Bài giảng tiết 46: Câu ghép tiết 2

Thế nào là câu ghép? 2. Câu ghép sau được nối theo cách nào? Hoa càng kể cả lớp càng chú ý lắng nghe. Câu ghép là những câu do hai hoặc nhiều cụm chủ vị không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm chủ vị được gọi là vế câu. 2. Câu ghép được nối bởi một cặp phó từ. Hoa càng kể cả lớp càng chú ý lắng nghe. Vì trời mưa nên tôi không đi lao động. 2. Nếu bạn chăm học thì thầy cô rất vui lòng. 3. Tuy nhà An gặp khó khăn nhưng bạn vẫn đi học đều. 4. Hoa càng kể cả lớp càng chú ý lắng nghe. 5. Hôm nay bạn trực lớp hay tôi trực. 6. Lan không những học giỏi mà còn hát hay. 7.Tôi nhìn nó mỉm cười và nó cũng mỉm cười nhìn tôi. 8. Không nghe tiếng súng bắn trả: địch đã rút chạy. 9.Trên sân trường,các bạn nam chơi đá cầu còn các bạn nữ chơi nhảy dây. 1. Nguyên nhân- kết quả 2. Điều kiện Kết quả 3. Tương phản 4. Tăng tiến 6. Bổ sung 5.Lựa chọn 9. Đồng thời 8. Giải thích 7. Nối tiếp Các vế câu có quan hệ chặt chẽ với nhau Các vế của câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau khá chặt chẽ. Những quan hệ thường gặp là: quan hệ nguyên nhân, quan hệ điều kiện ( giả thiết), quan hệ tương phản, quan hệ tăng tiến, quan hệ lựa chọn, quan hệ bổ sung, quan hệ tiếp nối, quan hệ đồng thời, quan hệ giải thích Vì trời mưa nên tôi không đi lao động. 2. Nếu bạn chăm học thì thầy cô rất vui lòng. 3. Tuy nhà An gặp khó khăn nhưng bạn vẫn đi học đều. 4. Hoa càng kể cả lớp càng chú ý lắng nghe. 5. Hôm nay bạn trực lớp hay tôi trực. 6. Lan không những học giỏi mà còn hát hay. 7.Tôi nhìn nó mỉm cười và nó cũng mỉm cười nhìn tôi. 8. Không nghe tiếng súng bắn trả: địch đã rút chạy. 9.Trên sân trường,các bạn nam chơi đá cầu còn các bạn nữ chơi nhảy dây. Một cặp hô ứng Một cặp quan hệ từ Một quan hệ từ Vì trời mưa nên tôi không đi lao động. 2. Nếu bạn chăm học thì thầy cô rất vui lòng. 3. Tuy nhà An gặp khó khăn nhưng bạn vẫn đi học đều. 4. Hoa càng kể cả lớp càng chú ý lắng nghe. 5. Hôm nay bạn trực lớp hay tôi trực. 6. Lan không những học giỏi mà còn hát hay. 7.Tôi nhìn nó mỉm cười và nó cũng mỉm cười nhìn tôi. 8. Không nghe tiếng súng bắn trả: địch đã rút chạy. 9.Trên sân trường,các bạn nam chơi đá cầu còn các bạn nữ chơi nhảy dây. Dựa vào văn cảnh, hoàn cảnh giao tiếp Nếu quê anh có nhiều dừa thì quê tôi có nhiều mía. 2. Chị không nói gì nữa và nước mắt bắt đầu rơi. 3. Tôi thích ăn kem và em tôi cũng vậy. Nếu quê anh có nhiều dừa thì quê tôi có nhiều mía. 2. Chị không nói gì nữa và nước mắt bắt đầu rơi. 3. Tôi thích ăn kem và em tôi cũng vậy. Đối chiếu Nối tiếp Đồng thời Mối quan hệ thường được đánh dấu bằng những quan hệ từ, cặp quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng nhất định. Tuy nhiên, để nhận biết chính xác quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu, trong nhiều trường hợp, ta phải dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp Nhìn tranh đặt câu ghép. Cho biết quan hệ giữa các vế trong câu ghép đó? 1a. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : hôm nay tôi đi học. 1d. Tuy rét vẫn kéo dài, mưa xuân đã đến bên bờ Hiền Lương. 2. Biển luôn thay đổi màu tuy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ… 2 3 4 1 L·o kÓ nhá nhÎ vµ dµi dßng thËt (1). Nh­ng ®¹i kh¸i cã thÓ rót vµo hai viÖc (2). ViÖc thø nhÊt: l·o th× giµ, con l·o ®i v¾ng, v¶ l¹i nã còng cßn d¹i l¾m, nÕu kh«ng cã ng­êi tr«ng nom cho nã th× khã mµ gi÷ ®­îc v­ên ®Êt ®Ó lµm ¨n ë lµng nµy; t«i lµ ng­êi nhiÒu ch÷ nghÜa, nhiÒu lÝ luËn, ng­êi ta kiªng nÓ, vËy l·o muèn nhê t«i cho l·o göi ba sµo v­ên cña th»ng con l·o; l·o viÕt v¨n tù nhù¬ng cho t«i ®Ó kh«ng ai cßn t¬ t­ëng dßm ngã ®Õn; khi nµo con l·o vÒ th× nã sÏ nhËn v­ên lµm, nh­ng v¨n tù cø ®Ó tªn t«i còng ®­îc, ®Ó thÕ ®Ó t«i tr«ng coi cho nã (3)… ViÖc thø hai: l·o giµ yÕu l¾m råi, kh«ng biÕt sèng chÕt lóc nµo, con kh«ng cã nhµ, lì chÕt kh«ng biÕt ai ®øng ra lo cho ®­îc; ®Ó phiÒn cho hµng xãm th× chÕt kh«ng nh¾m m¾t; l·o cßn h¨m nh¨m ®ång b¹c víi n¨m ®ång b¹c võa b¸n chã lµ ba m­¬i ®ång b¹c, muèn göi t«i, ®Ó lì cã chÕt th× t«i ®em ra, nãi víi hµng xãm gióp, gäi lµ cña l·o cã tÝ chót, cßn bao nhiªu ®µnh nhê hµng xãm c¶ (4)… (Nam Cao, L·o H¹c) - C©u sè (3) vµ c©u sè (4) lµ c©u ghÐp. XÐt vÒ mÆt lËp luËn: mçi c©u gåm nhiÒu vÕ, tËp trung tr×nh bµy mét viÖc l·o H¹c nhê «ng gi¸o: + ViÖc thø nhÊt l·o H¹c göi m¶nh v­ên nhê «ng gi¸o tr«ng coi cho con l·o. + ViÖc thø hai l·o H¹c göi tiÒn nhê «ng gi¸o lo ma chay nÕu ch¼ng may l·o chÕt. NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thµnh mét c©u ®¬n th× kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn. XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn: t¸c gi¶ cè ý viÕt c©u dµi lµ ®Ó t¸i hiÖn c¸ch kÓ lÓ “dµi dßng” cña l·o H¹c phï hîp víi c¸ch nãi n¨ng chËm r·i, dµi dßng cña ng­êi giµ, phï hîp víi tÝnh c¸ch l·o H¹c.