Bài giảng Tiết 45- Hạnh phúc của một tang gia

Trích “Số đỏ” – Vũ Trọng Phụng Tiết 45: Đọc văn I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả 1. Nhan đề 3. Cảnh đám tang II. Tìm hiểu đoạn trích 2. Tác phẩm - đoạn trích 2. Những chân dung biếm họa 4. Nghệ thuật I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: Vũ Trọng Phụng (1912 - 1939) - Cuộc đời: + Sinh ra và sinh sống tại Hà Nội, chứng kiến sự chuyển mình của xã hội tư sản. + Bệnh tật và nghèo khó. sống chật vật bằng nghề viết. - Sự nghiệp sáng tác: + Phóng sự: Cạm bẫy người (1933) Kĩ nghệ lấy tây (1934) Cơm thầy cơm cô (1936) + Tiểu thuyết: Giông tố (1936) Số đỏ (1936) Vỡ đê (1936) Hiểu rõ bản chất xã hội => căm ghét gửi gắm qua trang viết. Bút lực dồi dào, có tài năng và nghị lực. ? Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Vũ Trọng Phụng? Một số tác phẩm của Vũ Trọng Phụng được tái bản gần đây. 2. Tác phẩm và đoạn trích ? Em hãy cho biết vài nét về tiểu thuyết “Số đỏ”? 2.1. Tác phẩm: Tiểu thuyết “Số đỏ” đăng báo tháng 10 năm 1936, in thành sách lần đầu tiên năm 1938. * Tóm tắt tác phẩm: Xuân Tóc đỏ Hạ lưu vỉa hè Lưu manh Vô học Tinh quái Phó Đoan Vợ chồng Văn Minh Cố Hồng Cố Tổ Cố vấn báo Gõ Mõ Doctor Thi sĩ Nhà cải cách XH Anh hùng cứu quốc Giáo sư tennis 2.1. Tác phẩm * Giá trị tác phẩm:- Phơi bày và lên án bản chất đồi bại, bịp bợm của xã hội tư sản thuộc địa. * Đặc sắc nghệ thuật:Nghệ thuật trào phúng bậc thầy.“Số đỏ là cuốn tiểu thuyết có thể làm vinh dự cho mọi nền văn học.” (Nguyễn Khải) 2.2. Đoạn trích: Thuộc phần chính của chương XV. ? Hãy cho biết nội dung cơ bản và đặc sắc nghệ thuật của cuốn tiểu thuyết? II. Ñoïc hieåu 1. Ý nghĩa nhan đề “Hạnh phúc của một tang gia” “ Haïnh phuùc cuûa moät tang gia” Nieàm vui söôùng Laø noãi ñau, buoàn Mang tính chaát maâu thuaãn, traøo phuùng YÙ nghóa: pheâ phaùn söï suy ñoài ñaïo ñöùc trong xaõ hoäi bò chi phoái bôûi ñoàng tieàn vaø danh voïng. 2. Taâm traïng caùc thaønh vieân trong gia ñình cuï coá Hoàng tröôùc caùi cheát cuûa cuï coá toå: * Cuï coá Hoàng: “ Nhaém nghieàn hai maét … giaø ñeán theá kia kìa” Haùo danh * Cuï baø (vôï cuï coá Hoàng) Lo laéng: khoâng bieát coâ Tuyeát hö hoûng chöa Baûo veä ñòa vò danh voïng gia ñình * OÂng Vaên Minh “Caùi chuùc thö … vieãn voâng nöõa” Con ngöôøi ham tieàn Khoâng bieát xöû trí Xuaân ra sao: 2 caùi toäi nhoû – 1 caùi ôn lôùn Xuoáng caáp veà maët ñaïo ñöùc Tìm caùch gaû Tuyeát cho Xuaân Vì danh döï cuûa mình Con ngöôøi tham lam, ích kæ * Baø Vaên Minh (chaùu daâu tröôûng) “ Soát ruoät … haïnh phuùc ôû ñôøi” Nghó ñeán lôïi nhuaän cho mình, voâ ñaïo ñöùc * Caäu tuù Taân (chaùu noäi) “ Ñieân ngöôøi leân … khoâng ñöôïc duøng ñeán” Chæ lo thuù vui caù nhaân: söï tha hoùa veà maët ñaïo ñöùc * OÂng Phaùn moïc söøng - Haû heâ vì caùi söøng coù giaù ñeán vaøi nghìn baïc – baát keå danh döï Con ngöôøi ham tieàn, voâ lieâm só *Ñaùm con chaùu chí hieáu: Mong choân cho choùng cuï coá toå ñeå ñöôïc chia gia taøi Suy ñoài veà ñaïo ñöùc Taát caû ñeàu sung söôùng vaø haïnh phuùc tröôùc söï ra ñi cuûa cuï coá toå 3. Cảnh đám tang Ñoâng ñaûo vôùi ñuû caû loái Ta, Taøu, Taây… Toaøn caûnh: Khoe khoang veà danh voïng, tieáng taêm, söï giaøu coù. Quaù trình: Ñi qua boán con phoá Saùu chieác xe cuûa Xuaân vaø baùo Goõ moõ xuaát hieän Phoâ tröông theâm söï giaøu coù, tieáng taêm: loá laêng, keäch côõm. Những người đi đám tang Ñaùm ñoâng “giai thanh gaùi lòch”, baïn cuï coá Hoàng… Ñuøa giôõn, taùn tænh, khoe khoang, voâ vaên hoùa Giaû doái, tha hoùa veà ñaïo ñöùc * OÂng – baø cuï ï coá Hoàng: Sung söôùng vì oâng ñoác Xuaân khoâng giaän maø coøn phuùng vieáng ñeán theá, ho khaïc meáu maùo vaø ngaát ñi… Haùo danh, thích khoe tieáng taêm, söï giaøu coù Coâ Tuyeát: + Khoe boä ñoà “Ngaây thô” + Khoe veû maët buoàn laõng maïn raát ñuùng moát moät nhaø coù ñaùm Chöùng minh mình khoâng hö hoûng Khoâng phaûi buoàn vì cuï cheát maø vì chöa thaáy Xuaân Söï xuoáng caáp veà maët ñaïo ñöùc Xuaân Toùc ñoû Xuaát hieän baát ngôø vôùi xe, voøng hoa… Quaûng caùo theâm cho chính mình: quyû quaùi, voâ hoïc Caäu Tuù Taân Vaãn vì sôû thích cuûa mình c. Cảnh hạ huyệt OÂng Phaùn moïc söøng Lôïi duïng duùi tieàn cho Xuaân toùc ñoû Xem dòp naøy laø cô hoäi ñeå kinh doanh: voâ ñaïo ñöùc Xaõ hoäi loá laêng, giaû doái, suy ñoài veà luaân lí ñaïo ñöùc cuûa daân toäc. Ñaët nhaân vaät vaøo hoaøn caûnh ñeå nhaân vaät töï haønh ñoäng qua ñoù boäc loä baûn chaát cuûa mình. Taïo ra söï maâu thuaãn giöõa noäi dung (tính caùch nhaân vaät) vaø hình thöùc (hoaøn caûnh) Gioïng ñieäu chaâm bieám saâu cay Vaïch traàn ñöôïc baûn chaát xaáu xa cuûa xaõ hoäi tö saûn thaønh thò luùc baáy giôø. Tổng kết Veà giaù trò noäi dung: pheâ phaùn xaõ hoäi tö saûn thaønh thò chaïy theo ñoàng tieàn vaø danh voïng ñeå ñaùnh maát giaù trò ñaïo ñöùc truyeàn thoáng cuûa daân toäc. Veà giaù trò ngheä thuaät: traøo phuùng: theå hieän ôû nhöõng chi tieát mang tính chaát maâu thuaãn, ñoái laäp. Vuõ Troïng phuïng laø taùc giaû tieâu bieåu cuûa traøo löu vaên hoïc hieän thöïc 1930 - 1945 Hạnh phúc của một tang gia Vui mừng, sung sướng Đau buồn, thương tiếc Mâu thuẫn, nghịch lí Nhan đề kì lạ, giật gân => gợi sự hấp dẫn cho độc giả. Sự thật của đại gđình bất hiếu =>Giá trị mỉa mai, châm biếm đả kích mạnh mẽ. > Bất hiếu, háo danh, ngu dốt, quái gở. 2. Những chân dung biếm họa2.1. Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình Nhóm 2:Vì sao cái chết của cụ cố tổ lại là niềm “hạnh phúc “của mọi thành viên trong đại gia đình cụ? Phân tích những niềm “hạnh phúc” khác nhau của mỗi người trong đại gia đình cụ cố Hồng . 2.1. Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình Ông Văn Minh ( Cháu đích tôn): + Lo mời luật sư + Lo lắng không biết xử trí thế nào với Xuân Tóc đỏ.+ Phân vân, vò đầu bứt tóc, vẻ mặt đăm chiêu hợp với nhà có tang. => Bà Văn Minh: + Sốt ruột vì chưa được mặc đồ xô gai tân thời. + Sung sướng vì có dịp lăng xê các mốt tang phục của tiệm may Âu Hoá. Giả dối, bất nhân, vô đạo. => Đám ma mở ra cơ hội kiếm lời, chưng diện. 2.1. Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình * Cô Tuyết Vẻ mặt buồn lãng mạn rất đúng mốt . Được dịp mặc bộ y phục “Ngây thơ” * Cậu Tú Tân Sướng điên người lên vì có dịp dùng cái máy ảnh. => Cơ hội để gỡ lại danh dự, để chưng diện. => Đám ma trở thành nơi biểu diễn thú chơi thời thượng, vô tâm, sĩ diện. 2.1. Hạnh phúc của các thành viên trong gia đình * Ông phán mọc sừng - Sung sướng vì được bố vợ chia thêm vài nghìn đồng. - Trù tính một kế hoạch trả công và thương lượng với Xuân Tóc đỏ. => Kẻ trục lợi, hám tiền, vô liêm sỉ. => Giá trị tố cáo, phê phán mạnh mẽ trong bút lực trào phúng của Vũ Trọng Phụng. TÓM LAI: Nhöõng ngöôøi trong gia ñình cuï toå. Khaùi quaùt ôû baûn chaát : ñeåu giaû, haùo danh, vì lôïi maø queân ñi tình ruoät thòt ñaïo ñöùc bò suy thoaùi nghieâm troïng. Neùt rieâng: Trong caùch theå hieän Ñieåm chung : Taát caû ñeàu toû ra vui söôùng , haïnh phuùc ñeán cöïc ñieåm bôûi ñaây laø cô hoäi ñeå moãi ngöôøi thoûa maõn yù nguyeän cuûa mình. 2.2. Hạnh phúc của những người ngoài tang gia * Ông TYPN: Vui mừng phấn khởi, lăng xê các mốt tang phục. * Hai cảnh sát Minđơ – Mintoa: Đang thất nghiệp thì được thuê giữ trật tự cho đám tang. * Xuân Tóc đỏ: Danh dự của Xuân càng được đề cao. * Bạn của Cụ Cố Hồng: Có dịp khoe huân chương, các loại râu, cảm động khi nhìn thấy làn da trắng của Tuyết. ? Đám tang còn mang niềm hạnh phúc tới cho những ai ? => Tất cả đều sung sướng hạnh phúc không kém những người trong tang gia. * Tãm l¹i : - C¸c ch©n dung trµo phóng ®Æc s¾c : + Riªng biÖt ë hµnh ®éng, tÝnh c¸ch + Kh¸i qu¸t ë b¶n chÊt : sù b¨ng ho¹i vÒ ®¹o ®øc 3. Caûnh “ moät ñaùm ma göông maãu”. a. Caûnh ñöa ñaùm: * Hình thöùc: toå chöùc theo loái Ta – Taøu – Taây Kieäu baùt coáng, lôïn quay ñi loïng, haøng traêm caâu ñoái, voøng hoa... Vaøi traêm ngöôøi ñi ñöa Caùc taøi töû chuïp aûnh thì thi nhau nhö ôû hoäi chôï Caën baõ cuûa moät neàn vaên minh hoãn taïp. * Quaù trình: -Ñi qua boán phoá: -Ñi ñeán ñaâu laøm huyeân naùo ñeán ñoù - Ñieäp khuùc “ Ñaùm cöù ñi “ laëp laïi Ñaùm röôùc hoäi chöù khoâng phaûi laø ñaùm ma.  “ Moät ñaùm ma to taùt vaø göông maãu laøm cho ngöôøi cheát naèm trong quan taøi phaûi mæm cöôøi sung söôùng...gaät guø caùi ñaàu” ...  Ñaùm tang trôû thaønh taán ñaïi haøi kòch vôùi söï nhoá nhaêng ñoài baïi cuûa xaõ hoäi ñöông thôøi.  “ Cuoäc haønh trình tôùi moä cuûa cuûa xaõ hoäi thöôïng löu ñöông thôøi” b. Caûnh haï huyeät: * Caäu tuù Taân: baét beû töøng ngöôøi * Baïn cuûa caäu tuù Taân: “ raàm roä nhaûy leân... aûnh khoûi gioáng nhau” * Oâng Phaùn: khoùc “ Höùt ! Höùt! Höùt! Laëng ngöôøi ñi Duùi vaøo tay Xuaân tôø giaáy baïc ñeå thanh toaùn moùn nôï vaøkí giao keøo laøm aên. Baûn chaát ñoài baïi, ñeåu giaû, bòp bôïm cuûa caùc nhaân vaät ñaõ ñöôïc boäc loä troïn veïn vaø saâu saéc hôn , khaéc saâu maâu thuaãn giöõa danh vaø thöïc, giöõa veû beà ngoaøi vaø baûn chaát beân trong. 4. Ñaëc saéc ngheä thuaät: - Ngheä thuaät xaây döïng chaân dung nhaân vaät bieám hoïa giöõa ñaùm ñoâng haøi höôùc . - Caùch quan saùt vöøa cuï theå vöøa coù söùc khaùi quaùt theo kyõ xaûo ñieän aûnh - Khai thaùc trieät ñeå hieäu quaû cuûa ngheä thuaät ñoái laäp - Lôøi vaên giaøu tính haøi höôùc keát hôïp thuû phaùp cöôøng ñieäu vôùi loái mæa mai, noùi ngöôïc. - Gioïng vaên ña daïng, bieán hoùa linh hoaït. Câu 1: Nội dung nổi bật của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” là: A. Phơi bày thực trạng xã hội thối nát và tình cảnh khổ cực của nhân dân. B. Nỗi đau khổ của một gia đình có đám tang. C. Vạch trần bản chất xã hội thượng lưu lố lăng đồi bại; sự giả dối, vô đạo đức của con người trong tang gia. D. Niềm hạnh phúc của mọi người vì được tham gia vào cải cách xã hội. Câu 2: Nghệ thuật đặc sắc nhất của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” là: A. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế B. Nghệ thuật trào phúng đặc sắc C. Nhan đề gợi sự tò mò D. Ngôn ngữ trần thuật mang tính khách quan