÒnh lªn th¸c xuèng ghÒnh: Tr¶i qua nhiÒu phen gian nan, nguy hiÓm  Thµnh ng÷ lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh, mang mét ý nghÜa hoµn chØnh. 1. Bµi tËp 1 : Nhanh nh­ chíp: DiÔn biÕn nhanh nh­ tia chíp Trªn ®e d­íi bóa: T×nh tr¹ng bÞ k×m kÑp, chÌn Ðp tõ c¸c phÝa, kh«ng cã lèi tho¸t.  NghÜa cña thµnh ng÷ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nh­ng th­êng th«ng qua mét sè phÐp chuyÓn nghÜa nh­ Èn dô, so s¸nh,... 2. Bµi tËp 2 : X¸c ®Þnh vai trß ng÷ ph¸p cña thµnh ng÷ trong c¸c c©u sau: b. L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta. a. Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba ch×m víi n­íc non c. C¸ch nãi mét tÊc ®Õn giêi cña nã khiÕn mäi ng­êi rÊt khã chÞu. 2. Bµi tËp 2 : X¸c ®Þnh vai trß ng÷ ph¸p cña thµnh ng÷ trong c¸c c©u sau:  Thµnh ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u hay lµm phô ng÷ trong côm danh tõ, côm ®éng tõ... b. “L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch” lµ truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc ta. (Bµi lµm cña häc sinh) a. Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba ch×m víi n­íc non (TrÝch B¸nh tr«i n­íc – Hå Xu©n H­¬ng) c. C¸ch nãi mét tÊc ®Õn giêi cña nã khiÕn mäi ng­êi rÊt khã chÞu. ( Lêi cña Hoa truyÖn “B¹n bÌ”) H·y diÔn ®¹t ý nghÜa cña c¸c c©u sau mµ kh«ng sö dông thµnh ng÷: Thµnh ng÷ ng¾n gän, hµm sóc, cã tÝnh h×nh t­îng, tÝnh biÓu c¶m cao.  §iÒn thµnh ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng ®Ó hoµn thµnh c©u sau: MÑ nãi víi con nh­... MÑ nãi víi con nh­ n­íc ®æ ®Çu vÞt.  Nhãm thµnh ng÷ ®ång nghÜa víi nhau. MÑ nãi víi con nh­ n­íc ®æ l¸ khoai.  C¸c thµnh ng÷ ®ång nghÜa cã thÓ thay thÕ nhau mµ kh«ng lµm thay ®æi ý nghÜa cña c©u.  Chó ý 1: §øng nói nä tr«ng nói kia Ba ch×m b¶y næi  T×m nh÷ng biÕn thÓ cña c¸c thµnh ng÷ sau? §øng nói nµy tr«ng nói nä §øng nói nµy tr«ng nói kh¸c B¶y næi ba ch×m N¨m ch×m b¶y næi  Tuy thµnh ng÷ cã cÊu t¹o cè ®Þnh nh­ng mét sè Ýt thµnh ng÷ vÉn cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®æi nhÊt ®Þnh.  Chó ý 2: c. Con ngùa ®en nhanh nh­ giã v­ît lªn dÉn ®Çu ®oµn ®ua. a. §Õn ngµy lÔ Tiªn V­¬ng, c¸c lang mang s¬n hµo h¶i vÞ, nem c«ng ch¶ ph­îng tíi, ch¼ng thiÕu thø g×. b. Sím må c«i cha mÑ, tø cè v« th©n, nay cã ng­êi s¨n sãc ®Õn m×nh, Th¹ch Sanh c¶m ®éng, vui vÎ nhËn lêi. a. §Õn ngµy lÔ Tiªn V­¬ng, c¸c lang mang s¬n hµo h¶i vÞ, nem c«ng ch¶ ph­îng tíi, ch¼ng thiÕu thø g×. b. Sím må c«i cha mÑ, tø cè v« th©n, nay cã ng­êi s¨n sãc ®Õn m×nh, Th¹ch Sanh c¶m ®éng, vui vÎ nhËn lêi. c. Con ngùa ®en nhanh nh­ giã v­ît lªn dÉn ®Çu ®oµn ®ua. X¸c ®Þnh vµ gi¶i thÝch ý nghÜa thµnh ng÷ trong c¸c c©u sau? Chã ng¸p ph¶i ruåi NÐm tiÒn qua cöa sæ ................ ................ Chuét sa chÜnh g¹o g¹o Trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ng­îc Lªn voi xuèng chã MÆt d¬i tai chuét Trß ch¬i tiÕp søc 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 HÕt giê PhÇn th­ëng 3. PhÇn th­ëng lµ mét ®iÓm m­êi. 2. PhÇn th­ëng lµ mét c¸i bót. 1. PhÇn th­ëng lµ mét trµng ph¸o tay. PhÇn th­ëng PhÇn th­ëng PhÇn th­ëng cña c¸c em lµ mét ®iÓm m­êi. PhÇn th­ëng PhÇn th­ëng cña c¸c em lµ mét c¸i bót. PhÇn th­ëng PhÇn th­ëng cña c¸c em lµ mét trµng ph¸o tay cña c¸c b¹n. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n hoÆc ®o¹n th­ trong ®ã cã sö dông c¸c thµnh ng÷ mét c¸ch hîp lý. So¹n bµi: C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc